→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Giuliano Simonelli, Venanzio Arquilla, Marco Sammicheli, Antonella Castelli – Design Directory/Κοινή Πλατφόρμα: Πώς να αναπαραστήσουμε και να αναγνωρίσουμε το «νέο» Ιταλικό σύστημα ντιζάιν

Στην παρούσα κοινωνία της γνώσης, το ντιζάιν αντιπροσωπεύει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό γνώρισμα στην Ιταλία. Τα τελευταία χρόνια, ο ντιζάινερ εξελίσσεται σε επαγγελματία. Στην Ιταλία, ο ντιζάινερ-ήρωας δεν υπάρχει πια (η περίοδος των μεγάλων ντιζάινερ όπως οι Magistretti, Munari, Castiglioni, κλπ.), ανοίγοντας το δρόμο σε ένα νέο στάδιο «επέκτασης». Αυτό προκάλεσε μια αισθητή αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που ασχολούνται με το σύστημα του ντιζάιν, που συνεπάγεται αφθονία των σχολών ντιζάιν, οργανώσεων, περιοδικών, εκθέσεων, εταιριών ανοιχτών προς το ντιζάιν, καθώς και την αύξηση του αριθμού των σχέσεων ανάμεσα στην Ιταλία (και ειδικότερα το Μιλάνο) και τις κυρίες πόλεις που προσπαθούν για τη βελτίωση της κουλτούρας του ντιζάιν (Bertola, Sangiorgi, Simonelli, 2002).

---


Τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, κατά την οποία πραγματοποιούνται πολλές αλλαγές, το ντιζάιν μπορεί, για μια ακόμα φορά, να αποτελέσει για την ιταλική επικράτεια ένα είδος καθοδήγησης, να ενδυναμώσει το διάλογο και τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις διάφορες περιοχές και την παραγωγή τους και τα πολιτιστικά συστήματα.(Bonomi 2006) Επιπροσθέτως, το ντιζάιν είναι ένα από τα δυνατά στοιχεία της ιταλικής οικονομίας. Αντιπροσωπεύει ένα πεδίο παραγωγής, που συνίσταται από δραστηριότητες του ντιζάιν, εκπαίδευση και δραστηριότητες δημοσίευσης, πολιτιστικά προϊόντα, χώρους, γεγονότα, καθώς κι ένα γενικό προσανατολισμό προς την εργασία. Η Ιταλία, και ιδιαίτερα το Μιλάνο, αντιπροσωπεύει κατ’ αυτήν την έννοια, μια «φίρμα» που όλος ο κόσμος γνωρίζει κι επιδοκιμάζει: γι’ αυτόν τον ίδιο λόγο, χρειάζεται να αναγνωριστεί και να ασκεί επιρροή. (Simonelli et al. 2002)


Ωστόσο, σήμερα είναι ήδη δύσκολο να έχει κανείς μια ξεκάθαρη εικόνα για τα επαγγέλματα του ντιζάιν. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει κατάλογος με αυτά, στον οποίο να μπορούμε να απευθυνθούμε, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των μηχανικών και των αρχιτεκτόνων. Οι σχέσεις και τα επαγγέλματα χαρακτηρίζονται από πολλές δραστηριότητες κι εξειδικεύσεις.


Δεν υπήρξε ποτέ ένας οδηγός, ένας συστηματικός προσανατολισμός, μια κωδικοποιημένη συγκρότηση για όλους όσους αποτελούν το σύστημα. Συνεπώς, υπάρχει η ανάγκη για συνεχή έλεγχο και μελέτη, προκειμένου να κατανοηθούν οι μεταβολές του, οι υπό εξέλιξη μετασχηματισμοί του, ενδογενείς κι εξωγενείς και να διαχωριστούν τα στοιχεία που το ανανεώνουν από αυτά που το «εξασθενούν».


