→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Γιάνης Βαρουφάκης – Πως ένας ηλεκτρονικός όχλος μπορεί να μετατραπεί σε έναν ισχυροποιημένο δήμο; Για μια δημοκρατική κριτική της πολιτικής μέσω πλατφόρμων συνεργασίας (wiki politics)

Το wiki είναι ένας τρομερός τρόπος για την οργάνωση μιας δημόσιας συζήτησης στο πλαίσιο συγκρούσεων για υλικά συμφέροντα, σημειώνει ο Γιάννης Βαρουφάκης. Για όσο διάστημα οι κοινωνίες μας θα χαρακτηρίζονται από τον ολοσχερή διαχωρισμό μεταξύ πολιτικής και οικονομικής σφαίρας, κρατώντας τα ίσα δικαιώματα για την πρώτη και επιτρέποντας στη δεύτερη μια αυξανόμενη ανισότητα στη χορήγηση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, το wiki δεν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον εκπολιτισμό τους.

---


1. Εισαγωγή


Ξεκινώ με την υπόθεση ότι όποιος ενδιαφέρεται για πολιτικές μέσω πλατφόρμων συνεργασίας (wiki politics) ανησυχεί για την ολοένα πιο λυπηρή κατάσταση των δημοκρατιών μας. Και συμπεραίνω, εντελώς ψυχρά, ότι οι πολιτικές μέσω πλατφόρμων συνεργασίας αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της συρρικνούμενης πολιτικής σφαίρας. Αντί να κηρύσσουν μια αναζωογονημένη πολιτική, αποτελούν μέρος του ήθους του κατακερματισμού που απαξιώνει τα πολιτικά αγαθά και καθιστά τη δημοκρατία ένα άδειο κέλυφος.


Το wiki αποτελεί, αναμφίβολα, αξιοσημείωτη τεχνολογία. Φροντίζοντας για ένα πραγματικά συνεργατικό έργο, ανεξάρτητα από το αν η ομάδα περιλαμβάνει δυο ανθρώπους ή ένα πλήθος διασκορπισμένο σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη, ανοίγει νέες προοπτικές για συμμετοχικά προγράμματα.


Ωστόσο, όπως συμβαίνει με όλες τις τεχνολογίες, το αποτέλεσμά της εξαρτάται από τις κοινωνικές σχέσεις και το θεσμικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται. Το κείμενο αυτό υποστηρίζει ότι στο συγκεκριμένο πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο, εργαλεία όπως το wiki είναι καταδικασμένα να γίνουν μέρος μάλλον του ‘προβλήματος’ παρά της λύσης.


Φυσικά, αυτή η αυστηρή εκτίμηση χαρακτηρίζεται, όπως όλες οι προγνώσεις, από τη σκέψη πως δεν μπορούμε ποτέ να μαντέψουμε με σιγουριά την εξέλιξη της τεχνολογικής αλλαγής, καθώς η τεράστια δύναμη που διαθέτει ενδέχεται να ανατρέψει όλες τις προβολές που κάνουμε όπως όταν περπατάμε με την πλάτη γυρισμένη προς ένα ακατανόητο μέλλον. Σε μια εποχή που τα αυτιά μας βουίζουν από μεσσιανικές προφητείες, το viz. ο γενναίος καινούργιος κόσμος τον οποίο τεχνολογίες όπως το wiki ετοιμάζονται να εισαγάγουν, είναι σημαντικό να προειδοποιούμε για απατηλές προσδοκίες.


Το wiki, μαζί με άλλες τεχνολογικές ευκολίες, αποτελεί για πολλούς ενθουσιώδεις της ηλεκρονικής δημοκρατίας το όραμα μιας εικονικής κοινότητας εκατομμυρίων, τα μέλη της οποίας συμμετέχουν ενεργά σε μια διαδικασία διαβούλευσης, που έχει την ικανότητα να σπάσει τα παλιρροιακά κύματα απάθειας και έλλειψης ελευθερίας και να δώσει μια νέα πνοή ζωής στην ιδέα μιας κοινωνίας που διοικείται από τη λαϊκή βούληση και τη συμμετοχική λήψη αποφάσεων. Η βασική αντίρρησή μου στην αισιόδοξη εκτίμηση για το wiki και τα συναφή είναι πως αυτές οι λαμπρές ελπίδες βασίζονται πλήρως σε μια λανθασμένη διάγνωση: ότι τα δημοκρατικά μας ελλείμματα είναι ένα τεχνολογικό πρόβλημα που επιζητά μια τεχνολογική λύση. Σε άλλη ευκαιρία υποστήριξα ότι η ηλεκτρονική δημοκρατία γενικά δεν διαθέτει τα εφόδια για να βελτιώσει τις βαθιές αιτίες της κρίσης που διέρχεται η δυτική δημοκρατία.


