Ernst Stetter – Μήπως η αναζήτηση ορισμού των Ευρωπαϊκών αξιών δημιουργεί μεγαλύτερη διαίρεση παρά ενότητα;

Η ιδέα πίσω από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η κοινή αναγνώριση των ίδιων αξιών και των ίδιων αρχών. Οι αξίες αυτές- ελευθερία, δημοκρατία, κυριαρχία του νόμου, σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητα- αναγνωρίζονται, επίσης, από τα συντάγματα των κρατών- μελών και έχουν δημιουργήσει έναν ισχυρό δεσμό μεταξύ των διαφόρων χωρών και λαών ως μέρος του μοναδικού ιστορικού προγράμματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Είναι μη διαπραγματεύσιμες και μας βοηθούν στη διατήρηση της ειρήνης, της σταθερότητας και της δημοκρατίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το πεδίο του ορισμού τους θα είναι πάντοτε το ίδιο. Οφείλουμε να αναθεωρούμε συνεχώς τον ορισμό αυτών των αξιών για περισσότερη δημοκρατία, αλληλεγγύη και ισότητα, έτσι ώστε με τη σειρά τους να φέρουν μεγαλύτερη ενότητα.

Σήμερα, η αναζήτηση ενός κοινού ορισμού για τις ευρωπαϊκές αξίες είναι αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις. Πρώτον, με τις υπάρχουσες φυσικές διαφορές στην Ευρωπαϊκή Ένωση: διαφορετικά πολιτισμικά και ιστορικά υπόβαθρα, διαφορετικές γλώσσες, γεωγραφικές διαφορές- για να αναφέρουμε μόνο ορισμένες. Τα διευρυμένα ανατολικά σύνορα έχουν ήδη φέρει μια εντελώς νέα ερμηνεία και αντίληψη των ίδιων αρχών και η προγραμματισμένη μελλοντική διεύρυνση θα φέρει περαιτέρω επανεξέταση της ταυτότητάς μας. Από την άλλη πλευρά, η σύνθεση και η δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης μεταβάλλονται με τρομερή ταχύτητα, όπως άλλωστε η ισορροπία των δυνάμεων και η διεθνής σκηνή. Η οικονομική, επισιτιστική και ενεργειακή κρίση μας δείχνει ότι χρειάζεται μια νέα, περιεκτική και προοδευτική Παγκόσμια Συμφωνία σε μακροπρόθεσμη βάση.

Οι προκλήσεις αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο μέσα από έναν γνήσια ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο σε έναν γνήσια ευρωπαϊκό χώρο. Μόνο αυτό μπορεί να εγγυηθεί μια πραγματική ανταλλαγή στην πορεία της αναζήτησης ενός κοινού ορισμού, διαφορετικά οι παράλληλοι διάλογοι θα οδηγήσουν μάλλον σε περαιτέρω αποκλίσεις παρά σε ενότητα. Ένας γνήσια ευρωπαϊκός δημόσιος διάλογος με ενεργή συμμετοχή των πολιτών από όλα τα κράτη- μέλη μπορεί να δημιουργηθεί μόνο αν υπάρχουν διεθνικά, πραγματικά ευρωπαϊκά θέματα, απομονωμένα από το εθνικό τους πλαίσιο. Μ’ αυτό τον τρόπο, ο δημόσιος διάλογος μπορεί να προωθηθεί σε ένα υψηλότερο, ευρωπαϊκό, επίπεδο. Μπορεί να γίνει μέσα από ήπια νομικά όργανα, αλλά για μια πραγματική αλλαγή η συγκεκριμένη πολιτική δράση είναι απαραίτητη για να παρακινήσει τους πολίτες. Προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή από τη βάση προς τα πάνω και να επιτευχθεί μια μεγαλύτερη εμπλοκή των συμμετεχόντων στην περαιτέρω ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, το πρώτο βήμα είναι να αλλάξουν τα νομικά θεμέλια των ευρωεκλογών και να γίνουν αληθινά ευρωπαϊκές. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την προώθηση διασυνοριακών υποψηφιοτήτων στις ευρωεκλογές και την υποστήριξη της ανάπτυξης των ευρωπαϊκών πολιτικών οικογενειών σε πραγματικά ευρωπαϊκά κόμματα. Ένα τέτοιο βήμα θα είχε μεγάλη επιρροή στη δημιουργία ενός γνήσια ευρωπαϊκού χώρου, καθώς θα μετέτρεπε τελικά το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου από εθνικό σε ευρωπαϊκό. Από τη μια πλευρά, θα μείωνε το δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από την άλλη πλευρά, η αναζήτηση ενός ορισμού για τις ευρωπαϊκές αξίες δεν θα αποτελούσε συνάθροιση 27 διαφορετικών διαλόγων, που θα δημιουργούσε ακόμα περισσότερη διαίρεση. Θα γινόταν, τελικά, ένας πραγματικά διασυνοριακός διάλογος, που θα βοηθούσε στην καλύτερη κατανόηση των άλλων πολιτισμικών και ιστορικών υπόβαθρων. Η βελτιωμένη κατανόηση αποτελεί βασικό παράγοντα για περισσότερη ενότητα και ολοκλήρωση. Η δημιουργία γνήσια ευρωπαϊκών εκλογικών καταλόγων θα έδινε, πιθανώς, ώθηση στη συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς σε τελική ανάλυση θα ήταν σαφές ότι δεν θα επρόκειτο για μια ακόμη εθνική εκλογή με εθνικούς υποψήφιους και εθνικά θέματα, αλλά ότι, αυτή τη φορά, η ψήφος τους θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διαδικασία ολοκλήρωσης, που εξακολουθεί να θεωρείται σαν ένας μηχανισμός που διευθύνεται από τις ελίτ, θα μετατρεπόταν σε ένα πιο δημοκρατικό σύστημα, ικανό να επικεντρωθεί σε ζητήματα που αφορούν όλους τους Ευρωπαίους πολίτες.

