Hana Shepherd και Amir Goldberg – Η πολιτική της κατηγοριοποίησης περιεχομένου με χρήση ετικετών και η συναίνεση |
Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες της απουσίας συναίνεσης στα συστήματα κατηγοριοποίησης περιεχομένου, ρωτούν οι Hana Shepherd και Amir Goldberg. Μπορεί να υπάρχει προκατάληψη στην ανάκτηση ιστοσελίδων που συστηματικά δεν προωθούν συγκεκριμένα είδη πόρων ή συγκεκριμένα είδη χρηστών σε μια σαφή, διαισθητική ηλεκτρονική συμμετοχή; Για να το θέσουμε διαφορετικά, μήπως η κατηγοριοποίηση περιεχομένου από χρήστες αποτελεί τυραννία της πλειοψηφίας με νέο προσωπείο; |
Όπως μπορεί να διαπιστώσατε στην τελευταία σας περιήγηση στον ηλεκτρονικό κόσμο, όλο και περισσότερες ιστοσελίδες επιτρέπουν στους χρήστες να ‘κατηγοριοποιούν’ πόρους. Τόσο στις πιο δημοφιλείς, όπως η del.ici.ous, που αποτελεί κοινωνικό ορόσημο, και οι πάντα παρούσες YouTube και Amazon, όσο και στις ιστοσελίδες οργάνωσης πληροφορίας και δεδομένων, που δέχονται λιγότερες επισκέψεις, όπως οι Furl, LibraryThing και Citeulike, οι ετικέτες είναι παντού. Οι ετικέτες επιτρέπουν στους χρήστες να επισυνάπτουν τις δικές τους λέξεις-κλειδιά στους ηλεκτρονικούς πόρους (ιστοσελίδες, blogs, εικόνες, βίντεο, βιβλία κλπ) επιτρέποντας θεωρητικά μια πιο αποτελεσματική και καθοδηγούμενη από τον χρήστη ανάκτηση πόρων. Αλλά οι ιστοσελίδες που χρησιμοποιούν την κατηγοριοποίηση περιεχομένου με χρήση ετικετών, ή τουλάχιστον οι προγραμματιστές εφαρμογών διαδικτύου που ενδιαφέρονται για το πολυδιαφημισμένο σημασιολογικό διαδίκτυο (semantic web) έχουν και έναν υψηλότερο στόχο. Οι ετικέτες σε μια ιστοσελίδα εξετάζονται στο σύνολό τους, με την έννοια ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη μετα-δεδομένων από χρήστες ως ένας τρόπος χαρακτηρισμού των ηλεκτρονικών δεδομένων ανάλογα με τη διανομή της συχνότητας χρήσης των ετικετών. Η δυνατότητα δημιουργίας αποτελεσματικών μετα-δεδομένων από χρήστες, σε αντίθεση με τις κατηγορίες εννοιών που δημιουργούνται από ειδικούς, προκαλεί μεγάλη έξαψη, καθώς τα συστήματα κατηγοριοποίησης περιεχομένου με χρήση ετικετών θεωρούνται ότι επιτρέπουν πολύ μεγαλύτερη ευελιξία και προσαρμοστικότητα στην οργάνωση της πληροφορίας από τα επίσημα συστήματα ταξινόμησης, και κατά συνέπεια παρέχουν τη δυνατότητα καλύτερης ηλεκτρονικής πλοήγησης. Ως προϊόντα σωρευτικής προσπάθειας των χρηστών, εμπεριέχουν την υπόσχεση μιας γνήσιας, αυθόρμητης συλλογικής εξυπνάδας.
