ετικέτες

blogging claudia aradau creative commons facebook geert lovink michel bauwens olpc p2p trafficking Venanzio Arquilla web2.0 wikileaks wikipedia Γαλλία ΕΕ ΕΚΦ ΗΠΑ Λατινική Αμερική Μεγάλη Βρετανία ΟΗΕ ΠΚΦ Τουρκία ακτιβισμός ανθρωπισμός ανθρωπολογία ανθρώπινα δικαιώματα ανοικτές υποδομές ανοικτή πρόσβαση αραβικές εξεγέρσεις αριστερά αρχιτεκτονική ασφάλεια βασίλης κωστάκης βιοτεχνολογία δημιουργικότητα δημοκρατία δημόσια αγαθά δημόσιοι χώροι διανεμημένη-ενέργεια διαφάνεια εθνικισμός εκπαίδευση ελεύθερα δεδομένα ελεύθερο λογισμικό ελλάδα ενέργεια επισφάλεια εργασία ηθική θεωρία δικτύων θρησκεία θυματοποίηση ιταλία καθημερινή ζωή καινοτομία καπιταλισμός κλιματική αλλαγή κοινά αγαθά κοινωνία πολιτών κοινωνική δικαιοσύνη κοσμοπολιτισμός κρίση αντιπροσώπευσης λαϊκισμός λογισμικό λογοδοσία μετανάστες μετανθρωπισμός μη-γραμμικότητα μη πολίτες μουσική νέα μέσα νέλλη καμπούρη νεοφιλελευθερισμός ντιζάιν οικολογία οικονομικές στατιστικές οικονομική κρίση παγκοσμιότητα πειρατεία πνευματικά δικαιώματα πολιτισμικές διαφορές πρόνοια πόλεις σεξουαλική εργασία σοσιαλδημοκρατία σοσιαλισμός συλλογική νοημοσύνη συμμετοχική δημοκρατία συμμετοχική κουλτούρα συνεργατική γνώση σύνορα τέχνη ταχύτητα υπηκοότητα φιλελευθερισμός φύλο χαρτογράφηση χρέος χώρος ψηφιακά δικαιώματα

Re-public στο

Martha Nussbaum: Η σοσιαλδημοκρατία πρέπει να συμπεριλάβει την αρχή της παγκόσμιας αναδιανομής

martha nussbaumΕίναι προβληματικό μια σοσιαλδημοκρατία να εμφανίζεται επαρκής εσωτερικά, χωρίς να έχει κανενός είδους προοδευτική παγκόσμια δέσμευση. Οι σοσιαλδημοκρατικές δυνάμεις είναι εκείνες που μπορούν να πετύχουν μια συναίνεση γύρω από ορισμένες αρχές παγκόσμιας αναδιανομής, που συνεπάγονται υποστήριξη για ένα ελάχιστο επίπεδο ζωής για όλους τους λαούς του κόσμου.


Πάνος Παπούλιας: Ποιο είδος φιλελευθερισμού – εάν θεωρείτε ότι υπάρχει κάποιο – είναι πιο ελπιδοφόρο για την προώθηση της ανθρώπινης κατάστασης; Ποια είναι τα ελλείμματά του;


