David Held – Το πρότυπο είναι οι βελούδινες επαναστάσεις, όχι ο πόλεμος στο Ιράκ

Οι προοδευτικές πολιτικές πρέπει να υποστηρίζουν ορισμένες κεντρικές αξίες και ταυτόχρονα να ανταποκρίνονται στη σύγχρονη ατζέντα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμάτων του φύλου και των περιβαλλοντολογικών προβλημάτων. Οι κεντροαριστερές πολιτικές δυνάμεις και τα κινήματα της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να ανταποκριθούν στην πρόκληση της συμφιλίωσης αρχών και αποτελεσματικών πολιτικών.

Μια συνέντευξη στον Πάνο Παπούλια για το Re-Public

Η παγκοσμιοποίηση ήρθε για να μείνει

Πάνος Παπούλιας: Σε ένα από τα πιο πρόσφατα έργα σας, Η Παγκόσμια Συνθήκη, αναφέρεστε στην ανάγκη μεταρρύθμισης της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης. Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι κυριότερες κατευθύνσεις προς τις οποίες η μεταρρύθμιση αυτή πρέπει να στοχεύει;

David Held: Λοιπόν, υπάρχουν δύο κύρια ρεύματα σκέψης για την παγκοσμιοποίηση. Το πρώτο είναι η συμβατική και πασίγνωστη νεοφιλελεύθερη θέση, που υποστηρίζει ουσιαστικά ότι οι αγορές αποτελούν το κλειδί για τη μεταρρύθμιση και την ανάπτυξη. Οι περισσότεροι από τους κύριους υποστηρικτές και οι περισσότεροι από τους κυρίαρχους θεσμούς της διεθνούς τάξης δημιουργούν και συντηρούν κανόνες που ενισχύουν αυτό το σχέδιο. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αυτοί που υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα είναι η νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και η ίδια η παγκοσμιοποίηση και χρειαζόμαστε περισσότερες τοπικές και εθνικές λύσεις για το μέλλον μας.

Η δική μου θέση δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Νομίζω ότι υπάρχουν βαθιά προβλήματα στη νεοφιλελεύθερη εκδοχή της παγκοσμιοποίησης, αλλά νομίζω επίσης ότι η παγκοσμιοποίηση ήρθε για να μείνει. Ο κόσμος έγινε πιο διασυνδεδεμένος, η ηλεκτρονική και τεχνολογική επανάσταση και το ίντερνετ προωθούν νέες μορφές ανθρώπινης επικοινωνίας. Δεν αναδιαμορφώνουν μόνο τις ίδιες τις επικοινωνίες, αλλά τη φύση του επιχειρείν, αλλάζουν την υποδομή της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης. Νομίζω λοιπόν ότι πέρα από τη συζήτηση για το μέλλον της παγκοσμιοποίησης σήμερα πρέπει να διαχωρίσουμε ορισμένα πράγματα: ότι η αυξανόμενη διασύνδεση του κόσμου ήρθε για να μείνει και το ερώτημα είναι πώς πρέπει να είναι.

Νομίζω ότι η νεοφιλελεύθερη λύση έχει αποτύχει, δηλαδή ο φονταμενταλισμός των αγορών από τη μια πλευρά και οι δυνάμεις κατά της παγκοσμιοποίησης από την άλλη, δεν παρέχουν μια σοβαρή απάντηση στα προβλήματα της παγκόσμιας διασύνδεσης και στο γεγονός ότι όλο και περισσότερο η μοίρα και οι τύχες της κάθε χώρας και όλων των χωρών σε ζωτικά θέματα –από τους εμπορικούς μέχρι τους περιβαλλοντολογικούς κανόνες- δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τοπικές ή εθνικές λύσεις.