Μολονότι όλα αυτά μοιάζουν αρκετά ευοίωνα σε σχέση με την ικανότητα οποιουδήποτε χρήστη να παίξει ρόλο στην ανάπτυξη της λειτουργίας του διαδικτύου, μια γρήγορη ματιά στις εκτιμήσεις που κρύβονται πίσω τέτοιες προτάσεις αποκαλύπτει πως τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι υπέρμαχοι των συστημάτων κατηγοριοποίησης περιεχομένου με χρήση ετικετών υποστηρίζουν ότι ‘οι ομάδες των χρηστών δεν υποχρεούνται να συμφωνούν σε μια ιεραρχία ετικετών ή λεπτομερούς ταξινόμησης, πρέπει μόνο να συμφωνούν, σε γενικές γραμμές, με το ‘νόημα’ μιας ετικέτας ώστε να χαρακτηρίζουν το παρόμοιο υλικό έτσι ώστε να υπάρχει συνεργασία και κοινή αξία’. Αυτή ‘η συμφωνία για το νόημα’ μπορεί να είναι δυνατή σε μερικές περιπτώσεις συστημάτων κατηγοριοποίησης περιεχομένου, κυρίως εκείνων που η κοινότητα των χρηστών είναι αρκετά ομοιογενής ή προέρχεται από ανάλογη υποομάδα, αλλά ενδέχεται να είναι προβληματική σε άλλες περιπτώσεις. Μια πρόσφατη έρευνα για τις ετικέτες στο Amazon αποκάλυψε ότι η ετικέτα ‘defectivebydesign’ ήταν μια από τις πιο δημοφιλείς, αφού χρησιμοποιήθηκε για 1086 στοιχεία από 520 χρήστες, αλλά χαρακτήριζε στοιχεία που δεν άρεσαν σ’ εκείνους τους χρήστες για ένα σωρό βάσιμους λόγους ιδιοσυγκρασίας. Προφανώς, υπάρχουν πολλοί χρήστες που διάκεινται ευνοϊκά (ή αδιάφορα) απέναντι σ’ αυτά τα 1086 στοιχεία, αλλά οι ετικέτες τους πρέπει να επισκιάστηκαν από τον ενθουσιασμό εκείνων στους οποίους δεν άρεσαν.
Μια σοβαρή κατηγοριοποίηση περιεχομένου μοιάζει να απαιτεί συναίνεση για το νόημα των πόρων, όπως φαίνεται από τις ετικέτες που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή τους. Πώς μπορεί όμως να επιτευχθεί συναίνεση; Ειδικότερα, θα θέλαμε να τονίσουμε τρία ζητήματα για τα οποία δεν υπάρχουν οριστικές απαντήσεις:. 1. Πώς μπορούμε να ξέρουμε αν υπάρχει συναίνεση ανάμεσα στους χρήστες ενός συστήματος κατηγοριοποίησης περιεχομένου για τα ‘νοήματα’ (π.χ. πρότυπο σχέσεων μεταξύ ετικετών και πόρων); 2. Ποιος ισχυροποιείται κατά τη διαμόρφωση συναίνεσης; 3. Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες από την απουσία συναίνεσης σ’ αυτά τα ηλεκτρονικά συστήματα; Η απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα μοιάζει να εξαρτάται από τη σχετική σημασία των κοινωνικών ομάδων και συνόρων που προϋπάρχουν σε σχέση με τη διαμόρφωση του ‘νοήματος’ που τα άτομα αποδίδουν στους πόρους. Υπάρχουν στοιχεία για την ανισότητα στην πρόσβαση και το είδος χρήσης του διαδικτύου, που βασίζονται σε κοινωνικές ομάδες και διαιρέσεις (φύλο, φυλή, ηλικία κ.α.) που μπορούν, εάν αυτές οι κοινωνικές διαιρέσεις είναι σημαντικές σε σχέση με το πώς οι χρήστες κατηγοριοποιούν το περιεχόμενο με ετικέτες, να δημιουργήσουν πολλά δυνατά ‘νοηματικά συστήματα’, στο πλαίσιο μιας οποιασδήποτε δεδομένης διανομής ετικετών για έναν πόρο. Ωστόσο οποιασδήποτε προδιάθεση ατόμων ή κοινωνικών ομάδων υπόκειται σε συνεχή επαναδιαπραγμάτευση μέσω της αλληλεπίδρασης με άλλους χρήστες- είτε μέσω της συζήτησης και του μοιράσματος της πληροφορίας, που διευκολύνονται συνήθως από τις ιστοσελίδες κατηγοριοποίησης περιεχομένου, είτε μέσω ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των ιστοσελίδων που ενθαρρύνουν τη δημιουργία ενός κοινού ‘νοήματος’ των πόρων, όπως η προβολή ετικετών που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν.
