ετικέτες

blogging claudia aradau creative commons facebook geert lovink michel bauwens olpc p2p trafficking Venanzio Arquilla web2.0 wikileaks wikipedia Γαλλία ΕΕ ΕΚΦ ΗΠΑ Λατινική Αμερική Μεγάλη Βρετανία ΟΗΕ ΠΚΦ Τουρκία ακτιβισμός ανθρωπισμός ανθρωπολογία ανθρώπινα δικαιώματα ανοικτές υποδομές ανοικτή πρόσβαση αραβικές εξεγέρσεις αριστερά αρχιτεκτονική ασφάλεια βασίλης κωστάκης βιοτεχνολογία δημιουργικότητα δημοκρατία δημόσια αγαθά δημόσιοι χώροι διανεμημένη-ενέργεια διαφάνεια εθνικισμός εκπαίδευση ελεύθερα δεδομένα ελεύθερο λογισμικό ελλάδα ενέργεια επισφάλεια εργασία ηθική θεωρία δικτύων θρησκεία θυματοποίηση ιταλία καθημερινή ζωή καινοτομία καπιταλισμός κλιματική αλλαγή κοινά αγαθά κοινωνία πολιτών κοινωνική δικαιοσύνη κοσμοπολιτισμός κρίση αντιπροσώπευσης λαϊκισμός λογισμικό λογοδοσία μετανάστες μετανθρωπισμός μη-γραμμικότητα μη πολίτες μουσική νέα μέσα νέλλη καμπούρη νεοφιλελευθερισμός ντιζάιν οικολογία οικονομικές στατιστικές οικονομική κρίση παγκοσμιότητα πειρατεία πνευματικά δικαιώματα πολιτισμικές διαφορές πρόνοια πόλεις σεξουαλική εργασία σοσιαλδημοκρατία σοσιαλισμός συλλογική νοημοσύνη συμμετοχική δημοκρατία συμμετοχική κουλτούρα συνεργατική γνώση σύνορα τέχνη ταχύτητα υπηκοότητα φιλελευθερισμός φύλο χαρτογράφηση χρέος χώρος ψηφιακά δικαιώματα

Re-public στο

Εύα Γαρμπή – Ψηφιακά δικαιώματα: Οι δυνάστες και οι σωτήρες τους

H αντιδραστική νομοθεσία για το κοπυράιτ και η τεχνολογία για το DRM (Διαχείριση των Ψηφιακών Δικαιωμάτων) επιφέρουν, υποστηρίζει η Εύα Γαρμπή, ισχυρό πλήγμα στις ελευθερίες των ανθρώπων, αποστερώντας τους από φυσικά και συνταγματικά κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα.


Ο όρος ‘Ψηφιακά Δικαιώματα’ αναφέρεται σε εκείνα τα δικαιώματα που ανήκουν στη σφαίρα του ψηφιοποιημένου κόσμου και ισχύουν για ψηφιακό περιεχόμενο δημοσιευμένο και διανεμημένο σε ηλεκτρονικό σχήμα. Τα Ψηφιακά Δικαιώματα δείχνουν την ελευθερία των ατόμων να εκτελούν ορισμένες πράξεις χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρονική συσκευή έναν επεξεργαστή ή γενικά ένα διαδραστικό δίκτυο. Αυτή η παλέτα πράξεων είναι συναφής με τα ατομικά δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί και διασφαλιστεί στον φυσικό κόσμο αλλά έχουν δεχτεί τις επιδράσεις των προκλήσεων της ψηφιακής τεχνολογίας και, κατά συνέπεια, μια λυσσαλέα πολεμική από εκείνους που θεωρούν εσφαλμένα το Ίντερνετ ως τόπο ανεξέλεγκτης και απεριόριστης ελευθερίας. Στις μέρες μας, ένα απλό κλικ, ένα σύρσιμο του ποντικιού και η επιλογή προγράμματος είναι οι μόνες βασικές κινήσεις για να τεθεί μια νέα ιδέα ή έκφραση στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής, κι αυτό αποτελεί μια νέα πρόκληση έναντι των παραδοσιακών τρόπων προστασίας, όπως αυτός που προσφέρει η παραδοσιακή νομοθεσία για το κοπυράιτ. Πράγματι, στις περισσότερες εθνικές δικαιοδοσίες, το ψηφιακό περιεχόμενο υπόκειται στις ρυθμίσεις της νομοθεσίας για το κοπυράιτ.