Είναι η κοινωνία των πολιτών προοδευτική;

Π.Π.: Αναφερθήκατε εν συντομία στα μειονεκτήματα των κινημάτων κατά της παγκοσμιοποίησης με την έννοια της αντίδρασής τους στα θέματα που ανακύπτουν από το αυξανόμενο επίπεδο παγκόσμιας διασύνδεσης. Θα μπορούσατε να αναπτύξετε περισσότερο το ρόλο των κοινωνικών κινημάτων σε σχέση με την παγκόσμια μεταρρύθμιση;

D.H.: Δεν υποθέτω πως τα παγκόσμια κινήματα είναι αναγκαστικά ανώτερα ή σοφά. Οφείλουν να δείξουν πως είναι στη φύση των πολιτικών τους και στη φύση της δουλειά τους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορείτε να βρείτε αναρίθμητες κοινωνικές ομάδες που τάσσονται υπέρ των αμβλώσεων και άλλες τόσες που τάσσονται εναντίον. Όλες τους είναι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, αλλά δεν είναι όλες προοδευτικές. Η προοδευτική φύση της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να εξετάζεται, μέχρι ενός σημείου, ανεξάρτητα από τα ίδια τα κινήματα.

Για να απαντήσω σε γενικές γραμμές στην ερώτησή σας, νομίζω πως τα τελευταία 20 ή 30 χρόνια, αρχίζοντας από τις αλλαγές στις περιβαλλοντολογικές πολιτικές που προωθήθηκαν από τα οικολογικά κινήματα και μέχρι τη γένεση των κινημάτων που έχουν να κάνουν με την παγκοσμιοποίηση, τα κοινωνικά κινήματα υπήρξαν απίστευτα σημαντικά στην άσκηση πιέσεων για να αλλάξει η ατζέντα της παγκοσμιοποίησης, να ξεφύγει από το νεοφιλελεύθερο πρότυπο, καθώς και στην άσκηση πιέσεων για περισσότερο εκδημοκρατισμό και υπευθυνότητα στις παγκόσμιες διαδικασίες, όπως επίσης στους εθνικούς θεσμούς, θέτοντας νέα θέματα στην ατζέντα σε αρκετά βασικές μορφές. Υπάρχει η OXFAM, στο προσκήνιο των συζητήσεων για το εμπόριο, το χρέος, ακόμη και τη φτώχεια. Υπάρχουν οι Γιατροί χωρίς Σύνορα που κάνουν εκπληκτική δουλειά για την υγεία και τη διανομή της υγείας και άλλοι. Πολλές παράλληλες ομάδες κάνουν σημαντική δουλειά, αλλάζοντας την ατζέντα σε τοπικό όπως και σε πιο παγκόσμιο επίπεδο.

Έχουμε δει τα τελευταία 20 έως 30 χρόνια το επίτευγμα των κοινωνικών κινημάτων που μετατόπισαν την ατζέντα από το εμπόριο και το χρέος στο περιβάλλον, τη βιωσιμότητα, τη φτώχεια και λοιπά. Ο ρόλος των διανοούμενων, των πολιτικών κομμάτων είναι να συζητήσουν αυτή την ατζέντα, όχι απλώς να τη δεχτούν μόνο και μόνο επειδή προήλθε από την κοινωνία των πολιτών. Με άλλα λόγια, πρέπει να ξέρουμε γιατί ορισμένες συνεισφορές της κοινωνίας των πολιτών είναι προοδευτικές και άλλες όχι.

Οι προκλήσεις της κεντροαριστεράς

Π.Π.: Ποια πιστεύετε λοιπόν ότι είναι η ουσία μιας προοδευτικής κοινωνίας των πολιτών ή η προοδευτικότητα στην πολιτική;

D.H.: Η ουσία της προοδευτικότητας σήμερα έχει στον πυρήνα της βασικές αρχές παγκόσμιας δικαιοσύνης, βασικές αρχές δημοκρατίας και υπευθυνότητας, βασικές ανησυχίες για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Αναγνωρίζει επίσης ότι οι αγορές ήρθαν για να μείνουν αλλά πρέπει να εφοδιαστούν με νέα είδη κανόνων. Πρέπει να δεχτούμε πως εάν επιθυμούμε να μετατοπίσουμε την ατζέντα επιτυχώς, τότε πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε πως οι κυρίαρχες δυνάμεις του κόσμου δεν πρόκειται να το αποδεχτούν έτσι απλά εκτός κι αν ανταποκρίνεται σε κάποιες από τις ανησυχίες τους, που αφορούν θέματα ασφαλείας, όχι μόνο την τρομοκρατία αλλά επίσης το πρόβλημα των κρατών αμφισβητούμενης νομιμότητας και της εξάπλωσης των πυρηνικών. Αυτού του είδους τα θέματα δεν είναι δημοφιλή στην κεντροαριστερά. Νομίζω ότι προκειμένου η προοδευτικότητα να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της διακυβέρνησης, πρέπει να διατυπώσει καθαρά τις ανησυχίες της κοινωνίας των πολιτών, αλλά να δώσει επίσης σοβαρές απαντήσεις στη συμβατική ατζέντα. Το εκλογικό σώμα δεν μπορεί να πειστεί ότι η κεντροαριστερά διαθέτει ικανή απάντηση σε θέματα διακυβέρνησης, εκτός κι αν μπορέσει να ενσταλάξει τις αξίες της σ’ αυτές τις μεγάλες προκλήσεις.

