ετικέτες

blogging claudia aradau creative commons facebook geert lovink michel bauwens olpc p2p trafficking Venanzio Arquilla web2.0 wikileaks wikipedia Γαλλία ΕΕ ΕΚΦ ΗΠΑ Λατινική Αμερική Μεγάλη Βρετανία ΟΗΕ ΠΚΦ Τουρκία ακτιβισμός ανθρωπισμός ανθρωπολογία ανθρώπινα δικαιώματα ανοικτές υποδομές ανοικτή πρόσβαση αραβικές εξεγέρσεις αριστερά αρχιτεκτονική ασφάλεια βασίλης κωστάκης βιοτεχνολογία δημιουργικότητα δημοκρατία δημόσια αγαθά δημόσιοι χώροι διανεμημένη-ενέργεια διαφάνεια εθνικισμός εκπαίδευση ελεύθερα δεδομένα ελεύθερο λογισμικό ελλάδα ενέργεια επισφάλεια εργασία ηθική θεωρία δικτύων θρησκεία θυματοποίηση ιταλία καθημερινή ζωή καινοτομία καπιταλισμός κλιματική αλλαγή κοινά αγαθά κοινωνία πολιτών κοινωνική δικαιοσύνη κοσμοπολιτισμός κρίση αντιπροσώπευσης λαϊκισμός λογισμικό λογοδοσία μετανάστες μετανθρωπισμός μη-γραμμικότητα μη πολίτες μουσική νέα μέσα νέλλη καμπούρη νεοφιλελευθερισμός ντιζάιν οικολογία οικονομικές στατιστικές οικονομική κρίση παγκοσμιότητα πειρατεία πνευματικά δικαιώματα πολιτισμικές διαφορές πρόνοια πόλεις σεξουαλική εργασία σοσιαλδημοκρατία σοσιαλισμός συλλογική νοημοσύνη συμμετοχική δημοκρατία συμμετοχική κουλτούρα συνεργατική γνώση σύνορα τέχνη ταχύτητα υπηκοότητα φιλελευθερισμός φύλο χαρτογράφηση χρέος χώρος ψηφιακά δικαιώματα

Re-public στο

Gaynor MacDonald – Ο χρόνος και ο Ιθαγενής άλλος: Η πολιτική της παράδοσης στην οικοδόμηση του έθνους

Κάποτε είχαν στερήσει τους ιθαγενείς από τα δικαιώματά τους γιατί δεν θεωρούνταν μοντέρνοι: τώρα τους τα στερούν όταν είναι μοντέρνοι. Για να έχουν τους τίτλους ιδιοκτησίας των γηγενών πληθυσμών πρέπει να είναι ‘παραδοσιακοί’, και όταν αποκαλούμε κάποιον ‘παραδοσιακό’ εννοούμε πως δεν μοιράζεται τον δικό μας χρόνο.


Πριν από έναν αιώνα ήταν σύνηθες, ακόμη και αποδεκτό, να θεωρούμε τους Αυστραλούς ιθαγενείς άγριους. Η θεωρία για την ανθρώπινη διαφορά, ένας κοινωνικός δαρβινισμός, ήταν δημοφιλής επειδή επιβεβαίωνε την κατωτερότητα οποιουδήποτε είχε πιο σκούρο χρώμα. Ήταν προορισμένοι να εξαφανιστούν και επομένως δεν υπήρχε λόγος να νιώθουμε τύψεις για την αγριότητα των αποικιοκρατικών διαδικασιών με τις οποίες γινόταν η ιδιοποίηση της γης των ιθαγενών, ούτε να τους συμπεριλάβουμε στο ‘εμείς’ της Ομοσπονδίας. Η θεωρία της εξέλιξης έδινε ιδιαίτερη έμφαση σε μια αντίληψη της ιστορίας, σύμφωνα με την οποία ο μη-δυτικός άλλος ήταν η πρωτόγονη μορφή του σύγχρονου, προοδευτικού δυτικού εαυτού. Παρέπεμπαν τους Αυστραλούς ιθαγενείς σε άλλο χρόνο και χώρο- πρότερο, απομακρυσμένο, καθυστερημένο, αρχέγονο. Καθώς όμως ο Δαρβινισμός έγινε επιστημονικά αναιτιολόγητος, οι βιολογικές θεωρίες για τη διαφορά ξεπεράστηκαν και τη θέση τους πήρε η ‘πολιτιστική διαφορά’, που δεν έθεσε όμως τέλος στην αξιολόγηση με βάση το χρόνο. Μισό αιώνα αργότερα, η σταθερή εικόνα με την οποία ο Γάλλος ανθρωπολόγος Λεβί-Στρος αντιπαρέβαλε τον ‘πρωτόγονο κόσμο’ στον δικό του, είχε να κάνει με το χρόνο: ‘Το χαρακτηριστικό του πρωτόγονου νου είναι η αχρονικότητά του’.