Martha Nussbaum: Ορίζω τον φιλελευθερισμό ως το είδος της πολιτικής άποψης που δίνει έμφαση τόσο στην ισότητα των ατόμων όσο και στην ανάγκη για ελευθερία επιλογής ως κεντρικό αγαθό στη ζωή. Ανάμεσα στα πολλά είδη φιλελευθερισμού που γνωρίζουμε, νομίζω ότι οι πιο ελκυστικές μορφές είναι εκείνες που δίνουν έμφαση στη σημασία των υλικών προϋποθέσεων για πραγματική ανθρώπινη επιλογή: συνεπώς, οι μορφές που συνδέονται μάλλον με την σοσιαλδημοκρατική παρά με τη φιλελεύθερη παράδοση. Νομίζω ότι μια νέο-αριστοτελική εστίαση στις ‘δυνατότητες’ κάνει πιο κατανοητή την ιδέα της πραγματικής ελευθερίας ως αντίθετης της καθαρά τυπικής (όπως επέμενε, πριν από πολύ καιρό ο Βρετανός φιλόσοφος T.H.Green). Νομίζω επίσης ότι ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός έγινε από τον John Rawls στο βιβλίο του Political Liberalism, όταν αναγνώρισε ότι ο ίσος σεβασμός απέναντι στα άτομα δεν απαιτεί να βασίζονται οι πολιτικές αρχές σε ένα και μοναδικό περιεκτικό δόγμα ζωής, θρησκευτικό ή λαϊκό, αλλά επιδιώκει μάλλον μια ‘υπέρτατη συναίνεση’ ανθρώπων με διαφορετικές περιεκτικές αντιλήψεις ζωής γύρω από συγκεκριμένες πολιτικές αρχές. Ενσωμάτωσα αυτά τα στοιχεία ενόρασης στη δική μου άποψη.


Πάνος Παπούλιας: Πιστεύετε ότι η σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση είναι το μέσο για την υπέρβαση αυτών των ελλειμμάτων;


Martha Nussbaum: Η σοσιαλδημοκρατική διακυβέρνηση είναι πολύ καλή από τη στιγμή που εμμένει στον περιορισμό που ανέφερα προηγουμένως, εάν δηλαδή δεν βασίζει πολιτικές αρχές σε ένα και μοναδικό περιεκτικό δόγμα, θρησκευτικό ή λαϊκό. Αυτό σημαίνει όχι επίσημη εκκλησία, και πολιτικές που δείχνουν ιδιαίτερο σεβασμό για τις θρησκευτικές και λαϊκές μειονότητες. Πολλές σοσιαλδημοκρατίες δεν το έχουν καταφέρει.


Νομίζω ότι το επόμενο μεγάλο πρόβλημα είναι να σκεφτούμε πώς όλοι οι λαοί του κόσμου μπορούν να υποστηριχτούν στους αγώνες τους. Για να αντιμετωπισθεί αυτό το πρόβλημα απαιτείται μεγάλη αναδιανομή από τα πλουσιότερα στα φτωχότερα έθνη, καθώς και συμμετοχή σε διάφορα παγκόσμια ιδρύματα. Μια σοσιαλδημοκρατία μπορεί να εμφανίζεται επαρκής εσωτερικά, χωρίς να έχει αυτό το είδος της παγκόσμιας δέσμευσης.


Πάνος Παπούλιας: Έχει η σοσιαλδημοκρατία επιλύσει –τουλάχιστον εννοιολογικά –το θέμα της ισότητας των φύλων; Αυτό που απομένει είναι απλώς μια μάχη για την εφαρμογή αυτών των σοσιαλδημοκρατικών αρχών;


Martha Nussbaum: Κάθε σοσιαλδημοκρατία έχει τη δική της προσέγγιση στα θέματα φύλου. Θεωρώ ότι στην Ινδία τα θεωρητικά ζητήματα γίνονται πολύ κατανοητά από τους περισσότερους ηγέτες, αλλά υπάρχουν ακόμη τεράστια πρακτικά προβλήματα για την εξασφάλιση της ίσης πρόσβασης των γυναικών στην εκπαίδευση, την προστασία από την οικογενειακή βία, την ίση πρόσβαση στην πολιτική διαδικασία και λοιπά. Φοβάμαι ότι οι ευρωπαϊκές σοσιαλδημοκρατίες αντιμετωπίζουν ακόμη πολλά απ’ αυτά τα προβλήματα και οφείλω να πω ότι η θεώρησή τους δεν είναι τόσο τολμηρή και ριζοσπαστική όσο στην Ινδία. Για παράδειγμα, ακούμε συχνά μια ρητορική για τη διαφορετική φύση των γυναικών που είναι πολύ οπισθοδρομική σε σύγκριση με τον τρόπο με τον οποίο τα προβλήματα αυτά προσεγγίζονται στην Ινδία (ως προβλήματα εδραιωμένης κοινωνικής αντίληψης και πολιτισμού).