Π.Π.: Νομίζετε ότι η κεντροαριστερά ενσωματώνει ιδέες που είχε η αριστερά 30-40 χρόνια πριν;

D.H.: Πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι η αριστερά δεν είχε ποτέ αποτελέσει μια μοναδική, συγκροτημένη φωνή, όπως και σήμερα στην κεντροαριστερά υπάρχουν πολλές φωνές. Μέχρι ενός σημείου, αυτό είναι καλό: το πρόβλημα της ερμηνείας του κόσμου είναι τόσο περίπλοκο που υπάρχει χώρος για διαφορετικές κρίσεις και θέσεις.

Η κεντροαριστερά πρέπει να είναι δημοκρατική, πρέπει να είναι ανεκτική, πρέπει να είναι πλουραλιστική, πρέπει να είναι ανοιχτή σε εναλλακτικές απόψεις. Αυτό όμως που τη διαφοροποιεί από την κεντροδεξιά είναι η δέσμευση σε ορισμένες κεντρικές αξίες. Κατά την άποψή μου, αυτές οι κεντρικές αξίες είναι ορισμένες από τις παραδοσιακές αξίες του σοσιαλισμού, αλλά και μια σειρά αξιών που ο σοσιαλισμός δεν κατάλαβε ή δεν διατύπωσε καλά. Νομίζω ότι οι μαρξιστές και κάποιοι άλλοι σοσιαλιστές εξέλαβαν ορισμένα θέματα της σύγχρονης πολιτικής στραβά. Δεν κατάλαβαν το κράτος: νόμιζαν πως το κράτος θα έσβηνε. Δεν κατάλαβαν τη φύση των σύγχρονων εκλογικών σωμάτων, που είναι πολύ πιο διάχυτα και αποσπασματικά. Δεν κατάλαβαν το πρόβλημα των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.

Επομένως, η κεντροαριστερά σήμερα οφείλει να θέσει τις κλασικές ανησυχίες για κοινωνική δικαιοσύνη και απελευθέρωση στο επίκεντρο. Σήμερα, όμως, αυτή η ατζέντα πρέπει να συνδεθεί με το καθεστώς των ανθρώπινων δικαιωμάτων, με τους προβληματισμούς για το θέμα των φύλων, με τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος, με μια ολόκληρη γκάμα θεμάτων που δεν αποτελούσαν μέρος της παραδοσιακής αριστεράς. Η μεταφορά των κεντρικών αξιών μιας προοδευτικής κεντροαριστεράς στη δημόσια πολιτική σημαίνει πολύ σκληρό πολιτικό προβληματισμό και πολύ σκληρή πολιτική δουλειά. Δεν αρκεί πλέον η κριτική και ο σκεπτικισμός, η κεντροαριστερά πρέπει να αρθρώνει μια πολιτική πειστική, εφικτή και πρακτική.

Π.Π.: Μιλάτε για ένα μίγμα ηθικής οντολογίας, πολιτικής ιδεολογίας και πραγματισμού;

D. H.: Ναι, αλλά ο πραγματισμός δεν σημαίνει αναγκαστικά εγκατάλειψη αυτών που έχουμε. Αυτός είναι ο λόγος που ασκώ τόσο σκληρή κριτική σε όλο μου το έργο σε δυό σειρές πολιτικών επιλογών που διαμόρφωσαν πρόσφατα τη φύση της παγκοσμιοποίησης: Η Συναίνεση της Ουάσιγκτον, από τη μια πλευρά, και το δόγμα ασφαλείας της Ουάσιγκτον από την άλλη. Πρόκειται για καταστροφικά πακέτα πολιτικής. Μου φαίνεται πως και τα δύο βασίζονται σε παρεξήγηση του κόσμου όπως τον ξέρουμε, και τα δύο είναι φανερό ότι θα έχουν επιζήμια αποτελέσματα.