2. Ο γρίφος της ηλεκτρονικής δημοκρατίας


Η δημοκρατία δεν είχε ποτέ να κάνει με την αρχή της πλειοψηφίας ή με την ιδέα ότι οι πολλοί πρέπει να ερωτώνται πριν από τη λήψη σημαντικών αποφάσεων ή με το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου. Μολονότι όλα αυτά είναι, αναμφίβολα, σημαντικά χαρακτηριστικά της Καλής Κοινωνίας, δεν αποτελούν επαρκείς όρους για δημοκρατική κυριαρχία. Όπως οι αρχαίοι Αθηναίοι γνώριζαν πολύ καλά, ο ακρογωνιαίος λίθος της δημοκρατίας είναι η ισηγορία, δηλαδή ο ισότιμος λόγος στην τελική διατύπωση της πολιτικής, ανεξάρτητα αν κάποιος είναι πλούσιος, εύπορος ή στην πραγματικότητα ένας πάμφτωχος που εξασφαλίζει μια ταπεινή διαβίωση από χειρονακτική εργασία.


Σε άλλη ευκαιρία έχω υποστηρίξει ότι ‘με αυτή την ανάγνωση, πρωταγωνιστική μορφή (στην κλασική Αθήνα) δεν ήταν ο Περικλής, ή οι ρήτορες με εκπληκτικό ταλέντο όπως ο Δημοσθένης, αλλά μάλλον ο ανώνυμος άκληρος χωρικός που μολονότι δεν είχε ιδιοκτησία, είχε στο Δήμο φωνή ίσου βάρους με εκείνη των μεγάλων και καλών’ (1) .


Δυστυχώς, το δικό μας είδος δυτικής δημοκρατίας, αντί να επιτυγχάνει αυξανόμενα επίπεδα ισηγορίας, συρρικνώνεται όλο και περισσότερο σε ένα μίγμα γενικευμένης απάθειας και συγκεντρωτικής εξουσίας που δεσμεύει την άποψη των άλλων στη βούληση των λίγων. Όπως είπε ο Bertrand Russell, ‘αυτό που αποκαλείται κυριαρχία της πλειοψηφίας στην αστική δημοκρατία είναι στην…πραγματικότητα κυριαρχία εκείνων που ελέγχουν τις μεθόδους κατασκευής γνώμης’.


Στην αρχαία Αθήνα, πετύχαιναν ισηγορία λαμβάνοντας ξεχωριστά (και συχνά καταπιεστικά (2) ) μέτρα που διασφάλιζαν πως καμιά δομή εξουσίας δεν μπορούσε να παρακάμψει το Δήμο των πολιτών προς όφελος μιας συγκεκριμένης άποψης. Κι ότι οι προτάσεις κάποιου κρίνονταν για την αξία τους, με βάση τον ελεύθερο διάλογο, αλλά ανεξάρτητα από πρώτον, την υγεία, δεύτερον, την κοινωνική θέση και τρίτον, τις ρητορικές ικανότητες.


Η απάντηση στο ερώτημα ‘Τι μπορεί να κάνει για μας η ηλεκτρονική δημοκρατία τώρα’ είναι: ‘Όχι πολλά πράγματα!’, εκτός κι αν κάνει μια τομή στον τρόπο με τον οποίον η κοινωνικο-οικονομική εξουσία καθορίζει την καθαρότητα και την ένταση της φωνής του μέσου πολίτη. Οι φιλελεύθερες δυτικές δημοκρατίες μας σχεδιάστηκαν από την αρχή με τρόπο ώστε η κυριαρχία της πλειοψηφίας να μην είναι ποτέ πραγματικά Κυριαρχία του Λαού. Στην καλύτερη περίπτωση, επρόκειτο για τη διαμόρφωση μιας ολιγαρχίας που μπορεί να αποκτήσει αρκετή νομιμότητα ώστε να παρουσιάζει τις πρακτικές της ως μια μορφή Κυριαρχίας στο Όνομα του Λαού. Με αυτή την έννοια, η δημοκρατία (ως σύστημα βασισμένο στην ισηγορία) σχεδιάστηκε εκτός ‘συστήματος’ απ’ την αρχή του ‘Δυτικού’ ή ‘Ελεύθερου’ Κόσμου.