Κάποτε οι δομές του ντιζάιν αποτελούσαν σύνηθες θέμα προς συζήτηση. Τώρα γίνεται περισσότερο λόγος για τα δίκτυα του ντιζάιν και τα μικρά επαγγελματικά καλλιτεχνικά εργαστήρια, τα οποία ασχολούνται με κάποια μέρη της διαδικασίας του σχεδιασμού και συνεργάζονται με άλλα μικρά καλλιτεχνικά εργαστήρια (Simonelli et al. 2002) και με άλλους παράγοντες του συστήματος. Το δίκτυο σχέσεων διευρύνεται και πλέον είναι πλεγματοειδές, ένας συνδυασμός συνδέσμων, και ο ντιζάινερ μπορεί να αναπτύξει σχέσεις συγκεντρώνοντας για το κάθε έργο τις κατάλληλες δεξιότητες που θα ανταποκριθούν στις ανάγκες του πελάτη. Αυτή είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές του ιταλικού τρόπου εργασίας.


Μεγάλη προτεραιότητα έχει δοθεί στη διερεύνηση της δομής του συστήματος, τον προσδιορισμό, σαν να λέμε, της μορφής του, και την κατανόηση της λειτουργίας του και των σχέσεων ανάμεσα στους παράγοντες. Από αυτήν την άποψη, η έρευνα θα έπρεπε να μας επιτρέπει να αισθανθούμε τη βαθύτερη φύση του περίπλοκου συστήματος και του ιταλικού ντιζάιν, και το γεγονός ότι ορίζεται ως ένα ευνοϊκό φυσικό περιβάλλον για τα πολλαπλά συστήματά από τα οποία αποτελείται.


Πράγματι, το σύστημα ντιζάιν περιλαμβάνει μια σειρά από παράγοντες διαφορετικών δεξιοτήτων, πόρων και ειδικών ικανοτήτων, αλλά περιλαμβάνει επίσης μέσα, δηλαδή διαύλους επικοινωνίας για θεσμικούς χώρους προώθησης, μικρά εργαστήρια ερευνών και τεχνολογικών δοκιμών. Όλες οι επαγγελματικές οργανώσεις, οι σχολές, τα μαθήματα και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις καλύπτουν τμήμα του συστήματος. Περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που ενισχύουν το χώρο του ντιζάιν: από κατασκευαστές μακετών μέχρι κατασκευαστές πρωτοτύπων, κατασκευαστές καλουπιών, υπεύθυνους ιστότοπων, γραφίστες. Η αντίληψη του συστήματος είναι αρκετά άμεση, καθώς είναι πιο πολύπλοκο να εστιάσει κανείς στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα, στα στοιχεία ενοποίησής του, στο τι επιτρέπει στο σύστημα να αναγνωρίζεται ως μια οντότητα, παρόλες τις εσωτερικές και περίπλοκες συναρθρώσεις του. Αναφορικά με αυτό το θέμα, η έρευνα θα έπρεπε να μας επιτρέπει να αξιοποιούμε τη βαθύτερη φύση της συνολικής συνάρθωσης του συστήματος και του ιταλικού συστήματος ντιζάιν: τον τρόπο με τον οποίο αυτοπροσδιορίζεται ως ένα ευνοϊκό φυσικό περιβάλλον για τα πολλαπλά συστήματα που περιλαμβάνει, τη δύναμη και την πιθανή αδυναμία του όταν συμβαίνουν αλλαγές εντός κι εκτός του συστήματος. Όλα αυτά δείχνουν ότι το ιταλικό σύστημα ντιζάιν πρόκειται να ληφθεί υπόψη ως ένα «εξελιγμένο οικοσύστημα», αρκετά ανθεκτικό στις αντιξοότητες του περιβάλλοντος. (Manzini 2002)


Στην Ιταλία, αυτή τη στιγμή, το να ασχολείται κάποιος με το ντιζάιν σημαίνει να ενεργεί σε συστηματικό επίπεδο. Παρόλο που η Ιταλία θεωρείται διεθνώς πρωτεύουσα του ντιζάιν, ωστόσο δεν έχει μια θεσμικού χαρακτήρα πολιτική η πληροφοριακή υποστήριξη στο χώρο του ντιζάιν, συνεπώς δεν υπάρχει αναγνώριση του υπονοούμενου ή φανερού συστήματος του ντιζάιν. (Maffei et al. 2004)


