→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Venanzio Arquilla και Davide Genco – Design_Hub: Ένα εργαλείο καινοτομίας στο χώρο του ντιζάιν των μικρομεσαίων επιχειρήσεων

Μέσα από το παράδειγμα του Design_Hub, ενός προγράμματος που στοχεύει στην προαγωγή του ντηζάιν σε ένα συστημικό και δημοκρατικό επίπεδο, ο Venanzio Arquilla και ο Davide Genco αναλύουν τις δυνατότητες που ανοίγονται για το ντιζάιν στο να φέρει ένα ορισμένο είδος χρηστών κοντά στην τεχνολογία, αλλά και προκειμένου άνθρωποι μη εξοικειωμένοι με το ντιζάιν να έρθουν σε επαφή με το ίδιο το ντιζάιν. Το Design_Hub ανοίγει ένα χώρο δημιουργικότητας ανοιχτού κώδικα (open source), με χαμηλό κόστος και χαμηλό αντίκτυπο, εξίσου αξιοποιήσιμου τόσο από εταιρίες όσο κι από νέους χρήστες, ως ένα είδος «δημοκρατίας της καινοτομίας».

---


Η ρευστή και μεταβαλλόμενη με γρήγορους ρυθμούς αγορά, σε ένα ανταγωνιστικό, διεθνούς εμβέλειας πλαίσιο (Bauman, 2002), ο συνεχώς αυξανόμενος επιθετικός ανταγωνισμός (οφειλόμενος στη μείωση του κόστους παραγωγής και όχι μόνο) καθώς και η υψηλή μεταβλητότητα του τρόπου χρήσης και συνδυασμού προϊόντων και υπηρεσιών, επιβάλλουν στις εταιρίες, και ιδιαίτερα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τις βιοτεχνίες, να αναπτύξουν καινούριες ικανότητες, προκειμένου να δημιουργήσουν «οράματα» και να ερμηνεύσουν τα «σημάδια» των αλλαγών αυτών.


Είναι ήδη αποδεδειγμένο ότι, στο μέλλον, οι εταιρίες δε θα είναι σε θέση να καινοτομούν μόνο με τη βοήθεια μιας αυστηρά τεχνολογικής επένδυσης. Υπό αυτή την προοπτική, όπου οι εταιρίες δραστηριοποιούνται ως προς απαιτήσεις στρατηγικής σημασίας, το ντιζάιν γίνεται βασική προϋπόθεση ως αξία του συστήματος παραγωγής. Σύμφωνα με τον τελευταίο ορισμό αυτού (ακόμα κι αν δεν έχει παγιωθεί μονοσήμαντα), ο «χώρος» του ντιζάιν έχει αναμφισβήτητα εξελιχθεί, χάρη στο διεπιστημονικό (ή πολυδιάστατο) πυρήνα του (Bertola, Manzini, 2004) από την κατάσταση της «εφαρμοσμένης τέχνης» ή το πεδίο της «καλλιτεχνικής δημιουργίας», σε έναν πιθανό ή και στο μοναδικό τρόπο καινοτομίας στο σύστημα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ιταλία, αποκτώντας αξιοπρέπεια, τόσο σε οικονομικό, όσο και σε διοικητικό επίπεδο (Fortis 2005, Bettiol Micelli 2005, Rullani 2004…).


Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, το εν λόγω δοκίμιο παρουσιάζει ένα συγκεκριμένο εργαλείο (Design_Hub), το οποίο, έχοντας ως γνώμονα ότι για τη δημιουργία κοινωνικών συνόλων χρησιμοποιούνται οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT), στοχεύει στη δημιουργία ενός μόνιμου χώρου συνάντησης για την ανταλλαγή γνώσης και την παραγωγή καινοτόμων έργων, αλλάζοντας τη σχέση μεταξύ νέων ντιζάινερ και μικρομεσαίων επιχειρήσεων μη εξοικειωμένων σε θέματα ντιζάιν. Το εργαλείο αυτό έχει ως στόχο να ορίσει ένα καθ’ όλα κοινό «χώρο δραστηριότητας», ένα χώρο παραγωγής συλλογικής νοημοσύνης (Lévy 1996), υποστηριζόμενο τόσο από το Πανεπιστήμιο, όσο και από Συνδέσμους Επιχειρηματιών, που δρουν ως εμπνευστές εμπιστοσύνης (Fukuyama 1996).