Πάνος Παπούλιας: Θεωρείτε πιο εφικτή μια σοσιαλδημοκρατία οργανωμένη σύμφωνα με τις φιλελεύθερες αρχές του κοσμοπολιτισμού ή μια σοσιαλδημοκρατία με αριστοτελική μορφή, που σκοπός της είναι να παρέχει το βασικό πλαίσιο για την ανάπτυξη της ατομικής ευημερίας κάθε ατόμου;


Martha Nussbaum: Πραγματικά, δεν καταλαβαίνω αυτή την ερώτηση. Για μένα, ο ‘κοσμοπολιτισμός’ είναι μια ηθική άποψη για το πού πρέπει να στρέφεται η πρωταρχική αφοσίωσή μας ως ανθρώπινα πλάσματα – δεν είναι και δεν πρέπει να είναι ένα πολιτικό δόγμα, γιατί η ιδέα ότι η πρωταρχική αφοσίωσή μας πρέπει να στρέφεται απέναντι σε όλη την ανθρωπότητα και όχι απέναντι στους συμπατριώτες μας ή στους κοντινούς και αγαπητούς μας δεν είναι μια ιδέα που θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο ‘ υπέρτατης συναίνεσης’ σε ένα έθνος που περιλαμβάνει διάφορα θρησκευτικά και λαϊκά περιεκτικά δόγματα. Συνεπώς, δεν πιστεύω ότι οποιοδήποτε έθνος θα έπρεπε να οργανωθεί σύμφωνα με το ηθικό δόγμα του κοσμοπολιτισμού. Πιστεύω, ωστόσο, ότι τα περισσότερα έθνη μπορούν να πετύχουν μια συναίνεση γύρω από ορισμένες αρχές παγκόσμιας αναδιανομής, που συνεπάγονται υποστήριξη για ένα ελάχιστο επίπεδο ζωής για όλους τους λαούς του κόσμου: μπορούν να συμφωνήσουν ότι πρέπει όλοι να επωμιστούμε την ευθύνη να εξασφαλίσουμε ότι όλοι οι λαοί του κόσμου πρέπει να φτάσουν σε ένα βασικό σημείο εκκίνησης σε σχέση με τις κεντρικές δυνατότητες της ανθρώπινης ζωής. Από κει κι ύστερα οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν όποια άποψη θέλουν σχετικά με το πού πρέπει να στραφεί η αφοσίωσή μας πέρα απ’ αυτό το σημείο εκκίνησης.


Ανάμεσα στις μορφές σοσιαλδημοκρατίας (και πιστεύω ότι όλες πρέπει να συμπεριλάβουν την αρχή της παγκόσμιας αναδιανομής), προτιμώ τη νέο-αριστοτελική μορφή, σε σχέση με τις ωφελιμιστικές και φιλελεύθερες μορφές, γιατί αναγνωρίζει τη μη αναλογικότητα των πολύτιμων πραγμάτων στη ζωή, την ανακρίβεια της επιθυμίας-ικανοποίησης ως οδηγού προς το καλό και τη σημασία της υλικής υποστήριξης για μια πραγματικά ανθρώπινη επιλογή.


Πάνος Παπούλιας: Πώς μπορεί μία Αριστοτελική μορφή σοσιαλδημοκρατίας να υπερπηδήσει το εμπόδιο του ριζοσπαστικού πλουραλισμού – ιδιαίτερα στο πλαίσιο μιας πιο παγκόσμιας και διασυνδεδεμένης πολιτείας;


Martha Nussbaum: Ο πλουραλισμός είναι αποδέκτης πολιτικών αρχών που δεν προϋποθέτουν οποιοδήποτε περιεκτικό δόγμα, όπως είπα πιο πάνω. Με αυτή την έννοια, η μορφή του νέο-αριστοτελισμού στην οποία αναφέρθηκα αποκλίνει έντονα από τον Αριστοτέλη.