Η πανουργία του αλλοχρονισμού


Σε έναν άλλον αιώνα, οι άνθρωποι θα κοιτάξουν πίσω για να ασκήσουν κριτική σε αυτές τις θεωρίες που μπόρεσαν τόσο αποτελεσματικά να θέσουν τους Αβοριγίνες εκτός του ‘δικού μας’ χρόνου. Η έκφραση που αντιστοιχεί σήμερα στη λέξη ‘άγριος’ του δέκατου ένατου αιώνα και ‘πρωτόγονος’ του δωδέκατου είναι η ‘παράδοση’. Όταν αποκαλούμε κάποιον ‘παραδοσιακό’ εννοούμε πως δεν μοιράζεται τον δικό μας χρόνο. Είναι ένας αλλοχρονισμός, μια άρνηση του χρόνου που μοιραζόμαστε. Γιατί ένας ‘παραδοσιακός’ άνθρωπος των Αβοριγίνων θεωρείται πιο ‘αυθεντικός’ από όσο εκείνοι που οι ζωές τους άλλαξαν; Το να είσαι σύγχρονος-να μοιράζεσαι τον ίδιο χρόνο- είναι βασικό στοιχείο για την αμοιβαία ανθρώπινη επικοινωνία και σεβασμό, ωστόσο αρνούμαστε σταθερά στους Αυστραλούς ιθαγενείς να είναι σύγχρονοι των υπόλοιπων Αυστραλών. Η χρονική έννοια της απόστασης έχει δυο μορφές: αυτή του παρελθόντος χρόνου, που συσχετίζεται με την καθυστέρηση και την ανικανότητα, και την αχρονικότητα , που συσχετίζεται με την πνευματικότητα, την ικανότητα του Ονείρου, τον αμετάβλητο πολιτισμό, την αρμονία με το περιβάλλον. Η έκφραση ‘παραδοσιακοί Αβοριγίνες’ και οι παραλλαγές της όπως πραγματικοί Αβοριγίνες, μακρινοί, αυθεντικοί ή Αβοριγίνες της ερήμου, συνεπάγεται δυο διακρίσεις. Μία μεταξύ ιθαγενών και μη ιθαγενών, και μια άλλη μεταξύ αξιόλογων και μη αξιόλογων ιθαγενών. Στον αλλόχρονο ‘παραδοσιακό ‘Αλλο’ δίνεται υψηλότερη κοινωνική αξία, από-νομιμοποιώντας έτσι εκείνους που έζησαν σκληρά υπό αποικιοκρατικό καθεστώς.