Εάν τα παραπάνω ισχύουν, οι τεχνολογικοί νεωτερισμοί που διευκολύνουν την επικοινωνία χωρίς κόστος στο ανά τον κόσμο Διαδίκτυο δεν μπορούν να δημιουργήσουν τίποτα άλλο εκτός από μια νέα προοπτική επιλογών που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής.


3. Οι πολιτικές μέσω πλατφόρμων συνεργασίας ως καταφύγιο από τη δημοκρατία


Η Wikipedia (η εγκυκλοπαίδεια που διαμορφώθηκε από εκατομμύρια που προσφέρουν ελεύθερες εισόδους μέσω της γνωστής τεχνολογίας wiki) είναι πράγματι μια συναρπαστική εμπειρία. Για έναν πολιτικό οικονομολόγο, μοιάζει σαν ένας αξιοπερίεργος νέος μηχανισμός για την παραγωγή ‘τάξης’.


Η μεγαλύτερη δημόσια συζήτηση του 20ού αιώνα ήταν η γνωστή αντιδικία μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς για το εάν η ‘τάξη’ δημιουργείται καλύτερα μέσω της αγοράς ή μέσω κάποιου κεντρικού σχεδιασμού. Για τους υπέρμαχους της ελεύθερης αγοράς ο μηχανισμός των τιμών είναι ανώτερος κάθε μηχανισμού που εκπορεύεται από το κέντρο ‘έτσι ώστε τα πράγματα να γίνονται’. Οι υπέρμαχοι της κρατικής παρέμβασης ή κάποιας μορφής συλλογικής μεσολάβησης ανταπαντούν ότι ενώ οι αγορές δημιουργούν μια μορφή ‘αυθόρμητης τάξης’ μέσω της λειτουργίας του συστήματος τιμών, τα αποτελέσματα χαρακτηρίζονται από ανισότητες και αναποτελεσματικότητες (π.χ. χρόνια εκμετάλλευση, αύξηση της ανεργίας και μειωμένες επενδύσεις) που μπορούν να εξαλειφθούν μόνο μέσω συλλογικής ή κρατικής δράσης.


Η Wikipedia είναι ένα ‘προϊόν’ του 21ου αιώνα που παρήγαγαν εκατομμύρια. Η παραγωγή της δημιουργεί σύγχυση και στα δυο ιδεολογικά αντίθετα στρατόπεδα του περασμένου αιώνα. Μολονότι δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός που να ενέχεται στη δημιουργία της (εκτός από τη διαμόρφωση της αρχικής ιστοσελίδας) και οι συμμετέχοντες προσθέτουν, αφαιρούν ή τροποποιούν τις εισόδους ελεύθερα, οι τιμές δεν παίζουν κανένα ρόλο στη ρύθμιση όλης αυτής της μαζικής ασυντόνιστης δραστηριότητας (3) .


Πέρα από το ερώτημα πόσο έγκυρη είναι η Wikipedia (σε σχέση με κάποιες συμβατικές εγκυκλοπαίδειες), ένα άλλο καίριο ερώτημα που προκύπτει αφορά την πιθανή χρήση του wiki στο πλαίσιο της αναζωογόνησης της δημοκρατικής πολιτικής: Μπορεί η διαδικασία που μας έφερε την Wikipedia να εξελιχθεί έτσι ώστε να καλλιεργήσει το έδαφος για να υπάρξει ισηγορία στις κοινωνίες μας;