ΠάνοςΠαπούλιας: Σε ποιο βαθμό αυτός ο νέο-αριστοτελισμός είναι εφαρμόσιμος στην πραγματική πολιτική; Ποια από τις υπάρχουσες εθνικές περιπτώσεις βρίσκεται πιο κοντά σε αυτόν;


Martha Nussbaum: Αυτή η νέο-αριστοτελική ιδέα είναι γνωστή διεθνώς ως ‘Προσέγγιση για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη’. Προωθείται μέσα από τις Αναφορές για την Ανθρώπινη Ανάπτυξη του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών, και από την Human Development and Capability Association (Ανθρώπινη Ανάπτυξη Δυνατοτήτων και Σύνδεσης), που αριθμεί 700 μέλη από 60 χώρες. Τα περισσότερα έθνη στον κόσμο (όχι όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες) συντάσσουν μια ετήσια αναφορά Ανθρώπινης Ανάπτυξης σε εθνικό επίπεδο, μελετώντας την πρόοδο του έθνους τους, με βάση τα μέτρα που προτείνει αυτή η προσέγγιση. Η Ινδία έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι’ αυτή την προσέγγιση, συντάσσοντας όχι μόνο μια αναφορά σε εθνικό επίπεδο, αλλά αναφορές σε κρατικό επίπεδο, σε περίπου κάθε κρατίδιό της. Σε σχέση με την επίτευξη των στόχων που αναφέρω, νομίζω ότι ορισμένες από τις σκανδιναβικές χώρες και η Ολλανδία βρίσκονται πολύ κοντά, αλλά με την έννοια της θεωρητικής δέσμευσης στους στόχους, θα έλεγα ότι η Ινδία είναι τουλάχιστον εξίσου ενθουσιώδης με τους άλλους.


Πάνος Παπούλιας: Μπορεί να υπάρχει ταυτόχρονα μια σοσιαλδημοκρατική δέσμευση στη διεθνική δικαιοσύνη και κάποια μορφή φιλελευθερισμού ή είναι η διεθνική δικαιοσύνη κάτι που μόνο οι ριζοσπαστικές αριστερές ιδεολογίες μπορούν να διεκδικούν;


Martha Nussbaum: Η ερώτηση αυτή δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, από την ώρα που δεν ορίζετε τις ‘ριζοσπαστικές αριστερές ιδεολογίες’. Αυτές τις οποίες γνωρίζω, όπως η κομμουνιστική κυβέρνηση της Δυτικής Βεγγάλης στην Ινδία, δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την παγκόσμια αναδιανομή. Εγώ η ίδια φαντάζομαι την παγκόσμια δικαιοσύνη σύμφωνα με το πλαίσιο των βασικών δυνατοτήτων, εμπλουτισμένο με τις κατάλληλες αρχές για παγκόσμια αναδιανομή.


Πάνος Παπούλιας: Σε γενικές γραμμές, και εάν πράγματι αυτά τα δυο μπορούν να συσχετισθούν, ποιο έρχεται πρώτο, η σοσιαλδημοκρατία ή ο φιλελευθερισμός;


Martha Nussbaum: Αυτό που έρχεται πρώτο είναι πάντα οι άνθρωποι και η ικανότητά τους να έχουν εποικοδομητικές, πλούσιες ζωές. Οποιαδήποτε θεωρία κι αν επιλέξει κάποιος, ο σκοπός πρέπει να είναι οι άνθρωποι και μόνο οι άνθρωποι. Οτιδήποτε άλλο είναι ένα μέσο.



Αφιέρωμα: σοσιαλδημοκρατία
Ετικέτες: , , , ,

|
0 σχόλια »

σχολίασε