Jason del Gandio – Η επερχόμενη χρονικότητα: Ο χρόνος της επανάστασης |
Το άρθρο αυτό σκιαγραφεί μια μορφή χρονικότητας που αποτελεί συνθήκη για τη πιθανότητα πολιτικής επανάστασης. Παίρνω σαν αφετηρία το βιβλίο του Giorgio Agamben, Η Επερχόμενη Κοινότητα. |
Σε αυτό το έργο ο Agamben αναζητά μια πολιτική μορφή ύπαρξης που (α) δεν διεκδικεί καμιά σταθερή ή δυνητικά σταθερή ταυτότητα ή (β) δεν προτείνει καμιά αμετάβλητη πολιτική ατζέντα ή ιδεολογία (γ) δεν αυτό-οργανώνεται με βάση την παρόρμησή της προς ολοένα αυξανόμενες «δημοκρατικές» σχέσεις και, σαν τέτοια, (δ) απωθεί την ίδια τη πιθανότητα της Κρατικής διακυβέρνησης, θέτοντας έτσι (ε) τη πιθανότητα πολιτικής επανάστασης. Η θεωρία του Agamben, ενώ ωθείται από πολλές πλευρές προς αυτήν τη κατεύθυνση, δεν ερευνά ποτέ τη χρονικότητα αυτής της επερχόμενης κοινότητας. Αναφέρομαι σε αυτόν τον προβληματισμό εδώ μελετώντας ορισμένα αλληλένδετα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα, το πότε η κοινότητα έρχεται ή αναπτύσσεται. Επίσης ποια είναι η χρονική δομή της κοινότητας αυτής. Πώς δηλαδή λειτουργεί ο χρόνος σαν μια βιοματικο-πολιτική δομή εντός αυτού του τρόπου ύπαρξης. Και τέλος πώς μπορεί η χρονικότητα αυτής της κοινότητας να προωθήσει ή να εμποδίσει την πιθανότητα της επανάστασης. Το άρθρο αυτό δεν απαντά σε αυτά τα ερωτήματα ερμηνεύοντας την σκέψη του Agamben, αλλά κυρίως ξεκινώντας από εκεί όπου σταματά ο Agamben: από μια θεωρία της «επερχόμενης χρονικότητας» όπως ερμηνεύεται διεξοδικά μέσω των εννοιών της μη-άφιξης, της υπερ-προσαρμοστικότητας, της χωρικότητας, της διατάραξης και της επανάστασης.
1. Μη άφιξη και υπερ-προσαρμοστικότητα
Πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε ότι η επερχόμενη κοινότητα δεν είναι τελεολογική, δεν επιθυμεί, δεν υπάρχει σύμφωνα με, και δεν καθοδηγείται από την επιτυχή άφιξη σε κάποιο καταληκτικό σημείο εκκίνησης. Δεν υπάρχει τελικός προορισμός ή ολοκλήρωση στην επερχόμενη κοινότητα. Αντί να φτάσει, η επερχόμενη κοινότητα μόνο υπονοεί την ύπαρξή της, δείχνει επ’ άπειρο προς την κατεύθυνση της έλευσής της χωρίς ποτέ να την αγγίζει. Η μη-άφιξη της επερχόμενης κοινότητας δεν είναι αποτέλεσμα αδυναμίας πραγματοποίησης της – όπως θα συνέβαινε αν ήταν επαρκής θεωρητικά αλλά απραγματοποίητη στην πράξη. Αυτό δεν συμβαίνει καθόλου. Αντίθετα η επερχόμενη κοινότητα υπάρχει σύμφωνα με μια διαφορετική χρονική δομή – δομή της μη-άφιξης: δεν έρχεται δηλαδή ποτέ. Η μη-άφιξη της επερχόμενης κοινότητας οφείλεται στην αέναη και υπερβολική προσαρμογή της; στο ότι προσαρμόζεται δηλαδή όχι μόνο στην κατάσταση που την περιβάλει, αλλά και στην ίδια την προσαρμοστικότητά της, αποτελώντας έτσι μια ξεκάθαρη διαδικασία συνεχούς αλλαγής και ατέρμονης εναλλαγής. Μια τέτοια διαδικασία, από τη φύση της την ίδια αποκλείει έναν χρόνο σύλληψης, ένα τελικό κάλεσμα, μια σταθερή ταυτότητα ή μια δεδομένη πολιτική ατζέντα. Επομένως η επερχόμενη κοινότητα υπάρχει χωρίς «τελική ώρα άφιξης» – υπάρχει δηλαδή σύμφωνα με τον χρόνο της μη-άφιξης.