Μια γέφυρα μεταξύ αρχής και πολιτικής

Π.Π.: Ωστόσο, υιοθετώντας, μερικώς έστω, τον πραγματισμό, η κεντροαριστερά και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ειδικότερα δεν κινδυνεύουν να διολισθήσουν στο χομπεσιανό έδαφος της πολιτικής της ισχύος;

D.H.: Νομίζω πως η ερώτηση είναι σωστή. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος όταν συνδέουμε τα ιδανικά με την πολιτική να διολισθήσουμε σε μια βραχυπρόθεσμη πολιτική δομή, εγκαταλείποντας τα ιδανικά. Νομίζω πως υπάρχει εκεί μια διαφορά ανάμεσα στο ρόλο των κομμάτων και το ρόλο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Κατά κάποιο τρόπο, ο ρόλος του κόμματος της κεντροαριστεράς είναι να δημιουργήσει μια γέφυρα μεταξύ αρχής και πολιτικής. Ένα αποτελεσματικό κεντροαριστερό κόμμα είναι μια παραγωγική γέφυρα. Αλλά οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών πρέπει πάντα να προωθούν την ατζέντα τους πιο πέρα, γιατί χωρίς αυτή την πίεση οι πολιτικοί θα διολισθαίνουν στις συμβατικές πολιτικές.

Κοιτάξτε την ιστορία του προοδευτικού σχεδίου στη Βρετανία σήμερα. Το μπλερικό σχέδιο ξεκίνησε με αυτόν τον νέο σαιξπηρικό κεντροαριστερό πρίγκιπα. Κόλλησε τώρα στο τέλμα των συζητήσεων για τη δημόσια πολιτική, τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα και την καταστροφική, οπισθοδρομική εξωτερική πολιτική.

Με άλλα λόγια, οφείλουμε να διαχωρίζουμε τον ρόλο του κόμματος, που είναι να λειτουργεί ως περιστροφική γέφυρα και το ρόλο των κοινωνικών κινημάτων, που είναι να διασφαλίζουν συνεχώς ότι αυτά τα ιδανικά προωθούνται αποφασιστικά και εκπληρώνονται.

Π.Π.: Πιστεύετε ότι τα κοινωνικά κινήματα αναδύονται μέσα από τις ανεπάρκειες της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας;

D.H.: Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ταυτόχρονα αναπότρεπτη και πολύ αδέξια. Αναπότρεπτη επειδή δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις σε αυτή τη μορφή της δημοκρατίας. Αδέξια επειδή είναι πολύ αναποτελεσματική, δεν είναι πολύ καλή στο διάλογο και λοιπά. Οφείλουμε να είμαστε ευφάνταστοι, να σκεφτούμε νέες μορφές διαβούλευσης ικανές να κάνουν τους πληθυσμούς να εμπλακούν στην πολιτική. Η προοδευτική κοινωνία των πολιτών είναι εν μέρει ένας νέος τόπος πολιτικής που το κράτος επιθυμεί να κατακτήσει ή να έχει ως συνομιλητή κι αυτός ο πλουραλισμός αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο για μια υγιή δημοκρατία. Η τυπική δημοκρατία είναι η κατάσταση που διαμορφώνει το έδαφος για να ανθίσει η κοινωνία των πολιτών. Αντίστροφα, η κοινωνία των πολιτών είναι το έδαφος στο οποίο η δημοκρατία συντηρείται. Προϋποθέτουν η μια την άλλη.