Οι ενθουσιώδεις απαντούν θετικά, τονίζοντας τη δυνατότητα του wiki να δίνει ισότιμο λόγο σε όλους τους (ανώνυμους) επισκέπτες. Αυτό, πράγματι, ισχύει. Εάν το wiki επρόκειτο να χρησιμοποιηθεί, ας πούμε, για το προσχέδιο ενός νόμου, οποιοσδήποτε διαθέτει ηλεκτρονικό υπολογιστή συνδεδεμένο με το διαδίκτυο έχει ακριβώς την ίδια δυνατότητα να συνεισφέρει. Υπάρχει, ωστόσο, μια ισχυρή αιτία για την οποία είναι απίθανο να υπάρξει ισηγορία:


Σε κάθε ηλεκτρονική συνεργατική κοινότητα η δύναμη επιρροής στο τελικό αποτέλεσμα παραμένει σε αυτούς που είναι περισσότερο αποφασισμένοι να αποκλείσουν τους άλλους. Για παράδειγμα, γνωρίζουμε ότι, κατά το γράψιμο της Wikipedia, προέκυψαν μνημειώδεις αντιδικίες ανάμεσα στους πιο παθιασμένους από τους συμμετέχοντες που για αμέτρητες ώρες έσβηναν και επιμελούνταν τις εισόδους των άλλων. Όταν το wiki θα περάσει σε άλλες σφαίρες όπου διακυβεύονται πολύ περισσότερα από την είσοδο σε μια εγκυκλοπαίδεια, όπως π.χ. το προσχέδιο για τους περιβαλλοντολογικούς ελέγχους στις εταιρίες πετρελαίων, η δυνατότητα ισηγορίας θα πάψει να υπάρχει εντός δευτερολέπτου.


Συμπέρασμα


Το wiki είναι λαμπρό εργαλείο για εκείνους που επιθυμούν να συνεργαστούν. Είναι επίσης, δυστυχώς, ένας φρικτός τρόπος για την οργάνωση μιας δημόσιας συζήτησης στο πλαίσιο συγκρούσεων για υλικά συμφέροντα. Για όσο διάστημα οι κοινωνίες μας θα χαρακτηρίζονται από τον ολοσχερή διαχωρισμό μεταξύ πολιτικής και οικονομικής σφαίρας, κρατώντας τα ίσα δικαιώματα για την πρώτη και επιτρέποντας στη δεύτερη μια αυξανόμενη ανισότητα στη χορήγηση δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, το wiki (ειδικότερα, και η ηλεκτρονική δημοκρατία γενικότερα) δεν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στον εκπολιτισμό τους.


Το wiki μπορεί να βοηθήσει τη δημοκρατία μόνο αν χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πολιτικού προγράμματος για τον επανασχεδιασμό των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, έτσι ώστε να καταστεί δυνατός ένας κόσμος όπου οι άνθρωποι θα σχηματίζουν μονάδες παραγωγής που θα δημιουργούν και θα διανέμουν αξία με συμμετοχικό τρόπο, έτσι ώστε κανείς να μην απασχολεί άλλους, όλοι να συνεισφέρουν με εργασία και ιδέες, και ο καθένας να ανταμείβεται ανάλογα με τη συνεισφορά του αλλά και τις ανάγκες του.


Μέχρι τότε, το μόνο που το wiki μπορεί να επιτύχει είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ενδιαφέροντα πειράματα αυθόρμητης τάξης χωρίς αντίτιμο (όπως η Wikipedia) και στη χειρότερη περίπτωση έναν ηλεκτρονικό όχλο που θα απέχει από ένα ηλεκτρονικό δήμο όσο ο Τζένγκις Χαν από έναν σύγχρονο κριτικό των εθνικιστικών διαχωρισμών.

——————————————————————————–

(1) Από αυτή την οπτική, η αθηναϊκή κοινωνία παρά την ύπαρξη μιας μακριάς λίστας απωθητικών χαρακτηριστικών (την ειδεχθή μεταχείρηση των γυναικών, την εξάρτησή της από την κτηνώδη εκμετάλλευση των σκλάβων), παρήγαγε μία αυθεντική δημοκρατία, η οποία ίσως δεν έχει επιτευχθεί ξανά από τότε.

(2) Ο εξοστρακισμός ήταν πράγματι ένα μέσο προάσπισης της ισηγορίας από τον ασύμμετρο καταμερισμό ρητορικής ικανότητας.