To Design_Hub εκμεταλλεύεται τις δυνατότητες που προσφέρει το Web 2.0, πιο ορθά “Social Read/Write Web” (SRWW), όπου οι χρήστες μπορούν να είναι συντάκτες, καταναλωτές, παραγωγοί και διανομείς περιεχομένου. Κατάλληλα συνδυασμένα, αυτά τα χαρακτηριστικά δημιουργούν ένα χώρο δημιουργικότητας ανοιχτού κώδικα (open source), με χαμηλό κόστος και χαμηλό αντίκτυπο, εξίσου αξιοποιήσιμου τόσο από εταιρίες όσο κι από νέους χρήστες, ως ένα είδος «δημοκρατίας της καινοτομίας».


Αυτό το έργο αντιπροσωπεύει τη συστηματοποίηση και την οργάνωση μιας διετούς εμπειρίας και συγκεκριμένων πειραματισμών μέσα στα πλαίσια του προγράμματος DAC Design for Arts & Craft (Arquilla 2006), εξελιγμένου και υλοποιημένου (DAC, DAC_Tool and Design_Hub) από μια ομάδα ερευνητών του Τμήματος INDACO, Politecnico di Milano και της POLI.design Consortium, σε συνεργασία με το Confartigianato Brescia (το πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε από την περιοχή της Λομβαρδίας και την υπηρεσία Unioncamere _ Convenzione Artigianato).


Βασισμένο στο ευρύτερο πλαίσιο δράσης-έρευνας, το πρόγραμμα DAC λαμβάνει υπ’όψη του κι αξιοποιεί το μηχανισμό μεταβίβασης τεχνολογίας και γνώσης σχετικά με το ντιζάιν (Tasch A.F. 1995), μέσα από τη φυσική μεταβίβαση παραγόντων καινοτομίας (ντιζάινερ που έχουν αποφοιτήσει πρόσφατα) μέσα στις επιχειρήσεις. Με την υποστήριξη ερευνητών, αυτός ο μηχανισμός οδηγεί στην ανάπτυξη προϊόντων, υπηρεσιών και έργων επικοινωνίας, με τη συμμετοχή των ίδιων των επιχειρήσεων. Αυτό το μοντέλο αποκαλείται «αύξηση ανθρώπινου κεφαλαίου» (Romer 1989) και προσδίδει εξειδίκευση στην επιχείρηση, στα πλαίσια μιας προοπτικής βασισμένης στη δράση. Το πρόγραμμα αναπτύχθηκε με τη βοήθεια μιας πρακτικής διαδικασίας «μαθαίνω κάνοντας» και «μαθαίνω αλληλεπιδρώντας», μέσα από την οποία οι εταιρίες (οι οποίες προηγουμένως δεν ήταν εξοικειωμένες με το ντιζάιν), είχαν την ευκαιρία να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν καινοτόμες δυνατότητες του ντιζάιν, ενώ οι νέοι ντιζάινερ εμβάθυναν σε τεχνικές γνώσεις σχετικές με τα προϊόντα και τις διαδικασίες παραγωγής μέσα σε πραγματικές εργασιακές συνθήκες.


Τα αποτελέσματα του έργου (38 έργα σε 34 επιχειρήσεις, σε όλα τα επίπεδα της αλυσίδας παραγωγής, με τη συμμετοχή 38 νέων ντιζάινερ) και η επιτυχία του μαρτυρούν την αξία αυτού του μοντέλου, αποκαλύπτοντας όμως τα όριά του εφόσον δεν πραγματοποιείται σε τακτά διαστήματα. Συνεπώς, το Design_Hub έχει ως στόχο την οργάνωση τέτοιου είδους συναντήσεων, την εδραίωση των αποτελεσμάτων τους και την εκκίνηση και κοινή χρήση νέων διαδικασιών καινοτομίας.


Ο κύριος στόχος του Design_Hub είναι η εξάπλωση αυτού του δικτυακού μοντέλου σε εθνικό επίπεδο, μέσα από τη χρήση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, με τη μεσολάβηση μιας προσέγγισης εστιασμένης στο ντιζάιν. Ο στόχος είναι η δημιουργία ενός σταθερού και μόνιμου δεσμού ανάμεσα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους νέους ντιζάινερ, μέσα από ένα ήπιο μοντέλο κοινωνικής δικτύωσης και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης καινοτόμων έργων. Κάτι τέτοιο πρέπει να οδηγεί στην υλοποίηση ενός δημιουργικού ψηφιακού χώρου δραστηριότητας, μέσα στον οποίο τα μέλη της κοινότητας τροφοδοτούν την καινοτομία, ενεργοποιώντας μηχανισμούς συλλογικής και αυθόρμητης συνδημιουργίας.