Π.Π.: Στην περίπτωση της πρόσφατης βρετανικής εξωτερικής πολιτικής, θα λέγατε ότι το κεντροδεξιό κόμμα έκανε το κεντροδεξιό κίνημα να σιγήσει;

D.H.: Νομίζω ότι η βρετανική εξωτερική πολιτική βασικά ενέδωσε στην αμερικανική θέση. Η κυβέρνηση μπόρεσε-παίρνοντας αυτή τη θέση- να εξουδετερώσει την αντιπολίτευση. Ήταν μια αρκετά ανελέητη μακιαβελική πολιτική που παίχτηκε γύρω από τα ζητήματα εξουσίας. Η βρετανική κυβέρνηση θυσίασε όλα τα πράγματα που διακρίναμε ως κεντροαριστερή προσέγγιση σε θέματα ειρήνης και ασφάλειας. Ο Μπλερ ξεκίνησε ως ευρωπαϊστής και διεθνιστής και κατέληξε να αποδυναμώσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να αποδυναμώσει τους διεθνείς θεσμούς.

Πραγματισμός και ρευστή πολιτική

Π.Π.: Είναι η κεντροαριστερά ένας προνομιακός συνομιλητής των κινημάτων της κοινωνίας των πολιτών;

D.H.: Είναι εξαιρετικά απίθανο τα συμβατικά κεντροδεξιά κόμματα να είχαν κάτι να πουν στα προοδευτικά κινήματα της κοινωνίας των πολιτών. Ωστόσο, η πολιτική σήμερα είναι πολύ ρευστή και κανείς δεν έχει το μονοπώλιο της σοφίας και των καλών ιδεών. Θα ήμασταν εξαιρετικά ανόητοι στην κεντροαριστερά εάν απορρίπταμε κάτι μόνο και μόνο επειδή ο εμπνευστής του προέρχεται από την κεντροδεξιά. Οι καλές ιδέες είναι καλές ιδέες.

Οφείλουμε να διακρίνουμε τη λογική των ιδεών από τον πραγματισμό της πολιτικής. Στη λογική των ιδεών ο καθένας είναι ελεύθερος να συμβάλει και θα έπρεπε να κρίνεται από την ποιότητα των επιχειρημάτων του. Μ’ αυτή την έννοια είμαι οπαδός του Χάμπερμαν. Πιστεύω ότι η ποιότητα του δημόσιου λόγου εξαρτάται από την ποιότητα των συνεισφορών σ’ αυτόν τον δημόσιο λόγο. Αυτός είναι ο κίνδυνος που αντιμετώπισε πάντα η παραδοσιακή αριστερά, πήρε παρόμοια μορφή με την εκκλησία. Όπως η εκκλησία ενήργησε ως εκπρόσωπος του ανθρώπινου γένους απέναντι στο Θεό τη μεσαιωνική εποχή, η αριστερά θεώρησε ότι είχε μια ανάλογη αποστολή. Υποτίθεται ότι εξέφρασε τα αντικειμενικά συμφέροντα της εργατικής τάξης. Ανεξάρτητα αν κάποιος ήταν λενινιστής ή φαμπιανός ή παραδοσιακός σοσιαλδημοκράτης, ήξερε ποια ήταν η μηχανή της ιστορίας.

Σήμερα, ξέρουμε πως δεν υπάρχει αντικειμενικό συμφέρον. Ξέρουμε πως τα συμφέροντα αποδίδονται υποθετικά σε διαφορετικούς κοινωνικούς παράγοντες και μπορεί να έχουν διαφορετικές συγκεκριμένες εκδηλώσεις. Οι ιδέες πρέπει να δοκιμάζονται μέσα στο χάος των δημοκρατικών πολιτικών. Ας το αντιμετωπίσουμε, η ιστορία της κεντροαριστεράς σε σχέση με την οικολογία έχει υπάρξει απελπιστικά φτωχή. Εκτός κι αν η αριστερά δώσει προσοχή στη νέα ατζέντα, στα περιβαλλοντολογικά προβλήματα, τον φεμινισμό, τις πολυπλοκότητες των αγορών, θα παραμείνει αδύναμη σ’ αυτά τα θέματα. Αυτός δεν είναι ο δρόμος για την εξουσία.

