→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Gastón R. Gordillo – Η ταχύτητα της επαναστατικής αντήχησης

Το σημερινό κύμα των επαναστατικών εξεγέρσεων μοιάζει να είναι το πιο γρήγορο στην ιστορία. Οι επαναστάσεις πάντα έρχονται κατά κύματα, αλλά κύματα των εξεγέρσεων που κάποτε χρειάζονταν έτη ή μήνες για να επεκταθούν στις ηπείρους, τώρα, μέσα σε λίγες εβδομάδες, κάνουν τα κράτη να καταρρέουν, το ένα μετά το άλλο. Δεδομένου ότι μετά τις επαναστάσεις στην Τυνησία και στην Αίγυπτο ακολούθησαν εκτεταμένες εξεγέρσεις στη Λιβύη, το Μπαχρέιν, την Υεμένη και το Ομάν, είναι σαφές πως δεν πρόκεται, απλώς, για γεγονότα αλλά για το κεντρικό σημείο παραγωγής ταχύτατων αντηχήσεων προς όλες τις κατευθύνσεις κάνοντας εκατομμύρια ανθρώπους να μάχονται κατά της καταπίεσης σε μυριάδες μέρη συγχρόνως. Αυτός ο πολιτικός ανεμοστρόβιλος είναι ένα σύστημα κατάργησης της απόστασης. Επιπλέον, αποτελεί ένα εξελισσόμενο σύνολο, που αλλάζει μορφή και παλμό εξαιτίας της γραμμωτής φύσης του παγκόσμιου εδάφους, δημιουργώντας τη μια μέρα ευχάριστες στιγμές στην πλατεία Ταχρίρ και λίγες μέρες αργότερα να έρχεται αντιμέτωπη με την ανεξέλεγκτη κρατική βία στη Λιβύη. Σε αυτές τις ευμετάβλητες περιοχές, γινόμαστε μάρτυρες μιας ιστορικής σύγκρουσης μεταξύ των νέων επαναστατικών ταχυτήτων και της παλιάς, όλο και πιο αποσαθρωμένης, κυριαρχίας του κράτους στο να ελέγχει τα μέσα ταχύτητας.


Στην Αίγυπτο, το καθεστώς του Μουμπάρακ συντρίφθηκε από μια επαναστατική αντήχηση, η οποία προερχόμενη από την πλατεία Ταχρίρ, μετατράπηκε σε υπερταχεία απεδαφοποιητική δύναμη κατακλύοντας τους δρόμους του κράτους με εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτή η εξεγερτική απεδαφοποίηση τροφοδοτήθηκε από την γρήγορη σύμπραξη των ανθρώπων που ήταν στους δρόμους και των άμεσων μορφών επικοινωνίας, οι οποίες έχοντας στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι του κράτους μετέδωσαν εικόνες με μεγάλη συγκινησιακή επίδραση (παθιασμένα σώματα και σώματα σκοτωμένα από το κράτος) οι οποίες βρήκαν απήχηση σε ακόμη περισσότερους ανθρώπους, ξεπερνώντας την κρατική διαμόρφωση φόβου μέσω της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου και εμπνέοντας την περαιτέρω δράση στους δρόμους. Πρόκειται για ριζωματικές, μη κατευθυνόμενες, καταφατικές ταχύτητες που ακολουθούν πολλαπλές γραμμές επέκτασης, ανεξάρτητες μεταξύ τους αλλά ενισχυμένες και ευέλικτες λόγω της αλληλοσύνδεσής τους (η εκπληκτική απεικόνιση σε πραγματικό χρόνο από τον Andre Panisson, που βλέπουμε εδώ, δείχνει τις ριζωματικές ταχύτητες των tweets σε σχέση με την αιγυπτιακή επανάσταση και τις χωρικές αλληλοσυνδέσεις που δημιουργούν, κατά τη διάρκεια των σημαντικών στιγμών της εξέγερσης).