(3) Αυτό βέβαια γίνεται δυνατό μέσω της απουσίας χρηματικού κόστους για όλη την εργασία πoυ απαιτείται για την ανάπτυξη όλων των λημμάτων της Wikipedia.

Διαβάστε ακόμα


Τι είναι τα νεοκλασσικά οικονομικά; (στα αγγλικά)


Σχετικά με τον Παγκόσμιο Μινώταυρο (στα αγγλικά)

Αφιέρωμα: wiki politics
Ετικέτες: wikipedia , γιάνης βαρουφάκης , ισηγορία , ισότητα

5 Σχόλια »

5 σχόλια

1. Ο/Η ckorakas :
   April 23rd, 2007 at 16:26

   Πολύ ενδιαφέρον …
   Όπως το Wiki δεν φτιάχτηκε για να παράγει περισσότερη δημοκρατία αλλά να διευκολύνει την οργάνωση και ενοποίηση πολλαπλών πηγών γνώσης (σε ένα πνεύμα καλής πίστης – όταν και αν αυτό υφίσταται), έτσι και τα blogs -όπως αυτό- δεν φτιάχτηκαν για να παράγουν χώρους δημοκρατικού διαλόγου, αλλά να διευκολύνουν την ημερολογιακή οργάνωση και αποτύπωση σκέψεων ενός η περισσοτέρων σκεπτόμενων ατόμων, έστω και αν επιτρέπει δευτερευόντως την καταγραφή σχολίων από αναγνώστες.
   Τα φόρουμ επίσης δεν φτιάχτηκαν για να παράγουν χώρους δημοκρατικού διαλόγου και διαβούλευσης αλλά για να διευκολύνουν την γρήγορη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των συμμετεχόντων σε αυτό.
   (με την έννοια αυτή τα φόρουμ και τα blogs συγκλίνουν ολοένα και περισσότερο)

   Το πρόβλημα είναι προφανές. Αντί να φτιάξουμε τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για την επίτευξη ενός σκοπού (έστω περισσότερο συμμετοχική δημοκρατία), προσπαθούμε να βρούμε πιθανές χρήσεις σε υπάρχοντα εργαλεία που χτίστηκαν για άσχετους σκοπούς.
   Έτσι αναβαπτίζονται wikis, blogs και forums (και ο όποιος συνδυασμός των ανωτέρω…) σε eDemocracy, χωρίς να εξετάζει αν ο τρόπος λειτουργίας τους και η αρχιτεκτονική τους σέβεται τους σκοπούς που καλούνται να εξυπηρετήσουν … δηλαδή την δημοκρατία.
   Για τον λόγο αυτό, η χρήση τους (εφ’ όσον δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα τα καθεαυτά εργαλεία της Ηλεκτρονικής Δημοκρατίας) πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο μίας πολύ συγκεκριμένης και αυστηρής μεθοδολογίας που αποσκοπεί στην επίλυση του σύγχρονου προβλήματος δημοκρατίας (έστω δημοκρατικού ελλείμματος / συμμετοχικού ελλείμματος κλπ). Η μεθοδολογία αυτή θα διασφαλίσει τελικά ότι τα εργαλεία αυτά θα χρησιμοποιηθούν με τρόπο θετικό προς την επίλυση του προβλήματος.
   Η απλή και μόνο προσθήκη ενός blog, forum, wiki η οποιασδήποτε τεχνολογικής λύσης σε μία πολιτική διαδικασία δεν την αναβαθμίζει αυτομάτως σε ποιο δημοκρατική … eDemocracy is about Democracy!!
   Καμιά φορά μάλιστα μπορεί να παράγει και αντίστροφα αποτελέσματα. Μπορεί πχ. να δώσει ακόμα και άλλοθι για την εφαρμογή κακής η και αντιδημοκρατικής πολιτικής, δεδομένης της σύμφωνης γνώμης μίας μειοψηφίας πολιτών μέσα σε κάποιο φόρουμ, σε μία διαδικασία που αναβαπτίζεται ανοιχτός διάλογος και διαβούλευση με τον λαό!
   Το έχουμε δει να γίνεται και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα …
   Η προοπτική είναι τεράστια. Απλά χρειάζεται να μπουν οι σωστές επιστημονικές, κοινωνικές και πολιτικές βάσεις και προϋποθέσεις για να ευδοκιμήσει, και να αποδώσει ως καταλύτης για περισσότερη και καλύτερη δημοκρατία.

