→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Laurence Pawley – Οριζόντιες πολιτικές σε έναν κάθετο κόσμο: Το BBC και το Action Network

Εξετάζοντας τις πρωτοβουλίες του BBC για την προώθηση της ηλεκτρονικής συμμετοχικής δημοκρατίας, ο Laurence Pawley καταλήγει ότι τέτοιου είδους επαν-εφευρέσεις της πολιτικής δράσης πρέπει να συνοδεύονται από μια επαν-εφεύρεση των θεσμών που τις παρέχουν.

---


Η ανάπτυξη της ‘νέας’ πολιτικής που έγινε εφικτή από τεχνολογικές εξελίξεις όπως τα blogs και τα wikis, έγινε σε γενικές γραμμές εκτός των καθιερωμένων κόμβων της πολιτικής εξουσίας. Οι ανεπίσημες, συνεργατικές μέθοδοι δράσης που προτάθηκαν από αυτούς τους χώρους συνεχίστηκαν κυρίως από πιο χαλαρά κοινωνικά κινήματα και άτομα, με προφανή παραδείγματα το αντικαπιταλιστικό κίνημα και τους ακαταστάλαχτους ’πολιτικούς μπλόγκερς’.


Τι γίνεται, όμως, όταν παρόμοιες ευκαιρίες διευκολύνονται από έναν εθνικό θεσμό που συνδέεται ουσιαστικά με το κράτος; Μπορεί μια ενεργή υπηκοότητα να προωθηθεί μέσα από μια οργάνωση που συνδέεται με μια εκπορευόμενη από το κέντρο, γραμμική αποστολή ‘ενημέρωσης, εκπαίδευσης και ψυχαγωγίας’; Αυτό το ερώτημα θέτει η μινι-ιστοσελίδα του BBC, Action Network (που εγκαινιάστηκε αρχικά το 2003 ως iCan).


Η ιστοσελίδα παίρνει τη μορφή ενός χώρου διευκόλυνσης, που στοχεύει σε άτομα τα οποία επιθυμούν να αναπτύξουν μονοθεματικές εκστρατείες στην περιοχή τους. Οι χρήστες μπορούν να κάνουν ‘παρατηρήσεις’ (που αντιστοιχούν στην πράξη σε έναν ηλεκτρονικό πίνακα ανακοινώσεων) ή να δημιουργήσουν πιο μόνιμες σελίδες ‘εκστρατείας’ σε συνεργατικό σχήμα blog. Η ιστοσελίδα έχει κερδίσει πολλά βραβεία για τη συμβολή της στο e-democracy και ο ιδρυτή της Martin Vogel υποστήριξε στα τέλη του 2005 ότι το Action Network δεχόταν 175.000 μοναδικούς χρήστες το μήνα.


Αυτό δεν μοιάζει να είναι προβληματικό. Το Action Network είναι μια καλά οργανωμένη και σχετικά απλή ιστοσελίδα, με σαφείς θεμελιώδεις κανόνες που απαγορεύουν την (κομματική) πολιτική δραστηριότητα και ενθαρρύνουν μια συνεργατική, διαλογική δυναμική. Ως τέτοια, ακολουθεί κοινές πρακτικές με άλλα επιτυχή παραδείγματα ηλεκτρονικής δραστηριότητας για εκστρατείες και διαχέει ένα ήθος ισότιμης συμμετοχής ως κεντρικό στοιχείο των ιδανικών που βρίσκονται πίσω από τη wiki πολιτική. Ωστόσο, εάν τοποθετήσουμε θεσμικά το Action Network στο πλαίσιο του σύγχρονου BBC, θα προκύψουν εντάσεις με ενδεχόμενες επιπτώσεις στην ιστοσελίδα, τους χρήστες της και το ίδιο το BBC.


Για το τελευταίο, το Action Network μοιάζει να αποτελεί μέρος μιας συντονισμένης προσπάθειας για την ενσωμάτωση των εννοιών της συμμετοχής και της δημόσιας πρακτικής στην πρακτική του BBC. Αυτό έγινε σαφές το 2004, στο κείμενο που οριοθέτησε τους στόχους του Οργανισμού, το ‘Οικοδομώντας Δημόσια Αξία’ (Building Public Value), που αναγνώρισε το Action Network ως κεντρική πρωτοβουλία του νέου στόχου του για ‘υποστήριξη μιας ενεργής και ενημερωμένης υπηκοότητας’. Πώς λειτουργεί, όμως, μια τέτοια έννοια στο πλαίσιο του BBC; Η οργάνωση συνδέθηκε για πολύ καιρό με μια εκπορευόμενη απ’ το κέντρο και, μερικές φορές, πατερναλιστική προσέγγιση σε ό, τι αφορά στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών σε ένα παθητικό κοινό και έγινε, γι’ αυτούς τους λόγους, αντικείμενο μόνιμης κριτικής. Πράγματι, κάποιος μπορεί να υποστηρίξει ότι το BBC στηρίζεται σ’ αυτή τη θέση, στο μέτρο που μόνο η ύπαρξη ενός ομοιόμορφου, παθητικού συνόλου πολιτών δικαιολογεί τη συνεχιζόμενη διάκρισή του ως η μόνη ραδιοφωνία που παρέχει δημόσιες υπηρεσίες.