Το Design_Hub είναι ένα πρόγραμμα για το ντιζάιν, με στόχο την προαγωγή του σε ένα συστημικό και δημοκρατικό επίπεδο: αν μπορούσε το ντιζάιν να φέρει ένα ορισμένο είδος χρηστών κοντά στην τεχνολογία, η επιδίωξη είναι η ενεργοποίηση της ίδιας δυναμικής προκειμένου άνθρωποι μη εξοικειωμένοι με το ντιζάιν να έρθουν σε επαφή με το ίδιο το ντιζάιν.


Το πρόγραμμα Design_Hub λειτουργεί σύμφωνα με ένα σύστημα βασισμένο στην ηλεκτρονική συμμετοχή όλων των μελών του δικτύου καινοτομίας: από τη μια, έχουμε τη δημιουργική τάξη, η οποία αποτελείται από επαγγελματίες και νέους ντιζάινερ και τις εταιρίες δημιουργίας, κι από την άλλη έχουμε τις εταιρίες των εθνικών περιφερειών, που συμμετέχουν σε μια διαδικασία η οποία διευθύνεται και συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο και διευκολύνεται από τους επαγγελματικούς συλλόγους, μέσα από φυσικά και εικονικά παράθυρα. Ο στόχος είναι η δημιουργία μιας κοινότητας η οποία εδραιώνει μεγάλης διάρκειας σχέσεις συνεργασίας και διευρύνει το δίκτυο σχέσεων και ικανοτήτων της χάρη στην ύπαρξη και τη δραστηριότητα του ιστοχώρου.


Η αρχική σελίδα παίζει ένα κρίσιμο και καταλυτικό ρόλο για τη δημοσιοποίηση των δραστηριοτήτων της κοινότητας και γίνεται το κομβικό σημείο γύρω από το οποίο κινείται ολόκληρη η υπηρεσία. Η αρχική σελίδα πρέπει να επιτρέπει μια συνεχόμενη πρόσβαση στον ιστοχώρο, χάρη στο σχεδιασμό των γραφικών της, αλλά πάνω απ’ όλα πρέπει να εμπνέει αξιοπιστία για το περιεχόμενο: σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Web 2.0, πρέπει να εγγυάται τη συνεχή ενημέρωση (παράθεση νεότερων πληροφοριακών στοιχείων) και την αξιοπιστία των πηγών. Η αρχική σελίδα του Design_Hub σχεδιάστηκε έτσι ώστε να ανταποκρίνεται σε αυτές τις ανάγκες, λειτουργώντας ως ένας «κοινός πίνακας ανακοινώσεων», τα περιεχόμενα του οποίου (κυρίως νέα και δελτία τύπου), προέρχονται από τα ίδια τα μέλη της κοινότητας.


Ο πυρήνας του ιστοχώρου, σε ό, τι αφορά την πολυπλοκότητα της πληροφορίας, αποτελείται από τους δύο τομείς που απευθύνονται στις Εταιρίες και τους ντιζάινερ αντίστοιχα. Αυτές οι δύο περιοχές μοιάζουν υπερβολικά, καθώς εμφανίζουν όμοιες λειτουργίες, σύνθετα εργαλεία αναζήτησης της βάσης δεδομένων της κοινότητας και παρέχουν τη δυνατότητα επιλογής των χρηστών στη δεδομένη κατηγορία, σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη ενημέρωση που πραγματοποίησαν.


Υπάρχει μια περιοχή «Υπηρεσιών», όπου διανέμονται τεχνολογίες και γνώσεις, τις οποίες θέτει στη διάθεση των επιχειρήσεων το Πανεπιστήμιο. Επίσης, υπάρχει μια περιοχή «Βέλτιστης Πρακτικής», που ονομάζεται “DAC_Lab”, όπου θα δημοσιεύονται τα έργα ντιζάιν που πραγματοποιηθήκαν, χάρη στην ηλεκτρονική αλληλεπίδραση-σε αυτόν τον ιστοχώρο. Τέλος, μια περιοχή «Μεταφόρτωσης» θα επιτρέπει στους χρήστες να βλέπουν πληροφοριακό υλικό σχετικό με το ντιζάιν.


Έχουν δημιουργηθεί κι άλλες πληροφοριακές και θεσμικές περιοχές (πληροφορίες για χορηγούς, περιοχή δελτίων τύπου, F.A.Q., κλπ….), οπτικά διαφοροποιημένες στο μενού πλοήγησης.