   
   
2. Ο/Η Nefeli :
   June 24th, 2007 at 13:05

   Συγχαρητήρια Βαρουφάκη Γ. για το άρθρο σου. Στην όλη μου εμπειρία από το διαδίκτυο σπάνια, αν όχι ίσως η πρώτη φορά, είχα τη χαρά να διαβάσω στοιχειοθετημένες προβληματικές που να αναπτύσσονται γύρω από τη δημοκρατία, το διαδίκτυο, τις συλλογικότητες και τις προοπτικές.

   Ίσως να οφείλεται στη μικρή μου ακόμα εμπειρία, πιστεύω όμως(ίσως απλά θέλω να …)πως τα πράγματα δεν είναι τόσο απογοητευτικά. Αυτό επιγραμματικά το στηρίζω στο ότι η Τάξη ενυπάρχει στο Χάος και άρα οι νομοτελειακές διαδικασίες που καθορίζουν κάθε φορά τη εξέλιξη ενός πεδίου, δεν μπορούν να περιγραφούν με ακρίβεια πόσο μάλλον να οδηγηθούν ντετερμινιστικά σε αυτό που εμείς (ή οι όποιοι εμείς) θέλουμε να έχουμε ως αποτέλεσμα. Θέλω να πω πως αυτό που καθορίζει την “αξία” και τη δυναμική μιας λειτουργίας δεν είναι αυτή καθεαυτή η πρόθεση ή η εμπειρία ατόμων αλλά αυτή καθεαυτή η Λειτουργία ως “αυτόνομη” οντότητα.
   Όλοι κουβαλάμε τη πίκρα συμμετοχικών διαδικασιών οι οποίες, ως ένα βαθμό, μας “πρόδωσαν”. Είναι σημαντικό όμως να καταφέρνουμε να αποστασιοποιηθούμε λίγο από αυτήν προκειμένου να διακρίνουμε το πραγματικά σημαντικό: το “ιστορικό γεγονός” αν μου επιτρέπεις την έκφραση. Κι αυτό είναι, πως γίνονται προσπάθειες προς αυτή τη κατεύθυνση. Στρεβλές, αδόκιμες, αποτυχημένες σε ένα πρώτο επίπεδο ανάγνωσης, αλλά υπαρκτές και δυναμικές. Μέσα από το Χάος θα προκύψει η Τάξη νομοτελειακά.

   Ως ιδιοκτήτρια ενός forum εξάλλου, αναρωτιέμαι ακόμα το πως θα υποστηρίξω το όραμα της συμμετοχικής δημοκρατίας μέσα από μια αναγκαστική, πυραμιδοειδή οργανωτική δομή που διατηρώ στο κύτταρο της προσωπικής μου “πειραματικής έρευνας”.

   
   
3. Ο/Η omadeon :
   August 28th, 2010 at 02:53

   Τα wiki είναι απλώς Υπερκείμενα (hypertexts) με πολλαπλούς συγγραφείς και ο σκοπός τους είναι η κατασκευή κάποιου οικοδομήματος Γνώσης, κάτι ριζικά διαφορετικό από τη διαμόρφωση π.χ. μιας συλλογικής άποψης (αν κι αυτό μπορεί να συμβεί ΚΑΙ συμβαίνει).

   Τώρα… στα φόρουμ και στα blog μπορεί κάλλιστα να γίνει και _πραγματικά_ δημοκρατική συζήτηση, αν εκπληρώνουν κάποιες απλές προϋποθέσεις (π.χ. σεβασμός της διαφορετικής άποψης, χρήση ορθού λόγου αντί λάσπης ή σοφιστειας, κλπ)… οι οποίες -όμως- είναι πολύ συχνά αντανακλάσεις _ανθρώπινων_ ικανοτήτων, που έχουν τα μέλη και οι διαχειριστές των χώρων αυτών. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες, πιο τεχνικές προϋποθέσεις. Π.χ. μία βασική λειτουργία που _πρέπει_ να αποκτήσουν οι χώροι ψηφιακού διαλόγου (αλλά σήμερα ΔΕΝ έχουν, συνήθως)… είναι και η (άριστα οργανωμένη) χρήση ψηφοφοριών. – Όχι απλών “polls” (στα οποία μπορεί να μπει ο καθένας) αλλά _υπεύθυνων_ ψηφοφοριών, όπου κάθε (μόνιμο) μέλος έχει _μία και μοναδική ψήφο_ (για κάθε θέμα).