Στο πλαίσιο του Building Public Value, αυτό το θέμα δεν επιλύθηκε ποτέ εντελώς. Από τη μια πλευρά, το BBC (ανταποκρινόμενο σε εξωτερικές πιέσεις, συμπεριλαμβανομένου του κατακερματισμού των μέσων ενημέρωσης και της ανάπτυξης ενός νέου λόγου για την υπηκοότητα) επιθυμεί να αναπτύξει μια πιο ενεργή, αποκεντρωμένη έννοια του δημόσιου τομέα-που καταλήγει στο στόχο της οικοδόμησης ‘νέων πολιτικών δρόμων και πλατειών….χώρων όπου μπορούμε να γιορτάσουμε, να συζητήσουμε και να σκεφτούμε’. Ταυτόχρονα, όμως, εξυμνεί την ιστορική επιτυχία της εθνικής δομής του BBC και της πετυχημένης σχέσης του με τους κοινοβουλευτικούς και κρατικούς θεσμούς και δίνει σημαντική έμφαση στην ικανότητά του να καθορίσει τόσο πολιτικές όσο και πολιτιστικές ατζέντες.


Σε αυτό το πλαίσιο, η υποστήριξη από το BBC πρωτοβουλιών όπως το Action Network συνεπάγεται την αμφισβήτηση της ίδιας της θέσης του. Με απλά λόγια, οι ιδέες που βρίσκονται πίσω από το Action Network και άλλα παρόμοια έργα (μια ‘από κάτω προς τα πάνω’ προσέγγιση στην υπηκοότητα, τον τοπικισμό και την επίτευξη πολιτικών στόχων μέσα από μη παραδοσιακές στρατηγικές) βρίσκονται τουλάχιστον σε αντίφαση – αν όχι σε άμεση αντίθεση- με τις αρχές που αποτελούσαν προηγουμένως προπύργιο του Οργανισμού.


Στην πράξη, θα έλεγα ότι αυτή η αντίφαση αγνοήθηκε σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα τόσο το Action Network όσο και το ευρύτερο BBC να μοιάζουν κάπως εκτεθειμένα. Μολονότι η ιστοσελίδα διατηρεί κάποιο επίπεδο ανεξαρτησίας από το BBC, ο Οργανισμός διατηρεί το δικαίωμα να τοποθετεί τα δικά του μηνύματα, να παρέχει συμβουλές ‘ειδικών’ για τις μεθόδους των εκστρατειών και να επιμελείται τα περιεχόμενο (για παράδειγμα, τις βασικές εκστρατείες >στην πρώτη σελίδα). Το BBC αντιλαμβάνεται επίσης τη δραστηριότητα της ιστοσελίδας ως μια ενδεχόμενη πηγή περιεχομένου – το 2006, για παράδειγμα, η εκπομπή Breakfast του BBC προώθησε μια σειρά αναφορώνβασισμένων σε έργα του Action Network. Ακόμη κι ενθαρρύνοντας την ανοιχτή συμμετοχή, διατηρεί μια ισχυρή παρουσία με τη δική του σφραγίδα.


Ένα επιχείρημα είναι ασφαλώς ότι τέτοιοι σύνδεσμοι είναι ωφέλιμοι- η παροχή συμβουλών και η δυνατότητα ευρύτερης έκθεσης για τις ομάδες και τα άτομα που χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα. Αυτό βέβαια έχει ένα τίμημα, στο μέτρο που το BBC ‘προτιμά’ ορισμένα είδη δράσης στις συμβουλευτικές σελίδες του και ορισμένα στοιχεία περιεχομένου στην επιμέλεια που κάνει. Έτσι μπορεί τουλάχιστον να διαπεράσει την επιτυχία ή την αποτυχία ορισμένων εκστρατειών ή κοινών σκοπών της ιστοσελίδας. Κάποιος μπορεί να υποστηρίξει πως οποιαδήποτε απόπειρα παροχής παρόμοιων φόρουμ μέσω μιας κρατικής (ή στη συγκεκριμένη περίπτωση ημι-κρατικής) οργάνωσης εμπεριέχει τους ίδιους κινδύνους, αν μη τι άλλο επειδή η διαλογική σχέση μεταξύ προμηθευτή και υπηρεσίας θα φανεί ότι ευνοεί συγκεκριμένα νήματα σκέψης.