Με την άρνηση της ιστορίας, ο αλλοχρονισμός καλύπτει τη σκοτεινή πλευρά του εθνικού οικοδομήματος της Αυστραλίας, δικαιολογώντας τον συνεχή αποκλεισμό των ιθαγενών λαών από τον πλούτο της. Γίνεται μια επιδέξια προσπάθεια εξομάλυνσης των κοινωνικών δεινών που αντιμετωπίζουν οι ιθαγενείς σήμερα καθώς λόγω του παράγοντα χρόνου θεωρούνται ανίκανοι να τα βγάλουν πέρα. Θυμηθείτε τη δήλωση του Philip Ruddock, τότε υπουργού αρμόδιου για τις Υποθέσεις των Αβοριγίνων, που αποδίδει τις ευθύνες για κοινωνικό τραύμα σε αυτούς που υποφέρουν και όχι σε εκείνους που ελέγχουν τους πόρους που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά:

Έχουμε να κάνουμε με έναν πληθυσμό ιθαγενών που έχει ελάχιστη επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο. Έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που ασχολούνταν κυρίως με το κυνήγι και τη συγκομιδή. Δεν είχαν κάρα. Δεν νομίζω ότι εφεύραν τον τροχό.


Δεν εφεύραν όμως ούτε τη φτώχεια, ούτε τον διαβήτη και την ανεργία.


Η μοντερνικότητα της παράδοσης


Οι παραδόσεις αποτελούν μέρος του παρόντος. Δεν υπάρχουν ‘παραδοσιακοί’ άνθρωποι, παρά μόνο άνθρωποι που αντλούν πόρους προγενέστερων γενεών όταν αυτοί είναι σημαντικοί. Η επινοητικότητα μεταβάλλεται καθώς υπεισέρχονται ιστορικά γεγονότα: η ετοιμασία ενός λαγού με κάρρυ αποτελεί παράδοση για τους Wiradjuri, μια παράδοση παλαιότερη από εκείνη του ‘Άγιου Βασίλη’ ή των παραδοσιακών ενδυμασιών στη Σκωτία. Και τι να πούμε για κείνον τον γέρο που συνήθιζε να νοικιάζει ένα ταξί για να τον πηγαίνει με το τουφέκι του να πυροβολεί γκοάνα κάθε φορά που εισέπραττε τη σύνταξή του; Καθόμουν στην κόκκινη άμμο της Δυτικής Ερήμου, τρώγοντας γκοάνα που οι σύντροφοί μου Pitjantjatjara είχαν πιάσει και μαγειρέψει και τους άκουγα να συζητούν για την αγορά ενός συγκροτήματος γραφείων στην πόλη, μέρος μιας στρατηγικής επένδυσης ύψους 14 εκατομμυρίων δολαρίων. Ήταν ‘παραδοσιακοί’; Αντλούσαν από τις παραδόσεις; Ή μήπως οι ιστορίες αυτές αποδεικνύουν ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι να είσαι μοντέρνος;