Συνεπώς, ενώ το Ίντερνετ αποτελεί μια θαυμάσια λεωφόρο, που προφέρει μια τρομερή ποσότητα δεδομένων και δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, παρέχοντας στα άτομα νέα μέσα για τη μετάδοση και την αναζήτηση της γνώσης σε παγκόσμιο επίπεδο, επικρατεί ευρέως η αντίληψη, ιδίως από την πλευρά ορισμένων ισχυρών ομάδων πίεσης υπέρ του κοπυράιτ, ότι αποτελεί ένα εξαιρετικά επικίνδυνο πεδίο που προλειαίνει το έδαφος για τους αμφισβητίες έτσι ώστε να τα βάζουν με ένα υποτιθέμενα ακλόνητο προπύργιο νόμων, κανόνων και ρυθμίσεων που καθιερώθηκαν από πολλά νομικά συστήματα ανά τον κόσμο. Πασίγνωστα προβλήματα μεταξύ των οποίων τα δίκτυα κοινών αρχείων μεταξύ ομότιμων (Peer-to-Peer) , δηλαδή το λογισμικό που χρησιμοποιείται για (βασικά παράνομη) ανταλλαγή μουσικής και άλλων αρχείων, πυροδότησαν μια σειρά από μάχες στη σύγχρονη μουσική ιστορία και έθεσαν στο προσκήνιο τη νομοθεσία για το κοπυράιτ. Γι’ αυτό το λόγο, παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση αυτο- ρύθμισης, έτσι ώστε να διασφαλιστεί και να διατηρηθεί η εφαρμογή και η παρακολούθηση της παραδοσιακής νομοθεσίας για το κοπυράιτ, με τη χρήση τεχνολογιών όπως τα φίλτρα σε σημεία κοινής πρόσβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί, να εντοπιστεί και να ελεγχθεί το ψηφιακό περιεχόμενο.


Η νομοθεσία και η τεχνολογία προχωρούν χέρι-χέρι για να σχεδιάσουν το περίγραμμα ενός ρυθμιστικού-προστατευτικού πλαισίου για το ψηφιακό περιεχόμενο. Στην πραγματικότητα, η αντιδραστική νομοθεσία για το κοπυράιτ και η τεχνολογία για το Digital Rights Management –DRM (Διαχείριση των Ψηφιακών Δικαιωμάτων) (1) επιφέρουν ισχυρό πλήγμα στις ελευθερίες των ανθρώπων, αποστερώντας τους από φυσικά και συνταγματικά κατοχυρωμένα ανθρώπινα δικαιώματα.


Οι μεγάλες εταιρίες των μέσων επικοινωνίας, προκειμένου να διατηρήσουν τα όλο και πιο ξεπερασμένα επιχειρηματικά πρότυπά τους, οι μεγάλες εταιρίες των μέσων επικοινωνίας προσπαθούν να περιορίσουν την πρόσβαση στο περιεχόμενό τους, κλειδώνοντάς το με το DRM. Κάποτε, το DRM αποτελούσε μια πρόσθετη πρόνοια στην παραδοσιακή προστασία του κοπυράιτ, σήμερα όμως έχει μεταμορφωθεί σε έναν περίπλοκο και πολύ-επίπεδο μηχανισμό άμυνας που ελέγχει με κακό τρόπο την αναπαραγωγή και τη διανομή της ηλεκτρονικής πληροφορίας, εμποδίζει την ελεύθερη πρόσβαση των ανθρώπων στο WWW και υπονομεύει την ελευθερία τους να ασκήσουν τα ψηφιακά τους δικαιώματα. Επιπλέον, σα να μην είναι ήδη αρκετά ισχυρό, το DRM έχει ενισχυθεί από τους νόμους και υποστηριχθεί από μέτρα κατά της παράκαμψης. Οι μεγάλες εταιρίες των μέσων επικοινωνίας έχουν επιτυχώς ασκήσει πιέσεις στις κυβερνήσεις για να υιοθετήσουν νέες ρυθμίσεις, οι οποίες εκτός του ότι επιτρέπουν και επικυρώνουν τη χρήση του DRM, απαγορεύουν την παράκαμψή του, ανεξάρτητα από το αν η χρήση του υλικού που υπόκειται στο κοπυράιτ και γίνεται δυνατή από την παράκαμψη αυτή συνιστά παραβίαση του κοπυράιτ. Το 1998, για παράδειγμα, τέθηκε σε ισχύ το Digital Millennium Copyright Act (DMCA), για να παρέχει στους κατόχους του κοπυράιτ πρόσθετη ασφάλεια. Το DMCA είναι ο νομικός κώδικας που προσφέρει προστασία στον κώδικα λογισμικού που παρέχει το DMR, το οποίο με τη σειρά του στοχεύει στην υποστήριξη του νομικού κώδικα του κοπυράιτ. Γίνεται βεβαίως εμφανές ότι το αποτέλεσμα μιας τέτοιας δια-υποστηρικτικής αλληλουχίας μπορεί να είναι πολύ κακό, να προκαλεί σύγχυση και να θέτει σε κίνδυνο τις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες των ανθρώπων. Πράγματι, όταν η ψηφιακή ελευθερία έκφρασης των ανθρώπων γίνεται υπόθεση ‘διαχείρισης’ της τεχνολογίας, τότε είναι καιρός η ανθρώπινη γνώση να αντισταθεί σ’ αυτή την παρακμή. Πέραν τούτου, το DMCA έχει προχωρήσει ακόμη πιο μακριά, προγράφοντας συσκευές που προτίθενται να παρακάμψουν τα μέτρα προστασίας του κοπυράιτ, ακόμη κι αν η παράκαμψη αυτή γίνεται για την άσκηση δικαιωμάτων εύλογης χρήσης ή για την ελευθερία του λόγου. Πιο αυστηρό από την παραδοσιακή νομοθεσία για το κοπυράιτ, το DMCA ενθαρρύνει τον απόλυτο έλεγχο στα δημιουργικά έργα, αποτρέποντας έτσι την άνθηση ενός ‘αποδεσμευμένου’ πολιτισμού.