Η αναγνώριση της αξίας του ντιζάιν υπονοεί την αναγνώριση του συστήματος που το περιβάλλει. Για το λόγο αυτό, υπάρχει η ανάγκη για συνεχή έλεγχο και ανάλυση του συστήματος του ντιζάιν, έτσι ώστε να μπορούν να φανούν οι ενδογενείς κι εξωγενείς αλλαγές του, καθώς και τα στοιχεία που το ανανεώνουν έναντι εκείνων που τον εξασθενούν. Ο «πυρήνας» του συστήματος περιλαμβάνει τους σχεδιαστές, τις οργανώσεις, τους εκδότες, την εκπαιδευτική και πολιτιστική προώθηση, τις εκθέσεις και παρουσιάσεις. Στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, δοκιμάστηκε μια ιδέα για παρέμβαση: η αναγνώριση του συστήματος και της εξέλιξής του μέσα από ένα μοντέλο παρουσίασης, μια κοινή πλατφόρμα επικοινωνίας για όλους τους παράγοντες του συστήματος. Δεν πρόκειται για την εστία του ντιζάιν ή για ένα παράθυρο στο ιταλικό ντιζάιν, όπως αυτά που συναντάμε σε άλλες χώρες. Η ιδέα ήταν μία πρόταση από τη βάση, η σύλληψη μιας μεθόδου αυτοπαρουσίασης, η οποία περιλάμβανε από την αρχή (στη σύλληψη και τη δημιουργία) όλους τους παράγοντες του συστήματος, προσπαθώντας να τους συγκεντρώσει όλους μαζί και προσφέροντάς τους μια κοινή ταυτότητα και, κυρίως, καθιστώντας εφικτή την ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ τους.


Η δύναμη του συστήματος έγκειται σε αυτό το δίκτυο σχέσεων σε όλη την επικράτεια, ανάμεσα στους διάφορους παράγοντες που το αποτελούν: οι ικανότητες και οι δεξιότητές τους αλληλοσυμπληρώνονται για την παραγωγή έργων ντιζάιν. Η κοινή πλατφόρμα ονομάζεται Design Directory, ένας «μηχανισμός» που από ένα μικρής χρησιμότητας εργαλείο ντιζάιν, στοχεύει να γίνει μια παρέμβαση, μια πολιτιστική ενέργεια που έχει θέσει ως στόχο να καταστήσει το σύστημα σαφές, μια διαδικασία δημιουργίας μιας κοινής αξίας για τους παράγοντες. Το Design Directory εξελίσσεται σε μια ενέργεια θεμελίωσης και αντιπροσώπευσης του συστήματος, ένας κατάλογος των επαγγελμάτων του ντιζάιν, που αντιπροσωπεύεται πολύ ωραία από τη δήλωση: «Κι εσύ μετράς!». Η πλατφόρμα ορίστηκε βάσει ορισμένων βημάτων. Το πρώτο ήταν σε τοπικό επίπεδο: γι’αυτό δημιουργήθηκε το Design Directory Lombardy και παρουσιάστηκε στην έκθεση “MilanoMadeInDesign” ( η οποία οργανώθηκε από το Design Focus – Observatory for design και προωθήθηκε από την επαρχία του Μιλάνου και το Εμπορικό Επιμελητήριο του Μιλάνου, σε συνεργασία με την περιοχή της Λομβαρδίας). Αντιπροσωπεύει το πρώτο βήμα προς τη δημιουργία ενός ευρύτερου συστήματος πληροφοριών και υπηρεσιών, που στοχεύει να καταστήσει εφικτό το διάλογο και την αμοιβαία επωφελή ανταλλαγή. Η πλατφόρμα χαρακτηρίζεται από δύο κύριες αξίες: από τη μία, συγκεντρώνει κι απεικονίζει τους καταλόγους όλων των επαγγελματιών που υπάρχουν στη Λομβαρδία στο χώρο του ντιζάιν, κι από την άλλη απεικονίζει τα συγκεντρωμένα στοιχεία που έχουν προκύψει από την έρευνα, μέσα από χάρτες και σχέδια που απλοποιούν έννοιες και τρέχοντα φαινόμενα του συστήματος ντιζάιν.