   Παρομοίως, σε πιο “μακρο-” επίπεδο, πρέπει τα blog να σχηματίσουν συλλογικότητες, μέσα στις οποίες να έχει κάθε μέλος τους δικαίωμα μίας ψήφου (ιδανικά ορατής και προς τα έξω) για κάθε σημαντικό ζήτημα.

   Από κει και πέρα, το αν η υπόλοιπη κοινωνία (εκτός διαδικτύου ή χωρίς blog, κλπ.) δεν συμμετέχει, είναι μεν σοβαρό ελάττωμα, που οδηγεί και σε ελλείμματα δημοκρατίας, κλπ. …αλλά δεν είναι κάτι για το οποίο φταίνε τα ΙΔΙΑ τα blog / forum και τα μέλη τους. Φταίει ο καπιταλισμός (αν θέλετε) ή -ξέρω γω- η φτώχεια, αλλά δεν φταίμε εμείς που συμμετέχουμε σε blog / φόρουμ (και θέλουμε να τα δούμε να λειτουργούν πιο δημοκρατικά).

   Θα μπορούσα να γράψω “σεντόνια” για το θέμα, γιατί (μετά από πολλά χρόνια) ανακάλυψα στον ψηφιακό διάλογο ένα σωρό πράματα, που ήταν αδιανόητα πριν ασχοληθώ. Με ενοχλούν “λουδίτικες” απόψεις που συναντάει κανείς συχνά (δεν αναφέρομαι στο παρόν _σοβαρό_ άρθρο) και δείχνουν μόνο την άγνοια των συγγραφέων τους για το διαδίκτυο (παρά τις άλλες γνώσεις τους, κλπ).

   Το πιο εκπληκτικό είναι ότι τα blog και τα forum αποκαλύπτουν, με το δικό τους τρόπο, το έλλειμμα δημοκρατικότητας των ΑΝΘΡΩΠΩΝ πολύ περισσότερο από το έλλειμμα (αυτών) των μέσων!
   Μην πυροβολείτε τα αθώα μέσα (δεν φταίει το πιάνο όταν ένας πιτσιρικάς βαράει τα λάθος πλήκτρα).

   
   
4. Ο/Η omadeon :
   August 28th, 2010 at 03:05

   Υ.Γ. ειπα “ιδανικά ορατής προς τα έξω” (ψήφου για κάθε μέλος blog που συμμετέχει σε συλλογική ψηφοφορία) γιατί θεωρώ μια τέτοια συλλογικότητα… αναβάθμιση της ίδιας της… Βουλής!

   Τέλος, ίσως θάπρεπε να μην είμαστε τόσο αυστηροί με τα blog και τα φόρουμ, διότι η σημερινή Βουλή της Ελλάδας (όπως κι εκείνες άλλων χωρών) μοιάζει, σε σύγκριση με ένα δημοκρατικό χώρο ψηφιακού διαλόγου, σαν… συνάθροιση άναρθρων χιμπατζήδων!

   
   
5. Ο/Η Δ. Αλεβιζόπουλος :
   June 22nd, 2011 at 13:46

   Επικρτώ τις απόψεις σας, και θα παρακαλούσα, καθότι έχετε Δημόσιο λόγο,να αναφερθείτε στη ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΞΟΥΣΙΩΝ, στο πολίτευμά μας το οποίο είναι ΟΛΙΓΑΡΧΙΚΟ κατά Αριστοτέλη, και στο ότι δέν έχουμε Συνταγματικό Δικαστήριο. Θεωρώ ότι το πρόβλημά μας είναι πρωτίστως Θεσμικό και δευτερευόντως Οικονομικό. Εάν η αδαής πρότασή μου συνεισφέρει κατάτι θα είμαι ευτυχής…

   
   

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website