Επιπρόσθετα, υπάρχει ο κίνδυνος ιστοσελίδες όπως το Action Network, λόγω της συγκεκριμένης θέσης τους, να γίνουν, πέρα από χώροι ‘εορτασμού, συζήτησης και σκέψης’, φόρα παραπόνων. Μια βιαστική αναζήτηση του ‘BBC’ στην ιστοσελίδα οδηγεί σε εκστρατείες που καλούν στην κατάργηση του Οργανισμού ή ζητούν αλλαγές στον προγραμματισμό. Παρόλο που τέτοιες είσοδοι δεν υπονομεύουν αναγκαστικά την ευρύτερη προοπτική της ιστοσελίδας, η συχνότητά τους είναι ενδεικτική των δυσκολιών που αντιμετωπίζει για να ‘αποτινάξει’ την κληρονομιά του προμηθευτή της (γεγονός αναμφισβήτητα γνωστό στην κυβέρνηση του Τόνι Μπλερ μετά την ηλεκτρονικό αίτημα για την κατάργηση των διοδίων). Εάν αυτού του είδους οι ιστοσελίδες αποτελούν όλο και πιο πολύ αντικείμενο ‘πειρατείας’, ως ένα είδος επίθεσης στους ιδρυτές τους, είναι πιθανό ότι άλλοι χρήστες θα αναζητήσουν εναλλακτικές πλατφόρμες χωρίς τόσο ισχυρές διασυνδέσεις.


Φαίνεται λοιπόν πως υπάρχουν συγκεκριμένα εμπόδια στην ανάπτυξη ηλεκτρονικών πολιτικών δικτύων μέσα από ένα εδραιωμένο εθνικό σώμα. Σε περίπτωση που το BBC επιχειρήσει να τα ξεπεράσει – στη βάση της πιο συγκεντρωτικής πτυχής της θεσμικής λογικής του- μπορεί να βρεθεί σε δυσχερή κατάσταση. Θα μπορούσε, για παράδειγμα, να αποσυρθεί από το Action Network, καταργώντας τους εμφανείς δεσμούς που έχει με το περιεχόμενο του BBC και να αφήσει την ιστοσελίδα πραγματικά ‘ανοιχτή’ στη συμμετοχή. Κάτι τέτοιο θα ανακούφιζε ενδεχομένως κάποιους προβληματισμένους χρήστες, δεν θα ωφελούσε όμως το ίδιο το BBC. Εάν μια τέτοια κίνηση πετύχαινε, θα έδινε επιχειρήματα σε εκείνους που επιθυμούν μια γενικότερη υποχώρηση του ρόλου του BBC στη ζωή του Ηνωμένου Βασιλείου. Και εάν αποτύγχανε (για παράδειγμα επειδή οι χρήστες εκτιμούν την καθοδήγηση που προσφέρει το περιεχόμενο του BBC), τότε ο Οργανισμός θα αποτύγχανε στην προσπάθειά του να υποστηρίξει την ενεργή υπηκοότητα, σπαταλώντας παράλληλα και τα χρήματα όσων πληρώνουν άδειες. Στο μεταξύ, η συνέχιση του σημερινού σχήματος εκθέτει το BBC σε κατηγορίες για παρεμβατισμό με μια φαινομενικά καθοδηγούμενη από το κοινό πλατφόρμα.


Πρέπει να υπογραμμίσω ότι αυτό το άρθρο δεν έχει την πρόθεση να καταδικάσει το Action Network ή τις προθέσεις του BBC σε σχέση με τη σύστασή του. Η ιστοσελίδα είναι αξιέπαινη και μια ματιά σε αυτήν αποδεικνύει γρήγορα ότι η δουλειά που γίνεται είναι πολύ χρήσιμη, σε ό, τι αφορά τόσο στις ίδιες τις εκστρατείες όσο και την ευρύτερη ενθάρρυνση της πολιτικής υπευθυνότητας. Παρόλα αυτά, για να είναι όσο πιο αποτελεσματικές γίνεται, αυτές οι επαν-εφευρέσεις της πολιτικής δράσης πρέπει να συνοδεύονται από μια επαν-εφεύρεση των θεσμών που τις παρέχουν. Μια τέτοια λύση, μολονότι αισιόδοξη, δίνει την καλύτερη ευκαιρία για υπέρβαση των εντάσεων ανάμεσα στη συμμετοχή και την παθητικότητα, την κεντρικότητα και την επικουρικότητα, το παρελθόν και το μέλλον.


Διαβάστε ακόμα


Το Action network κερδίζει βραβείο ηλεκτρονικής δημοκρατίας


Το BBC σχεδιάζει την ψηφιακή δημοκρατία

Αφιέρωμα: wiki politics, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: bbc , lawrence pawley , νέα μέσα , συμμετοχική κουλτούρα

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website