Αυτός ο εντελώς απάνθρωπος φαύλος κύκλος κατά των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ελευθεριών έχει σταδιακά επεκταθεί και νόμοι όπως το DMCA έχουν τώρα διαδοθεί σε όλο τον κόσμο. Η δίωξη των ψηφιακών δικαιωμάτων έχει γίνει, στις μέρες μας, παγκόσμιο φαινόμενο. Η Ιαπωνία, η Αυστραλία και πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν υιοθετήσει περιορισμούς του κοπυράιτ σαν το DMCA. Τουλάχιστον εννιά ακόμη χώρες, συμπεριλαμβανομένων της Χιλής, της Γουατεμάλας και της Σιγκαπούρης, δέχονται πιέσεις για να θέσουν σε ισχύ νόμους όπως το DMCA, έπειτα από ενοχλητικά παζάρια με Αμερικανούς διαπραγματευτές του εμπορίου που ισχυρίζονται ότι αυτό αποτελεί προϋπόθεση για την ασφάλεια των συμφωνιών του ελεύθερου εμπορίου που ρυθμίζουν το εμπόριο. Τα ανθρώπινα δικαιώματα θυσιάζονται στο όνομα της υποτιθέμενης κοινωνικής ασφάλειας και σταθερότητας, σε μια δίωξη που δεν λαμβάνει υπόψη την πιο σημαντική λεπτομέρεια από όλες, που είναι η διασφάλιση και προώθηση αυτών ακριβώς των δικαιωμάτων ως μοναδική βάση για να επιτευχθούν οι προαναφερόμενες επιθυμητές αξίες.


Πριν από το Ίντερνετ, ο νόμος και ειδικότερα το δικαστήριο, ο δικαστής, καθόριζε το θέμα της προστασίας του κοπυράιτ και τον τρόπο εφαρμογής της νομοθεσίας για το κοπυράιτ. Ο ανθρώπινος παράγοντας ήταν ο κύριος και μοναδικός διαχειριστής της ρυθμιστικής εξουσίας της νομοθεσίας για το κοπυράιτ κι αυτό το καθεστώς έδινε μια αίσθηση φυσικότητας στη νομική διαδικασία και συνεπώς μια αίσθηση κοινωνικής ασφάλειας. Ωστόσο, στην ψηφιακή εποχή όλα υπάρχουν πέρα από τον έλεγχο της γνώσης και είναι βασικά το Ίντερνετ και όχι πλέον τα δικαστήρια που διαχειρίζονται τη δικαιοσύνη. Ένας ‘αναίσχυντος’ κώδικας για το κοπυράιτ αποτελεί το μέλλον του κοπυράιτ, όπου οι προγραμματιστές θα κωδικοποιούν τον έλεγχο για την πρόσβαση στο περιεχόμενο, έναν έλεγχο που οι δικαστές δεν θα μπορούν να τσεκάρουν και τα δικαστήρια να επικυρώσουν. Η τεχνολογία DRM έχει προχωρήσει λίγο παραπέρα από την απλή διασφάλιση της δημόσιας πρόσβασης, τη διατήρηση της εύλογης χρήσης και της προστασίας των κατόχων ψηφιακών δικαιωμάτων από την παράνομη μεταφορά δεδομένων, αποδυναμώνοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα ιδίως στον τομέα της ελευθερίας της έκφρασης και της ιδιωτικότητας. Υπάρχει, όμως, κάτι που μπορούσε ν’ αλλάξει την τροχιά αυτού του δυναστικού κύκλου, θα μπορούσαν τα ψηφιακά δικαιώματα να έχουν ένα δικό τους χώρο πέρα από τα περιοριστικά όρια της νομοθεσίας για το κοπυράιτ και των τεχνολογιών DRM;