Το κράτος, με τη σειρά του, απάντησε σε όλη την περιοχή με τα δικά του όπλα: δενδροειδή πρότυπα ταχύτητας που ανταποκρίνονται σε συγκεντρωτικούς κόμβους εντολών, τα οποία διαθέτουν τεράστια μέσα καταστροφής και κόμβους διαμόρφωσης αντήχησης με λίγα σημεία εισόδου υπό τον αυστηρό του έλεγχο (τηλεόραση, ραδιόφωνο). Αυτός ο ευμετάβλητος, ισχυρός και βαρύς μηχανισμός εξαπόλυσε τη βία με σκοπό να εμποδίσει τον σχηματισμό πλήθους που θα παρήγαγε αντήχηση στους δρόμους και προσπάθησε να διακόψει την λειτουργία των πολλαπλών κόμβων επέκτασης της αντήχησης, όπως το Ίντερνετ και τα τηλεφωνικά συστήματα. Αυτές είναι αντιδραστικές ταχύτητες, οι οποίες ακολουθούν τον ρυθμό των επαναστατικών αντηχήσεων στους δρόμους. Πρόκειται, επίσης, για βίαιες ταχύτητες, οι οποίες μπορούν να επιβραδύνουν ή να διακόψουν αυτές τις αντηχήσεις σκοτώνοντας τους φορείς που τις παράγουν.


Στη Λιβύη, το καθεστώς του Καντάφι εναντιώθηκε στην απεδαφικοποιητικής κατηγορίας της αρχικής εξέγερσης ενεργώντας γρήγορα και βάναυσα. Σε αντίθεση με την Αίγυπτο, η υψηλής ταχύτητας κρατική τρομοκρατία στην Τρίπολη εδαφικοποίησε την επανάσταση. Επιπλέον, η αποδυνάμωση της νεολαίας του Ίντερνετ, συγκριτικά με αυτήν της Αιγύπτου, περιόρισε την σύμπραξη ανάμεσα στην αναταραχή των δρόμων και στην ταχύτητα που επέτρεπαν τα ριζωματικά κοινωνικά δίκτυα. Εξαιτίας αυτής της καθολικής βίας, η επανάσταση στην Λιβύη, τώρα, είναι μια εδαφική εξέγερση, που ενισχύει τον έλεγχό της σε πόλεις όπως στο Τομπρούκ και στη Βεγγάζη και βρίσκεται αντιμέτωπη με το καθεστώς, το οποίο έχει εδραιωθεί στην Τρίπολη. Με άλλα λόγια, η γρήγορη και βίαιη απάντηση του Καντάφι δημιούργησε μέτωπα πολέμου υποστηριζόμενα από κράτη τα οποία τους επιτρέπουν να μετακινούν στρατεύματα και οπλικά συστήματα υψηλής ταχύτητας έξω από τον ασφαλή κόμβο της δενδροειδούς δομής του. Κι ενώ είναι πιθανό ότι αυτή η στρατηγική θα ακολουθήσει την πορεία της Αιγύπτου, η περίπτωση της Λιβύης μας υπενθυμίζει τη δύναμη των κρατικών ταχυτήτων και, πολύ περισσότερο, το γεγονός ότι οι επαναστάσεις είναι, αναμφισβήτητα, σωματικές αντιπαραθέσεις σε πραγματικά χωρικά εδάφη.


Ο Paul Virilio μας δίδαξε για την πολιτική δύναμη της ταχύτητας και αντλώ από τις ιδέες του, όπως και από τη θεωρία για τις ροές (και για τους λείους και ραβδωτούς χώρους που οι ροές αυτές δημιουργούν) των Deleuze και Guattari, με σκοπό να εξετάσω αυτά τα καινοτόμα πρότυπα επαναστατικής ταχύτητας. Ωστόσο, από τη στιγμή που η ταχύτητα των επαναστάσεων συμπεριλαμβάνει σωματικές επιδράσεις, η φυσική της ταχύτητας στην πραγματικότητα ανάγεται στον Σπινόζα, ο οποίος υποστήριξε πως όταν τα σώματα επιδρούν μεταξύ τους θετικά μέσω καλών επαφών, μπορούν να δημιουργήσουν κάτι ισχυρό που αυξάνει την ικανότητα δράσης τους, που αυτό είναι η εντατικοποιημένη σωματική επίδραση, την οποία αποκαλώ αντήχηση. Η μελέτη αυτή εξερευνά το πολιτικά αξιοσημείωτο αλλά περίπλοκο ερώτημα για την ταχύτητα αυτών των εντατικοποιημένων επιδράσεων σε επαναστατικές καταστάσεις, δηλαδή την μηχανική του χωροχρονικού βαθμού της επέκτασής τους. Η πιθανή υλοποίηση αυτού του πολύτιμου συνδυασμού, μια παγκόσμια επανάσταση, μπορεί να έγκειται σ’ αυτό το ζήτημα.