Οι Wiradjuri στο κέντρο της Νέας Νότιας Ουαλίας, που με κανένα τρόπο δεν είναι ‘χωρίς κουλτούρα’, αποδεικνύουν την ικανότητα των ανθρώπων να μεταμορφώνονται κάτω από συνθήκες τεράστιας και βίαιης αλλαγής. Ο ρόλος που έπαιξαν τα μεγάλα δίκτυα των συγγενών, οι πολιτικές και κοινωνικές αξίες τους, οι τρόποι με τους οποίους ενεπλάκησαν σε έναν αιώνα πολιτικής διαμαρτυρίας, αντιμετώπισαν τις γραφειοκρατίες, χειρίστηκαν τις διαμάχες μέσα και πέρα από τις κοινότητές τους- είναι ιστορίες που οι περισσότεροι Αυστραλοί δεν γνωρίζουν γιατί αλλοχρονισμός σημαίνει κατάργηση της ιστορίας, σημαίνει άρνηση ιστοριών πάλης. Οι κόσμοι των Wiradjuri έχουν φαινομενικές αντιφάσεις: άνθρωποι με πανεπιστημιακή μόρφωση αποφεύγουν έναν έξυπνο άνθρωπο, ο ασπρόμαυρος μυγοχάφτης προειδοποιεί για τον θάνατο και οι νεκροί θάβονται σύμφωνα με το αγγλικανικό τελετουργικό για να γίνουν πρόγονοι στο πνεύμα. Είναι ένας κόσμος όπου το rite de passage των ενηλίκων μπορεί να συνεπάγεται φυλακή για τους νέους άντρες και εγκυμοσύνη για τις νέες γυναίκες, αλλά στον οποίον υπάρχουν δικηγόροι, καλλιτέχνες, φωτογράφοι, δάσκαλοι, βιβλιοπώλες, μητέρες και γιοί, προγραμματιστές και ονειροπόλοι, κι όπου ο αριθμός των ανθρώπων τους οποίους ο καθένας υπολογίζει ως ‘σχέσεις’ ανέρχεται συχνά σε αρκετές εκατοντάδες. Αυτές είναι οι μοντερνικές εμπειρίες των Wiradjuri, συχνά σκληρές αλλά και με τις επιτυχίες τους. Το να είσαι Wiradjuri σημαίνει ακόμα ότι δεν είσαι ευπρόσδεκτος σε δημόσιους χώρους, στα πάρκα, στα καφέ, στα μπαρ και τα μαγαζιά. Σημαίνει ακόμα ότι δεν έχεις εξουσία, ότι είσαι άνεργος, ότι είναι δύσκολο για σένα να νοικιάσεις σπίτι, ότι περνάς για άλλη μια φορά τα Χριστούγεννα στη φυλακή. Σημαίνει θυμό, μνησικακία και καταπίεση- που τα ορατά σημάδια τους περιγράφονται ως ‘προβλήματα υγείας’: υψηλά επίπεδα ζάχαρου, κατάθλιψη και άγχος, αυτοκτονία, κατάχρηση αλκοόλ, φυσική βία κατά του εαυτού σου και άλλων, ανακοπή καρδιάς, ηπατίτιδα και λέπρα. ‘Ασθένειες του τρόπου ζωής’- ενστερνισμός της ιστορίας της Αυστραλίας για τη διαφορά και την αδιαφορία που γίνεται πολιτικά ευχάριστος όταν ορίζεται ως βιο-ιατρική κακοδιαθεσία. Τα ‘άτομα’ υποτίθεται ότι πρέπει να μπορούν να ελέγχουν την υγεία τους, ακόμη κι όταν τους έχουν στερήσει την ικανότητα να ασκούν τους κατάλληλους ελέγχους στις κοινότητές τους μέσα από προγράμματα ‘αυτοδιαχείρισης’ της ίδιας τους της καταπίεσης.


Κάποτε είχαν στερήσει τους ιθαγενείς από τα δικαιώματά τους γιατί δεν θεωρούνταν μοντέρνοι: τώρα τους τα στερούν όταν είναι μοντέρνοι. Για να έχουν τους τίτλους ιδιοκτησίας των γηγενών πληθυσμών πρέπει να είναι ‘παραδοσιακοί’. Με τις επιτυχίες τους σε ‘μη παραδοσιακές περιοχές’, οι Githabul και οι Noongar θεωρούνται λιγάκι πιο σύγχρονοι (παρ’ όλο που αμφισβητούνται), εξακολουθούμε όμως να ντρεπόμαστε για την αποκτήνωση των Yorta Yorta, στους οποίους είπαν ότι τα δικαιώματά τους ‘σαρώθηκαν από τον ρου της ιστορίας’. Η έμφαση στην ‘παράδοση’ καλύπτει τις ιστορίες εξουσίας και πλούτου που σωρεύτηκαν αξιολογώντας τους ‘άλλους’ με βάση το χρόνο. Η ‘συνέχιση της παράδοσης’ που προκαλεί ανησυχία έχει να κάνει με τις συνεχιζόμενες στρατηγικές που κρατούν σε απόσταση τους ιθαγενείς με τρόπους που τους θέτουν εκτός κοινωνικότητας, δικαιοσύνης και εξουσίας.


Διάβαστε ακόμα


Τίτλοι ιδιοκτησίας γηγενών πληθυσμών


Αβορίγινες σπουδές: Εικονική βιβλιοθήκη



Αφιέρωμα: πρόσφατα άρθρα, χρόνος/πολιτική
Ετικέτες: , , ,

|
0 σχόλια »

σχολίασε