Το σύστημα αδειών του Creative Commons (CC) ήρθε ως σωτήρας για να βελτιώσει και να προσαρμόσει το σύστημα του κοπυράιτ στη σημερινή ψηφιοποιημένη πραγματικότητα και να δώσει μια ανάσα στην πληθώρα των ψηφιακών δικαιωμάτων, που λαχταρούν να υπάρξουν.


Το CC αποτελεί έναν από τους πιο φιλόδοξους ανα-προσανατολισμούς του συστήματος του κοπυράιτ που ‘καλλιεργεί ένα commons όπου οι άνθρωποι μπορούν να νιώσουν ελεύθεροι να μοιραστούν τα δικαιώματά τους, να χρησιμοποιήσουν εκ νέου όχι μόνο ιδέες αλλά και λέξεις, εικόνες και μουσική. Επιδιώκει να δημιουργήσει έναν ‘ελεύθερο πολιτισμό’, ενισχυμένο από ένα ήθος μοιράσματος, δημόσιας εκπαίδευσης και δημιουργικής δια-δραστηριότητας’. Το CC παρέχει εναλλακτικά συστήματα παροχής αδειών και συμβολαίων που επιτρέπουν στους δημιουργούς να οργανώνουν, να διαχειρίζονται και να χρησιμοποιούν εκ νέου τα ψηφιακά δικαιώματά τους, χωρίς να ζητούν την άδεια του κράτους ή της υπάρχουσας νομοθεσίας. Παρέχοντας απλώς τα εργαλεία για την επωφελή χρήση των δυνατοτήτων που προσφέρει το Ίντερνετ, το CC επιχειρεί να αποκαταστήσει την ισορροπία ανάμεσα στην προστασία των ψηφιακών δικαιωμάτων και τις ανάγκες της κοινωνίας για διασφάλιση της προόδου στις τέχνες και τις επιστήμες, χωρίς να λέει στους κατόχους ψηφιακών δικαιωμάτων τι να κάνουν τις ελευθερίες τους. Οι άδειες CC επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια ‘ζώνη άνευ δικηγόρου’ όπου τα ψηφιακά δικαιώματα υπάρχουν χωρίς περιορισμούς, άδειες και νομικές παρεμβάσεις. Η ιδέα τους να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα με γενναιόδωρους όρους χορήγησης αδειών, που ευνοούν το μοίρασμα και την εκ νέου χρήση του ψηφιακού περιεχομένου, δείχνει μια θετική στάση απέναντι στην έννοια της ανοικτής πρόσβασης, της κοινότητας και της συνεργασίας, μιας τριάδας που παρέχει ευρύτερη πρόσβαση στη γνώση και την πληροφορία.


Το σύστημα αδειών του CC αποτελεί μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία, μια απόλυτη αλλαγή στην αποδοτικότητα των ατόμων και εγκαινιάζει ένα νέο σχήμα διαχείρισης των ψηφιακών δικαιωμάτων, παρέχοντας ένα εντελώς νέο πρότυπο, πλήρως προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις της ψηφιοποιημένης εποχής.

——————————————————————————–

(1) Οι επικριτές του DRM υποστηρίζουν ότι ο όρος “διαχείρηση πνευματικών δικαιωμάτων” (digital rights management) είναι ανακριβής θα έπρεπε να αντικατασταθεί με την φράση “περιρορισμός ψηφιακών δικαιωμάτων” (digital restrictions management).


Διαβάστε ακόμα


Εκστρατεία του Free Software Foundation ενάντια στο DRM


Δεσμευμένοι από το νόμο; (στα αγγλικά)



Αφιέρωμα: νέα δικαιώματα, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: , , ,

|
0 σχόλια »

σχολίασε