Στο κείμενό μου, “Resonance and the Egyptian Revolution” βασίστηκα στον Σπινόζα με σκοπό να αναλύσω την αντήχηση που δημιουργήθηκε κατά την Αιγυπτιακή Επανάσταση στους δρόμους της Αιγύπτου καθώς και την διάχυτη συναισθηματική ταύτιση από τα σώματα που είναι μαζί στον αγώνα για τον έλέγχο του χώρου. Τόνισα ότι η αντήχηση δεν είναι μεταφορική έννοια αλλά υλική σωματική αναταραχή που σύμφωνα με όλες τις περιγραφές από την Τυνησία, την Αίγυπτο, το Μπαχρέιν ή τη Λιβύη, θεωρείται έντονη, επεκτατική και ισχυρή. Υποστήριξα πως ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό της αντήχησης είναι η ευμετάβλητη και κυμαινόμενη φύση της, που καθιστά τη στερεότητά της φευγαλέα και πάντα εκτοπισμένη. Οι ελίτ που φοβούνται αυτή την αντήχηση τη βλέπουν ως «ιό» (όπως υποστηρίζουν ο John McCain και ο πρόεδρος της Υεμένης) ο οποίος επεκτείνεται σαν «μεταδοτική ασθένεια» ή σαν «παραισθησιογόνες ουσίες» και ο Καντάφι προσθέτει πως είναι μια παθολογική, χημική αλυσιδωτή αντίδραση που μολύνει τα σώματα ενάντια στη θέλησή τους και τα μεταβάλλει σε ζόμπι. Ωστόσο, οι επαναστάσεις δεν είναι χημικές αλλά φυσικές διαδικασίες δημιουργημένες από σώματα που αντηχούν με μυριάδες άλλα σώματα και ανακαλύπτουν τη δική τους ικανότητα και θετική δύναμη. Σε ένα πρόσφατο έργο, ο Alain Badiou αποκάλεσε «ποιητική» την ιδέα ότι οι επαναστάσεις του 2011 διαδίδονται μέσω αντήχησης και πρόσθεσε: «Ας αποκαλέσουμε αυτή την αντήχηση «γεγονός». Όπως πολλοί άλλοι, ο Badiou υποθέτει ότι η αντήχηση δεν μπορεί να φέρει από μόνη της θεωρητικό ή πολιτικό βάρος και αυτός είναι ένας ποιητικός τρόπος για να το ονομάσουμε κάπως αλλιώς, απ’ότι φαίνεται πιο πραγματικό: ένα γεγονός. Ο Badiou αποστασιοποιείται από το δικαίωμα της αντήχησης αφού πρώτα την εξερευνά και την κατονομάζει, αγνοώντας τη δύναμή της να μετατρέπει εξατομικευμένες συλλογικότητες σωμάτων σε επαναστατικούς φορείς.


Πώς γίνεται όμως οι επαναστατικές αντηχήσεις να ταξιδεύουν στο χώρο; Πώς να εξηγήσουμε αυτό που ο Badiou αποκαλεί «απίστευτη επέκταση» αυτών των εξεγέρσεων, των οποίων η ταχύτητά προβληματίζει όλους τους αναλυτές; Ποιοί είναι οι πραγματικοί φυσικοί μηχανισμοί αυτής της ταχύτητας; Η επανάσταση διαδίδεται μέσα από σώματα που τρέχουν και δίνουν τον επαναστατικό δαυλό στον επόμενο εθνικό γείτονα, όπως υπονοεί αυτή η αξιοπρόσεκτη αφίσα με τους άντρες που τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα; Η ταχύτητα αυτών των επαναστάσεων είναι σίγουρα μεγαλύτερη από την ταχύτητα των σωμάτων που τρέχουν. Τα συστήματα της άμεσης παγκόσμιας επικοινωνίας εκσφενδονίζουν τώρα ισχυρές επαναστατικές αντηχήσεις που ταξιδεύουν σε υψηλή ταχύτητα προς κάθε κατεύθυνση του πλανήτη. Πώς όμως να εξηγήσουμε την απερίγραπτη ταχύτητα αυτής της άϋλης, για ένα μικρό διάστημα, αντήχησης, δεδομένου ότι δεν εμπεριέχει σώματα αλλά επιδράσεις που αποσυντίθενται μέσω των δικτύων άμεσης επικοινωνίας των ΜΜΕ, σε κομμάτια πληροφοριών που από τις οθόνες των τηλεοράσεων και των υπολογιστών, επιδρούν σε άλλα σώματα και τα κάνουν να αντηχούν;