2. Χρονικότητα και χωρικότητα
Ο χρόνος της επερχόμενης κοινότητας της μη-άφιξης πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνει και μια πτυχή χωρικότητας. Κι αυτό γιατί η μη-άφιξη είναι έμφυτα συνδεδεμένη με την υπερ-προσαρμοστικότητα, και η υπερ-προσαρμοστικότητα πρέπει να συμπεριλαμβάνει κάτι παραπάνω από το χρόνο –πρέπει να συμπεριλαμβάνει τον ίδιο το χώρο της προσαρμοστικότητας.
Η προσαρμοστικότητα δεν μπορεί να λαμβάνει χώρα εκτός πριν ή μετά από το χώρο, αλλά μόνο στο εντός αυτού του χώρου. Αυτό το χωρο-χρονικό πλέγμα είναι αποτέλεσμα της σχέσης μεταξύ μη-άφιξης και υπερ-προσαρμοστικότητας – δεν μπορούμε να έχουμε το ένα χωρίς το άλλο. Για παράδειγμα, η έντονη προσαρμογή της επερχόμενης κοινότητας είναι την ίδια στιγμή και μη-άφιξη: το να προσαρμόζεται και να διαφοροποιείται κανείς ασταμάτητα είναι το να μην φτάνει ποτέ. Η υπερ-προσαρμοστικότητα και η μη άφιξη είναι επομένως αλληλένδετες και συν-δημιουργούν το χώρο και το χρόνο για την «επερχόμενη κοινότητα».
3. Διατάραξη του χρόνου
Η μη άφιξη και η υπερ-προσαρμοστικότητα της επερχόμενης χρονικότητας χαρακτηρίζεται επίσης από την διατάραξη του χρόνο. Αυτή η διατάραξη συντελείται σε τρία επίπεδα: (1) στην διατάραξη των γραμμικών και αποκεντρωμένων εννοιών του χρόνου, (2) στην διατάραξη της χρονο-κεντρικής διαδικασίας της πραγματοποίησης (reification), και (3) στην διατάραξη της Κρατικής διακυβέρνησης.
Πρώτον η επερχόμενη χρονικότητα εμποδίζει τις δύο διαδεδομένες έννοιες του χρόνου: η επερχόμενη χρονικότητα δεν είναι ένα γραμμικό ξεδίπλωμα και μια συσσώρευση προσωπικών και κοινοτικών εμπειριών, αλλά δεν είναι ούτε και μια αποκεντρωμένη σειρά από διαρκώς διαφοροποιούμενες και φθίνουσες (μη) αναπαραστάσεις που κινούνται από έναν προηγούμενο χρόνο σε ένα παρόντα χρόνο. Αντίθετα η επερχόμενη χρονικότητα χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι αναστέλει τόσο τον γραμμικό όσο και τον αποκεντρωμένο χρόνο. Για παράδειγμα, η μη-άφιξη της επερχόμενης χρονικότητας έχει αποσυνδεθεί από οποιαδήποτε μορφή χρονικού παρελθόντος ή χρονικού μέλλοντος και η υπερ-προσαρμοστικότητά της υπάρχει σαν μια αέναη παροντικότητα (now-ness) σε συνδυασμό με μιαν αέναη εντοπιότητα (hereness), ενώ τόσο η παροντικότητα όσο και η εντοπιότητα θα αλλάζουν για πάντα. Αυτή η «χρονικότητα της αέναης αναμονής (limbo)» διαλύει ριζοσπαστικά την κοινή κατανόηση και εμπειρία του χρόνου.