Πρότυπο είναι οι βελούδινες επαναστάσεις, όχι ο πόλεμος στο Ιράκ

Π.Π.: Πιστεύετε πως ένα από τα μείζονα μειονεκτήματα των προοδευτικών πολιτικών είναι, σε γενικές γραμμές, η αξία του διεθνισμού;

D.H.: Εάν είχαμε πολλές ώρες, θα μπορούσαμε να επιχειρηματολογήσουμε πάνω στις διαφορετικές θέσεις γι’ αυτό το ζήτημα. Θεωρώ τον εαυτό μου σκληρό φιλελεύθερο με την έννοια ότι είμαι υπέρμαχος της κοινωνικής ισότητας, των ίσων δικαιωμάτων και της ηθικής αξιοπρέπειας κάθε ανθρώπινου πλάσματος. Θεωρώ τον εαυτό μου σκληρό δημοκράτη, γιατί πιστεύω ότι η δημοκρατία είναι ο μόνος τρόπος να έρθουμε σε διάλογο με ανθρώπους που υποστηρίζουν διαφορετικές απόψεις και να φτάσουμε σε συλλογικές λύσεις. Ότι ο τρόπος επίλυσης των διαφορών δεν είναι η βία ή η επιβολή ή η κυριαρχία, αλλά μόνο ο διάλογος μεταξύ ίσων εταίρων. Αυτό όμως προϋποθέτει ότι οι άλλοι άνθρωποι αποδέχονται τη γλώσσα της ηθικής ισότητας. Πρέπει να αναγνωρίσουμε πως σε μερικές πιο θεοκρατικές χώρες αυτό δεν είναι αποδεκτό.

Η θέση μου είναι πως δεν υπάρχει εδώ χώρος για ισότιμο συμβιβασμό. Εκτός κι αν μοιραστούμε ορισμένες οικουμενικές αρχές διαλόγου, δεν μπορούμε να έρθουμε σε διάλογο μεταξύ μας και στη συνέχεια να λύσουμε ειρηνικά πολλά από τα πιο πιεστικά προβλήματα παγκοσμιοποίησης στον κόσμο. Για να υποστηρίξω τη δημοκρατική οικουμενικότητά μου, θα έλεγα πως δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο χωρίς γυναίκες που αναζητούν ίσα δικαιώματα. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο χωρίς άντρες που απορρίπτουν τις αξιώσεις για υποταγή. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο χωρίς ανθρώπους με διαφορετικές απόψεις και κουλτούρα που αναζητούν μια ευκαιρία να τις εκφράσουν. Όλες οι μορφές δογματικού μονολόγου- παραδοσιακός μαρξισμός, παραδοσιακή θεοκρατία διαφόρων ειδών- δεν μπορούν να δώσουν λύσεις σ αυτά τα προβλήματα, αποτυχαίνουν όλες.

Σ’ αυτά τα ζητήματα δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε. Δεν λέω ότι πρέπει να πάμε εκεί με τα τανκς για να επιβάλλουμε αυτόν τον κώδικα σε άλλους. Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχουν ορισμένες θεμελιώδεις αρχές και πιστεύω που σφραγίζουν τη σκέψη μας. Μια παραδοσιακή αυταρχική χώρα που δεν επιτρέπει ανεξαρτησία στις γυναίκες, δεν βρίσκεται από τη δική μου και τη δική σας πλευρά. Αυτό σημαίνει ότι η εξωτερική μας πολιτική πρέπει να βασίζεται στην επιβολή των αξιών μας σε αυτήν; Καθόλου. Η εξωτερική μας πολιτική πρέπει να αναγνωρίσει ότι η προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων και η δημοκρατία πρέπει να έρθουν από κάτω. Το πρότυπο είναι οι βελούδινες επαναστάσεις, όχι ο πόλεμος στο Ιράκ.

Διαβάστε ακόμα:

Παγκοσμιοποίηση: Οι κίνδυνοι και οι απαντήσεις (στα Αγγλικά)

Ετήσια έκδοση για την παγκόσμια κοινωνία πολιτών (στα Αγγλικά)

Η πολιτική μετά το σοσιαλισμό (στα Αγγλικά)

Αφιέρωμα: κοινωνικά κινήματα, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: david held , ακτιβισμός , κοινωνία πολιτών , κοσμοπολιτισμός , παγκοσμιότητα , σοσιαλισμός

0 σχόλια »

→ Αφιερώματα

Διάλογοι ←

→ Δράσεις

ετικέτες

Re-public στο

David Held – Το πρότυπο είναι οι βελούδινες επαναστάσεις, όχι ο πόλεμος στο Ιράκ

σχολίασε