Ένα από τα πιο θεμελιώδη αξιώματα του Σπινόζα είναι ότι όλα τα σώματα βρίσκονται είτε σε κίνηση είτε σε ανάπαυση και ότι η κίνηση ή η ανάπαυση συγκεκριμένων σωμάτων εξαρτάται από την κίνηση και την ανάπαυση άλλων σωμάτων ( Ethics, II, 13). Εδώ αρχίζει η βιοπολιτική, καθώς η εξουσία εμπεριέχει τη διαχείριση αυτών των προτύπων της κινητικότητας και της ανάπαυσης. Η χειραφέτηση και η κυριαρχία είναι βιοπολιτικές διευθετήσεις της κινητικότητας και της ταχύτητας. Στη μια άκρη, τα σώματα που κινούνται σε λείο χώρο χωρίς να περιορίζονται από άλλα σώματα ενσαρκώνουν απελευθερωμένες μη κωδικοποιημένες ροές, τις νομαδικές γραμμές πτήσης που συνέρπασαν τον Deleuze και τον Guattari. Στην αντίθετη άκρη, τα σώματα που υποχρεώνονται από άλλα σώματα να μένουν ακίνητα σε ραβδωτό χώρο ενσαρκώνουν την καταπιεστική βιοπολιτική της καθήλωσης (το Πανοπτικό, τη φυλακή) που συνάρπασε τον Φουκώ. Και η κύρια βιοπολιτική δύναμη που επιτρέπει σε μια ομάδα σωμάτων να ελέγχει την κινητικότητα άλλων σωμάτων είναι, όπως έδειξε ο Virilio, η ικανότητά τους να παράγουν ταχύτητα.


Αυτός είναι ο λόγος που ο Virilio, κινούμενος πέρα απ’ τον Φουκώ, τόνισε πως και η καταπίεση βασίζεται σε γρήγορες μορφές κινητικότητας. Η ταχύτητα, με δυο λόγια, μπορεί να εξυπηρετήσει τόσο την επανάσταση όσο και την κρατική κυριαρχία. «Η επανάσταση είναι κίνηση αλλά η κίνηση δεν είναι επανάσταση» (Ταχύτητα και Πολιτική, 43). Η γρήγορη κίνηση αγαθών, ροών, σωμάτων και μηνυμάτων σε όλο τον κόσμο δεν είναι από μόνη της επαναστατική. Ο καπιταλισμός ευδοκιμεί σε αυτή την ολοένα πιο γρήγορη ταχύτητα. Πρόκειται για μια ρυθμισμένη κινητικότητα οικοδομημένη σε πολεμικές ραβδώσεις που ενώ αφήνουν το παγκόσμιο κεφάλαιο και τους υπηκόους των ιμπεριαλιστικών κρατών να περνούν τα σύνορα, υποχρεώνουν τα ανεπιθύμητα σώματα να παραμένουν πίσω από περιφραγμένα σύνορα ή να καθηλώνονται στα Γκουαντανάμο του παγκόσμιου αστυνομικού κράτους. Ωστόσο, οι εκπληκτικές κινητικότητες που προκαλούνται από τον παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό αστυνομεύονται δύσκολα. Συγκεκριμένα, δημιουργούν και πολλαπλασιάζουν συγκινησιακές συνδέσεις που διασπούν απρόσμενες γραμμές πτήσης κόβοντας αυτές τις ραβδώσεις και παράγοντας γραμμές ρήξης. Είναι απελευθερωτικές γραμμές πτήσης που διαβρώνουν την ιμπεριαλιστική εξουσία μέσα από τη δίνη των ταχυτήτων της. Ο πλανήτης είναι διασταυρωμένος από μια συνεχιζόμενη αντιπαράθεση ανάμεσα σε αυτά τα δυο αντίθετα πρότυπα ταχύτητας, που όπως λένε οι Deleuze και Guattari είναι οι δενδροειδείς ροές, κωδικοποιημένες από την εξουσία του καπιταλιστικού κράτους, και οι μη κωδικοποιημένες νομαδικές ροές εξεγερτικών, ριζωματικών ταχυτήτων.