Μετά από μια πρώτη φάση δοκιμής, κατά τη διάρκεια της οποίας η υπηρεσία θα προσφέρεται εντελώς δωρεάν, η βιωσιμότητα του έργου θα αξιολογηθεί, καθώς και η πιθανότητα προσθήκης επιπλέον υπηρεσιών με χρέωση (για παράδειγμα, σχεδιάζεται μια περιοχή, όπου θα πραγματοποιείται η ηλεκτρονική διαχείριση των έργων).


Τελειώνοντας, η πρόκληση που θέτει το Design_Hub είναι πολυεπίπεδη:

– Σε πρώτο επίπεδο, η μείωση του χάσματος που υπάρχει ανάμεσα στο ντιζάιν, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την τεχνολογική καινοτομία, επικοινωνώντας τον τρόπο με τον οποίο μια στρατηγική χαμηλού κινδύνου βασισμένη στο ντιζάιν μπορεί να έχει επικερδή αποτελέσματα μακροπρόθεσμα.

– Σε δεύτερο επίπεδο, η χρήση της ίδιας της Τεχνολογίας (Web) για τη διανομή καινοτομιών, μέσω ενός νέου και εμπειρικά αποτελεσματικού τρόπου επικοινωνίας (κοινωνικά δίκτυα).

– Σε τρίτο επίπεδο, η ενίσχυση της σχέσης ανάμεσα στους νέους ντιζάινερ, το Πανεπιστήμιο και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, μέσω των διαύλων επικοινωνίας των κλαδικών οργανώσεων.

– Έπειτα, η προσφορά μιας υπηρεσίας ικανής να ερμηνεύει τις ανάγκες των νέων ντιζάινερ σύμφωνα με ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο επαγγελματικό χώρο, που τους υπόσχεται ένα μέλλον στο χώρο του ντιζάιν, μετά την αποφοίτησή τους.

– Τέλος, ο ορισμός ενός διαδικτυακού προτύπου, το οποίο θα μπορούσε να συνθέσει βέλτιστα όλες αυτές τις πτυχές σε ένα εύχρηστο και πάνω απ’ όλα χρήσιμο εργαλείο: το Design_Hub αποδεικνύει επιτέλους ότι η μείωση του χάσματος μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της τεχνολογίας μέσω του ντιζάιν, συνεπάγεται τη μείωση του χάσματος μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και του ντιζάιν με ένα βιώσιμο και δημοκρατικό τρόπο.



Οπτική Αναπαράσταση



Η εικόνα περιγράφει την ιστορική διεργασία και τα κύρια στοιχεία που συνθέτουν τον πυρήνα, που οδήγησαν στη δημιουργία του “Design_Hub”




&ltspan style=”font-size: 10pt; font-family: Arial” lang=”EN-GB”>Πηγές




- Arquilla V., (a cura di), 2006, Design e imprese artigiane. Un modello per l’innovazione, ed. Poli.design, Milano

- Bauman Z., 2002, Modernità liquida, Laterza, Roma-Bari

- Bettiol M., Micelli S. (a cura di), 2005, Design e creatività nel Made in Italy. Proposte per i distretti industriali, Mondadori, Milano

- Fortis M., 2005, Il Made in Italy nel “nuovo mondo”: Protagonisti, Sfide, Azioni, Ministero delle Attività Produttive

- Fukuyama, F., 1996, Fiducia. Come le virtù sociali contribuiscono alla creazione della prosperità, Rizzoli

- Manzini E., Bertola P. (a cura di), 2004, Design Multiverso, Ed. Poli.Design, Milano

- Lévy P., , 1996, L’intelligenza collettiva. Per un’antropologia del cyberspazio, Feltrinelli, Milano
Romer P.M., 1989, Human Capital And Growth: Theory and Evidence, NBER Working Papers 3173, National Bureau of Economic Research, Inc, revised

- Rullani E., 2004, Economia della conoscenza, creatività e valore nel capitalismo delle reti, Carocci, Roma

- Tasch A.F., 1995, Knowledge and technology transfer: a university experience and perspective, Microelectron. Res. Center, Texas Univ., Austin, TX; University/Government/Industry Microelectronics Symposium

Αφιέρωμα: συμμετοχικό ντιζάιν
Ετικέτες: Davide-Genco , design , design-hub , Venanzio Arquilla , νέα μέσα , ντιζάιν , συμμετοχικό ντιζάιν

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website