Δεύτερον, η επερχόμενη χρονικότητα διαλύει την χρονοκεντρική διαδικασία της πραγματοποίησης. Η πραγματοποίηση διαρκεί στο χρόνο: Βιώνω κάτι τώρα, αυτή η εμπειρία αφαιρείται από το άμεσο κοινωνικό πλαίσιο, αυτή η αφαίρεση στην συνέχεια εκλαμβάνεται ως η ουσία και η φύση του πράγματος, και με το πέρασμα του χρόνου καταλήγουμε να «λατρεύουμε» αυτή την αφαίρεση σαν ήταν πράγματι ουσιαστική, φυσική, και απολύτως απαραίτητη Η επερχόμενη χρονικότητα σπάει τους δεσμούς αυτής της διαδικασίας: δεν είναι δυνατόν να βελτιώσουμε κάτι το οποίο δεν φτάνει ποτέ και προσαρμόζεται αέναα.
Και τρίτον, η επερχόμενη χρονικότητα διαλύει τον χρόνο της Κρατικής διακυβέρνησης. Η μη-άφιξη και η υπερ-προσαρμοστικότητα της επερχόμενης χρονικότητας αντιστέκεται σε κάθε μορφή σύλληψης, αναπαράστασης ή πραγματοποίησης. Μια τέτοιου είδους μορφή του χρόνου δεν περιπλέκει, αλλά εκ φύσεως αποκλείει την πιθανότητα δομών που να διακυβερνώνται από το Κράτος. Η Κρατική διακυβέρνηση εγκαθιδρύεται με βάση την πραγματοποίηση (reification) των βιοπολιτικών ιεραρχιών – δηλαδή το Κράτος ελέγχει και επιβλέπει τις ιεραρχικές σχέσεις εξουσίας μεταξύ ανθρώπων που ζουν εντός συγκεκριμένων κοινωνικών ορίων. Τέτοιου είδους διαχείριση αυτών των σχέσεων είναι εν μέρει κατασκευασμένη μέσω των χρονικών βελτιώσεων: μια διαφοροποίηση εξουσίας συμβαίνει τώρα για αν εγκαθιδρυθεί εν συνεχεία ξανά. Η πιθανότητα Κρατικής διακυβέρνησης καταρρέει χωρίς χρονική πραγματοποίηση. Η επερχόμενη χρονικότητα απομακρύνεται από την χρονική πραγματοποίηση του Κρατικού ελέγχου. Αυτό βοηθά στην εγκαθίδρυση της επερχόμενης κοινότητας σαν να ήταν αδύνατον να κυβερνηθεί.
4. Συμπέρασμα: Ο χρόνος της επανάστασης
Η επερχόμενη χρονικότητα ορίζει τον χρόνο της επανάστασης και τον χρόνο για επανάσταση. Σε ένα πρώτο επίπεδο, αυτή η επερχόμενη χρονικότητα αντιτίθεται στον χρόνο της Κρατικής διακυβέρνησης – μιας μορφής αντι-διάστασης που είναι γεμάτη από συγκρούσεις.
Αλλά σε ένα βαθύτερο επίπεδο η επερχόμενη χρονικότητα είναι απλά μη-κυβερνήσιμη. Αν αυτό αποτελεί πραγματικότητα, τότε η επερχόμενη χρονικότητα περιγράφει με ακρίβεια την επαναστατική φύση της επερχόμενης κοινότητας του Giorgio Agamben. Αλλά προκύπτουν κι άλλα ερωτήματα: Πώς μπορούμε να δώσουμε υπόσταση στην μη-άφιξη και την υπερ-προσαρμοστικότητα; Πώς περνάμε από τον Κρατικό χρόνο στον επερχόμενο χρόνο; Πώς απομακρυνόμαστε από την Κρατική χρονικότητα; Σε αυτό το άρθρο δεν υπάρχει ούτε χώρος ούτε χρόνος για να τεθούν αυτά τα ερωτήματα. Αρκεί, όμως, να τονίσουμε ότι αυτά τα ερωτήματα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν μιαν επαναστατική μεθοδολογία υπογραμμίζοντας όχι μόνο τις θεωρητικές, αλλά επίσης και τις στρατηγικές παραμέτρους της επερχόμενης χρονικότητας και περί της επερχόμενης χρονικότητας.
Διαβάστε ακόμα
Το ώριμο φρούτο της λύτρωσης (βιβλιοκριτική)
Τα S20 του Bush και ο επανασχεδιασμός της αμερικανικής τάξης (στα αγγλικά)
Αφιέρωμα: πρόσφατα άρθρα, χρόνος/πολιτική
Ετικέτες: agamben , jason delgandio , μη-γραμμικότητα