Καθώς οι ταχύτητες αυτές δεν έχουν την ίδια χωρική φύση αλλα υπάρχουν μόνο σε μείγμα δεν πρέπει να θεωρηθούν ως δυο αντίθετα μοντέλα. Οι Deleuze και Guattari τόνισαν ότι τα ριζώματα και τα δέντρα είναι πάντα μπλεγμένα και ότι «υπάρχουν κόμποι δενδροειδείς στα ριζώματα και ριζωματικά παρακλάδια στις ρίζες». Οι ομάδες του Facebook, με έναν διαχειριστή που στέλνει μηνύματα τα οποία φτάνουν σε χιλιάδες σώματα, ακολουθούν μια δενδροειδή διασπορά μέσα σε ένα ριζωματικό δίκτυο και οι ομάδες θανάτου που περιπολούν στους δρόμους της Τρίπολης με φορτηγά είναι ριζωματικές γραμμές ταχύτητας που ακολουθούν μια δενδροειδή αλυσίδα εντολών. Ωστόσο, αυτά τα πρότυπα ταχύτητας εκφράζουν ότι στις επαναστάσεις μια συγκεντρωτική ριζωμένη μορφή δυσκολεύεται από όλες τις πλευρές μέσω μαζών που την χτυπούν κι ύστερα απομακρύνονται για να αποφύγουν την καταστολή. Με την σειρά τους, οι επαναστάσεις νικούν τις δενδροειδείς-συγκεντρωτικές ταχύτητες και υπερισχύουν με ευκίνητες και μαζικές μορφές σωματικής διαπότισης. Για να καταλάβουμε αυτή την ταχύτητα, πρέπει να εξετάσουμε τον μηχανισμό της επέκτασης της αντήχησης λεπτομερειακά και ιστορικά, διότι δεν εμπεριέχει μόνο την ταχύτητα των σωμάτων και των αντικειμένων (οχήματα, όπλα) αλλά και την ταχύτητα των αντηχήσεων που δημιουργείται από το πλήθος, μια πολύ πιο περίπλοκη υπόθεση (σε μελλοντικές μελέτες σκοπεύω να εξερευνήσω τη βιοπολιτική φυσική εκτενέστερα, ένα έργο-πρόκληση το οποίο απαιτεί να βασιστώ τις συγκλίσεις του με τη φυσική όπως και στην ιδιαιτερότητά του ως βιοπολιτική που δεν μπορεί να περιοριστεί σε θετικιστικά πρότυπα προβλεψιμότητας).


Από τη στιγμή που παράγεται από δυο ή περισσότερα σώματα που επιδρούν το ένα στο άλλο ύστερα από μια καλή επαφή, η ικανότητα της αντήχησης να επεκταθεί στο χώρο εξαρτάται, κατ’ αρχάς, από το κατά πόσο αυτά τα σώματα συναντούν άλλα σώματα με τα οποία μπορούν να αντηχήσουν. Όσο περισσότερο διαρκεί μια αντήχηση, όσο μακρύτερα επεκτείνεται, τόσο πιο ισχυρή γίνεται. Κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ανθρώπινης ιστορίας, η μέγιστη ταχύτητα με την οποία μια επαναστατική αντήχηση ταξίδεψε ήταν η ταχύτητα των σωμάτων που την έφεραν μέσα τους. Κατά την έναρξη του αγγλικού εμφυλίου πολέμου το 1642, για παράδειγμα, η επαναστατική αντήχηση που έκανε πολλά σώματα να οργανώσουν μια εξέγερση εναντίον του Βασιλιά μπορούσε να επεκταθεί μόνο εάν τα σώματα αυτά περπατούσαν, έτρεχαν ή ίππευαν μέχρι να φτάσουν σε άλλα χωριά και να κάνουν άλλα σώματα να αντηχήσουν και να συμμετάσχουν στον αγώνα τους. Παρομοίως, η αντήχηση που δημιουργήθηκε από τη Γαλλική Επανάσταση το 1789 ταξίδεψε μέχρι την Αϊτή μέσω των σωμάτων των επαναστατών που ύστερα από πολλές εβδομάδες πάνω σε πλοίο μετέφεραν (μαζί με ειδήσεις, φυλλάδια, βιβλία) το αίσθημα της δύναμης που είχε γεννηθεί στους δρόμους της Γαλλίας. Η ταχύτητα επέκτασης της αντήχησης πέρα του Ατλαντικού ήταν εκείνη ενός πλοίου (περίπου 5 κόμβοι ανά ώρα). Στην Αϊτή, η αντήχηση επεκτάθηκε με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Μέσα σε δυο χρόνια, ένας επαναστατικός στρατός χιλιάδων αποφασισμένων μαύρων σωμάτων, που είχαν εμπνευστεί από το γαλλικό πλήθος, κατέστρεψε το κόσμημα όλων των γαλλικών αποικιών, τον εξαιρετικά κερδοφόρο οικισμό δούλων του Αγίου Δομίνικου.