Σε τι συνίσταται, όμως, η συναίνεση σε ηλεκτρονικές ιστοσελίδες κατηγοριοποίησης περιεχομένου ή η έλλειψή της; Σύμφωνα με μια πρόσφατη εργασία, που εξέτασε τις διανομές ετικετών σε πόρους για το deli.cio.us, η διανομή μοιάζει να σταθεροποιείται ή να φτάνει σε ένα σημείο αδιαπέραστο για μελλοντική κατηγοριοποίηση, όταν ένας σημαντικός αριθμός χρηστών έχει κατηγοριοποιήσει το περιεχόμενο μιας ιστοσελίδας. Σημαίνει, όμως, η σταθεροποίηση της διανομής ότι έχει επιτευχθεί συναίνεση; Ενδεχόμενες προ-υπάρχουσες υποομάδες χρηστών, που επισύναπταν διαφορετικές σειρές νοημάτων στους πόρους, αλλά που οι αριθμός τους ήταν μικρός, θα μπορούσαν να εντοπιστούν; Σε σχέση με το περιεχόμενο που παράγεται από τις διανομές των ετικετών, κοιτάζουμε μόνο τις πιο δημοφιλείς ετικέτες αποκλείοντας αυτές που χρησιμοποιούνται λιγότερο; Οι υποομάδες που αναπτύσσουν τις δικές τους ανεξάρτητες δυναμικές κατηγοριοποίησης περιεχομένου αποτελούν άχρηστο υλικό που παύει να υφίσταται μέσα απ’ τη διαδικασία εστίασης στις ετικέτες που χρησιμοποιούνται πολύ;
Επιπλέον, ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες της απουσίας συναίνεσης στα συστήματα κατηγοριοποίησης περιεχομένου; Μπορεί η έλλειψη προσοχής απέναντι σε υποομάδες με διαφορετικά νοηματικά συστήματα για τους πόρους να αποκόψει ολόκληρες ομάδες χρηστών από την εύκολη συμμετοχή στις αναζητήσεις στο διαδίκτυο, εάν αναπτυχθεί μια κατηγοριοποίηση περιεχομένου από χρήστες, βασισμένη σε αυτό που θεωρείται ‘κοινό νόημα’ ή συναίνεση ανάμεσα στους χρήστες; Μπορεί να υπάρχει προκατάληψη στην ανάκτηση ιστοσελίδων που συστηματικά δεν προωθούν συγκεκριμένα είδη πόρων ή συγκεκριμένα είδη χρηστών σε μια σαφή, διαισθητική ηλεκτρονική συμμετοχή; Για να το πούμε διαφορετικά, μήπως η κατηγοριοποίηση περιεχομένου από χρήστες αποτελεί τυραννία της πλειοψηφίας με νέο προσωπείο;
Υποψιαζόμαστε ότι τα συστήματα κατηγοριοποίησης περιεχομένου δεν αντανακλούν μόνο τις ιδιοσυγκρασίες των ηλεκτρονικών κοινοτήτων. Πολλοί από τους εμπλεκόμενους μηχανισμούς – πώς οι ομάδες εισάγουν και διαπραγματεύονται το νόημα, πώς τα νοήματα γίνονται κυρίαρχα, ποιες είναι οι συνέπειες για όσους ‘βγαίνουν ζημιωμένοι’- μοιάζουν να απηχούν προβληματισμούς για κοινωνική ενσωμάτωση ή αποκλεισμό, τόσο παλιούς όσο η μελέτη της ίδιας της κοινωνίας. Εάν τα συστήματα αυτά συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται, θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε τα θέματα που έχουν κάνουν με τη συναίνεση, πράγμα που θα είναι εξαιρετικά σημαντικό για τη διασφάλιση της δημοκρατικής υπόσχεσης για συμμετοχή στη δημιουργία του ηλεκτρονικού περιεχομένου και που ενδεχομένως θα προσφέρει νέους τρόπους για να κατανοήσουμε την αλληλεπίδραση μεταξύ νοήματος και προτύπων των κοινωνικών σχέσεων σε ό, τι αφορά στην αναπαραγωγή της κοινωνικής ανισότητας.
Διαβάστε ακόμα
Η οντολογία είναι υπερ-εκτιμημένη
Αφιέρωμα: wiki politics, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: amir goldberg , hana shepherd , tagging , συλλογική νοημοσύνη