Πέρα από τη συγκεκριμένη πολιτική δράση και την ανάγκη δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου με τη βοήθεια γνήσια ευρωπαϊκών εκλογών, οι ευρωπαϊκές δεξαμενές σκέψης θα είχαν μεγάλη επιρροή και θα αποτελούσαν μια ενωτική δύναμη στην πορεία της αναζήτησης για αναγνώριση και προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών. Αυτές οι δεξαμενές σκέψης είναι οι ήπιες δυνάμεις της Ευρώπης, εκκολαπτήρια για νέες, προοδευτικές ιδέες, βασικές για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων που έχουν να κάνουν με τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας, βασισμένης σε ευρωπαϊκές κοινές αξίες. Η δημοκρατία και η ενεργή συμμετοχή δεν μπορούν να επιβληθούν σε ένα κράτος -μέλος μέσα από θεσμούς, πρέπει να αναπτυχθούν σύμφωνα με τις επιθυμίες των πολιτών. Οι δεξαμενές σκέψης έχουν δυο κύρια καθήκοντα προκειμένου να εκπληρώσουν τον ενωτικό ρόλο τους σε έναν ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο που αναζητεί κοινές αξίες και αποτελεί γέφυρα μεταξύ των πολιτών και των ευρωπαϊκών θεσμών. Πρώτα απ’ όλα, σε συνεργασία με τους πολίτες και τους ερευνητές, πρέπει να βρουν νέους τρόπους σκέψης και να δώσουν τα απαραίτητα ερεθίσματα στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, προκειμένου να τους κάνουν να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας τους και να τους επηρεάσουν έτσι ώστε να αναλάβουν πολιτική δράση για την εγκαθίδρυση ενός ευρωπαϊκού κοινού χώρου. Η δράση τους θα συμβάλει καθοριστικά στην εφαρμογή αυτού του στόχου και θα φέρει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς πιο κοντά στους πολίτες τους. Σήμερα, έχουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην προώθηση των προαναφερθέντων διασυνοριακών υποψηφιοτήτων στις ευρωπαϊκές εκλογές. Δεύτερον, πρέπει επίσης να λάβουν μέρος στη διαδικασία να φέρουν τους πολίτες πιο κοντά στους θεσμούς, με φρέσκιες ιδέες στον πυρήνα της δράσης τους, και να βρουν τρόπους να αυξήσουν τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη βάση προς τα πάνω, δίνοντας κίνητρα στους πολίτες για να συμμετάσχουν ενεργά σε έναν πραγματικά ευρωπαϊκό δημόσιο διάλογο. Πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα ‘Η Ευρώπη και η Ανανέωση της Σοσιαλδημοκρατίας’ (Εurope and the Renewal of Social Democracy’) του Ιδρύματος για Ευρωπαϊκές Προοδευτικές Σπουδές ( Foundation for European Progressive Studies- FEPS) έχουν, από αυτή την άποψη, ιδιαίτερη σημασία. Καθώς όλοι οι πολίτες έχουν τη δυνατότητα να λάβουν μέρος στις διαβουλεύσεις, αυτά τα προγράμματα συμβάλλουν στην επίτευξη μιας πραγματικά ευρωπαϊκής ενότητας και συναίνεσης μέσα από την πορεία ενός διασυνοριακού δημόσιου διαλόγου που στοχεύει στον ορισμό των κοινών αξιών.

Η διαδικασία αναγνώρισης και προώθησης κοινών ευρωπαϊκών αξιών ενέχει ασφαλώς τον κίνδυνο της δημιουργίας μεγαλύτερης διαίρεσης, εάν η διαδικασία αυτή δεν είναι γνήσια ευρωπαϊκή. Συμπερασματικά, δυο πράγματα είναι βασικά αν θέλουμε να αποφύγουμε περισσότερες διαιρέσεις στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να διασφαλίσουμε ότι η αναζήτηση ενός ορισμού για τις ευρωπαϊκές αξίες θα έχει ενωτικό αποτέλεσμα στη διαδικασία ολοκλήρωσης. Πρώτον, πρέπει να υπάρξει συγκεκριμένη πολιτική δράση και νομικές αλλαγές για να γίνουν οι ευρωεκλογές πραγματικά ευρωπαϊκές, με τη βοήθεια μιας λίστας διασυνοριακών υποψηφιοτήτων για τις εκλογές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Δεύτερον, οι δεξαμενές σκέψης πρέπει να ενσωματωθούν περισσότερο στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα και η εμπειρία τους, η εμπειρογνωμοσύνη τους και τα ερεθίσματα σκέψης που δίνουν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός γνήσια ευρωπαϊκού δημόσιου χώρου.

* Το κείμενο γράφτηκε με την συμβολή των Elija Adomelyte και Judit Tánczos

Αφιέρωμα: read also, Ευρώπη
Ετικέτες: ernst stetter , ΕΕ , σοσιαλισμός

0 σχόλια »

→ Αφιερώματα

Διάλογοι ←

→ Δράσεις

ετικέτες

Re-public στο

Ernst Stetter – Μήπως η αναζήτηση ορισμού των Ευρωπαϊκών αξιών δημιουργεί μεγαλύτερη διαίρεση παρά ενότητα;

σχολίασε