Πριν την εφεύρεση του τηλέγραφου, του σιδηρόδρομου και των ατμόπλοιων, η ταχύτητα των επαναστατικών αντηχήσεων ήταν περίπου ίδια με εκείνη των κρατικών προσπαθειών να τις καταπνίξουν, ιδίως στην ξηρά. Η θάλασσα, ένα διαφορετικό είδος χώρου εξαιτίας της ρευστής φύσης της, ελεγχόταν από γρήγορα πλοία που ανήκαν στο κράτος ή στο εμπορικό κεφάλαιο. Παρόλα αυτά, η κρατική υπεροχή στη θάλασσα αμφισβητήθηκε συχνά από μη κρατικούς παίκτες όπως οι πειρατές, που ήταν μάστορες στην τέχνη της ταχύτητας με τα ευκίνητα πλοία τους που κρύβονταν ανάμεσα σε νησιά ή ακτές. Στην ξηρά, η μέγιστη ταχύτητα που είχαν οι αντάρτες και οι κρατικοί υπάλληλοι ήταν εκείνη του αλόγου ή των κάρων που τα έσερναν ζώα, ακόμη κι αν το κράτος είχε το πάνω χέρι σε ό,τι αφορά τη στρατιωτική ισχύ, δημιουργώντας στρατιωτικά σύνολα με μονάδες ιππικού και βασιζόμενο σε δίκτυα προμήθειας, προκειμένου να διατηρήσει αυτή την ταχύτητα για μεγαλύτερο διάστημα.


Ωστόσο, μέχρι τα μέσα του 1800, οι νέες εφευρέσεις στη μηχανική της ταχύτητας (η ατμομηχανή και ο τηλέγραφος) μετέβαλαν ριζικά αυτή τη σχετική ισορροπία. Οι καινοτομίες αυτές σηματοδότησαν μια δραματική καμπή στην ιστορία της ανθρώπινης χωρικότητας. Από εκεί κι ύστερα, η κρατική ισχύς αυξήθηκε εξαιτίας της ικανότητάς της να μετακινεί στρατεύματα με μεγαλύτερη ταχύτητα και να συντονίζει αυτή την κινητικότητα μέσω της γρήγορης ροής πληροφοριών σε χώρους που είχαν μεγάλη απόσταση ο ένας απ’ τον άλλον. Δυο διαφορετικοί μηχανισμοί ταχύτητας έπαιξαν ρόλο εδώ: η ταχύτητα των ενόπλων σωμάτων στο τρένο ή στο ατμόπλοιο και η ταχύτητα των μηνυμάτων που έφευγαν μέσω των τηλεγραφικών γραμμών. Η πιο καθοριστική ήταν η τελευταία. Η υπεροχή του τηλέγραφου είχε να κάνει με την ασυναγώνιστη ταχύτητά του, που επέτρεπε γρήγορο συντονισμό σε απόσταση χιλιάδων χιλιομέτρων και έδινε στο κράτος τη δύναμη να ελέγχει το χώρο: ήξερε τι γινόταν σε πολλά μέρη την ίδια στιγμή. Και αυτό γιατί η υποδομή που διευκόλυνε αυτές τις ταχύτητες βρισκόταν συνήθως η μία κοντά στην άλλη: οι τηλεγραφικές γραμμές δρούσαν παράλληλα με τις σιδηροδρομικές.


