Διασχίζοντας τα σύνορα: Έμφυλες διαστάσεις -μέρος I |
Για ορισμένους ανθρώπους η φράση «διασχίζοντας τα σύνορα» φέρνει στο νου εμπειρίες κινδύνου, κράτησης, εκφοβισμού και πόνου. Υπάρχουν άλλοι που φοβούνται να διασχίσουν τα σύνορα με αεροπλάνο. Κι άλλοι που απλά ενθουσιάζονται υπερβολικά με την ιδέα της περιπέτειας του ταξιδιού. Υπάρχει και ο φόβος των αεροδρομίων, του ελέγχου διαβατηρίων, των ελέγχων ασφαλείας… Και μετά υπάρχει κι η βαρεμάρα, η βαρεμάρα του περάσματος των συνόρων αυτών που ταξιδεύουν διαρκώς για δουλειές ή διασκέδαση. Ο φόβος, ο ενθουσιασμός ή η βαρεμάρα του περάσματος των συνόρων εγγράφονται σε συγκεκριμένους υλικούς και μη, χώρους στους οποίους παίρνουν μορφή θηλυκές και αρσενικές ιδιότητες, ενορχηστρώνοντας διαφορετικά περάσματα: στρατιωτικές εισβολές, μεταναστεύσεις, διακοπές, παράνομες διαδρομές, επαγγελματικά ταξίδια, επιστροφές.
Το κοινό σημείο των άρθρων που συμπεριλαμβάνονται σε αυτό το αφιέρωμα είναι ότι σκιαγραφούν τους έμφυλους τρόπους, με τους οποίους τέτοιου είδους περάσματα διαμορφώνονται και μεταβάλλονται. Επιπλέον, αυτό το αφιέρωμα δεν περιλαμβάνει μόνο κείμενα που φέρνουν στην επιφάνεια ανισότητες και ασυμμετρίες, αλλά και κείμενα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τονίζουν τις πιθανότητες εναλλακτικών ταυτοτήτων και πρακτικών αντίστασης που παράγονται εντός τους.
Είναι στις διαπλοκές του φεμινισμού και του αντι-ρατσισμού, των κινημάτων των queer και των σεξουαλικών εργαζομένων όπου συμβαίνουν μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα περάσματα συνόρων θέτοντας σε αμφισβήτηση διχοτομήσεις της σεξουαλικότητας και του εθνικού ανήκειν. Κι όμως είναι δύσκολο τις βρούμε τις λέξεις για να τα περιγράψουμε. Ούτε η φεμινιστική σκέψη και ο ακτιβισμός ούτε η βιβλιογραφία για τη μετανάστευση και τα κοινωνικά κινήματα έχουν καταφέρει να αναφερθούν σε αυτά με έναν τρόπο που να αμφισβητεί τον ηθικοπλαστικό, α-σεξουαλικό λόγο της ασφάλειας, της παράνομης διακίνησης προσώπων και του ελέγχου των συνόρων. Ίσως αυτό συμβαίνει λόγω της έμφυτης αμφισημίας αυτών των περασμάτων που δεν έχει αρθρωθεί επαρκώς. Κι όμως ακόμα και με το να επικαλούμαστε την πιθανότητα κάποιων τέτοιων εναλλακτικών, οι θαυμαστοί, τρομακτικοί ή βαρετοί χώροι περάσματος των συνόρων μπορεί να ανοίξουν σε νέες μορφές αντίστασης.
Νέλλη Καμπούρη, επιμέλεια αφιερώματος
Αφιέρωμα: εισαγωγή, φύλο/σύνορα