Το δεύτερο βήμα, που αφορά κι αυτό τη διαδικασία, είναι η δημιουργία μιας κοινής σε εθνικό επίπεδο πλατφόρμας Design Directory (στην Ιταλία), η οποία ακολουθεί τη δυναμική της πλατφόρμας της κάθε περιοχής, αλλά αποτελεί εργαλείο κοινοποίησης και αντιπροσώπευσης του συστήματος ντιζάιν που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και να ενημερωθεί από όλους τους παράγοντες που αποτελούν το σύστημα. Το διαδίκτυο επιλέχθηκε για να δημιουργήσει και να συλλέξει όλα αυτά τα στοιχεία, καθώς πλέον είναι ένα έγκυρο εργαλείο κοινοποίησης τέτοιου είδους πληροφοριών και ήταν το κύριο μέσο με το οποίο ενεργοποιήθηκαν οι επικοινωνιακές ενέργειες. Το ηλεκτρονικό εργαλείο επιτρέπει την υπέρβαση των πολιτιστικών συνόρων και καθιστά το σύστημα προσιτό σε όλους.


Το Design Directory είναι ένας «μηχανισμός» που εκτός του ότι αποτελεί ένα απλό εργαλείο ντιζάιν, στοχεύει να γίνει μια πολιτιστική πράξη μεγάλης σημασίας, αξιοποιώντας την προσέγγιση “Web 2.0” (Grivet Foiaia 2007) για να επιφέρει τη δημιουργία της κοινωνικής δικτύωσης, τη συμμετοχή όλων των παραγόντων και τη συνδημιουργία περιεχομένων (O’Reilly 2006). Αυτή η νέα μέθοδος εργασίας πρέπει να καταστήσει σαφή τη διαδικασία δημιουργίας αξιών, η οποία επιτέλους μπορεί να είναι κοινή για τους συμμετέχοντες. Συνεπώς, το Design Directory γίνεται μια πράξη θεμελίωσης που θα αντιπροσωπεύσει το σύστημα, ένας κατάλογος των συμμετεχόντων επαγγελματιών, που αντιπροσωπεύεται πολύ ωραία από το μότο «Κι εσύ μετράς!». Το Design Directory αποτελεί ένα παράδειγμα συλλογικής δημιουργικής συνεργασίας, όπου νέες τεχνολογίες επικοινωνίας εκδημοκρατίζουν τη δημιουργία αξιών. (Tapscott and Williams 2007).


Το μοντέλο επιθυμεί να έχει διπλό στόχο: από τη μία, να συγκεντρώσει παράγοντες προκειμένου να τους καταστήσει αναγνωρίσιμους και να τους επιτρέπει να επικοινωνούν μεταξύ τους, κι από την άλλη να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση σε διάφορες καταστάσεις και επικράτειες, τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.




Πηγές




- Bonomi, Aldo. 2006. Lavorare comunicando nella ragnatela del valore. I giovani designer tra flussi e luoghi, Ricerca in occasione della mostra The New Italian Design. Milano

- Grivet Foiaia, Luca. 2007. Web 2.0. Guida al nuovo fenomeno della rete. Hoepli

- Manzini, Ezio and Vezzoli, Carlo. 2002. Product-service Systems and Sustainability. Opportunities for Sustainable Solutions. Paris: UNEP Publisher

- O’Reilly, Tim. 2006. Web 2.0 Report (Paperback). O’Reilly Media

- Simonelli, Giuliano, Paola Bertola, Daniela Sangiorgi, (a cura di). 2002. Milano distretto del design. Milano: Il Sole 24 Ore

- Tapscott, Don, and Anthony D. Williams. 2007. Wikinomics: How Mass Collaboration Changes Everything. Portfolio

- Zurlo, Francesco, Raffaella Cagliano, Giuliano Simonelli, Roberto Verganti. 2002. Innovare con il design. Il caso del settore dell’illuminazione in Italia. Milano: Il Sole 24 Ore

- O’Reilly, Tim. 2006. Web 2.0 Report (Paperback). O’Reilly Media

Αφιέρωμα: συμμετοχικό ντιζάιν
Ετικέτες: ιταλία , νέα μέσα , ντιζάιν

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website