Ο David Harvey υποστήριξε πως οι τεχνολογίες αυτές σήμαιναν ότι στις περιπτώσεις που μια επαναστατική ομάδα μπορούσε να ελέγχει επιτυχώς ένα μέρος, για παράδειγμα μια πόλη, το κράτος είχε ανώτερο έλεγχο στο χώρο και μπορούσε να τις περικυκλώσουν και να τις συντρίψουν. Ωστόσο, η δύναμη αυτή δεν αποτελεί ύψιστο χαρακτηριστικό του κράτους ή του κεφαλαίου αλλά έμφυτη δύναμη των σωμάτων να δρουν και να χτυπούν γρηγορότερα. Οι επιτυχείς επαναστατικές αντηχήσεις υπερέχουν ακριβώς επειδή έχουν ανώτερο έλεγχο του χώρου και δημιουργούν εξεγερτικές ταχύτητες που νικούν τον δενδροειδή μηχανισμό υψηλής ταχύτητας της κρατικής βίας. Οι πιο προσαρμοστικές αντάρτικες ομάδες είναι εξαιρετικά ευκίνητες και ικανές να χτυπήσουν με κρυφή ταχύτητα, όπως οι καλύτεροι κομμάντο στον ανταρτοπόλεμο του Βιετνάμ και του Σαλβαντόρ. Οι Μπολσεβίκοι στη Ρωσία χρησιμοποίησαν τον τηλέγραφο και τις ταχυδρομικές υπηρεσίες προς όφελός τους για να υπερισχύσουν της κυβέρνησης Κερένσκι τον Οκτώβριο του 1917.


Παρομοίως, οι εξεγερτικές ταχύτητες στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή είναι αλληλένδετες με την ταχύτητα των παγκόσμιων δικτύων άμεσης επικοινωνίας. Κι αυτό απαιτεί μια σύντομη επισκόπηση της κομβικής χωρικότητας των διαφορετικών τεχνολογιών των ΜΜΕ: δηλαδή, η χωρική διάταξη των κόμβων που παράγουν μηνύματα και των κόμβων που τα λαμβάνουν. Στον εικοστό αιώνα, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση άνοιξαν και εκδημοκράτησαν την πρόσβαση σε κόμβους λήψης μηνυμάτων, μέσα όμως σε μια δενδροειδή δομή που περιλαμβάνει λίγους και στενά ελεγχόμενους κόμβους παραγωγής μηνυμάτων. Η δομή τόσο του ραδιοφώνου όσο και της τηλεόρασης είναι ιεραρχική και οι ροές τους είναι μονής κατεύθυνσης και προέρχονται από μια ρίζα που στηρίζει ολόκληρο το σύστημα: ένας μικρός αριθμός κόμβων που έχουν τη βάση τους σε κάποιο κτίριο (τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί) και ελέγχουν τα μηνύματα που στέλνονται σε εκατομμύρια σώματα που δεν μπορούν παρά να ακούσουν και να δουν. Το γεγονός ότι οι πιο ισχυροί τηλεοπτικοί κόμβοι ελέγχονται από το κράτος ή από εταιρίες δίνει σε αυτούς τους παίκτες απαράμιλλη δύναμη για να μεταβάλουν τις αντιδραστικές, ανήσυχες, εσωστρεφείς αντηχήσεις που μπορούν να αναπαράγουν καταχραστικά σύνολα βασισμένα σε βαθιές ανισότητες.


Αντίθετα, το Ίντερνετ και η τεχνολογία της κινητής τηλεφωνίας είναι οικοδομημένες σε μια πολυκεντρική, ριζωματική φυσική υποδομή με αναρίθμητους κόμβους δημιουργίας μηνυμάτων, ακόμη κι αν το δίκτυο έχει δενδροειδείς κόμβους όπως το Google ή το Facebook (όπως επεσήμανε ο Ian Buchanan). Μπορούμε να δούμε τους πυκνούς δενδροειδείς κόμβους που υπάρχουν μέσα σε ευρύτερα ριζωματικά δίκτυα στη δεξιά εικόνα. Σε καθημερινή βάση, ένα σύνθετο, πολυεπίπεδο σύστημα σαν κι αυτό διοχετεύει δισεκατομμύρια ροές πολλαπλών κατευθύνσεων που δημιουργούνται από εκατομμύρια σώματα, τα οποία μπορούν δυνητικά να προσεγγίσουν το ευρύ κοινό χωρίς τη μεσολάβηση των συγκροτημάτων των ΜΜΕ. Το 2010, το Wikileaks αποκάλυψε με σαφήνεια γιατί το Ίντερνετ, ενώ είναι κωδικοποιημένο από κρατικές εταιρικές δενδροειδείς μορφές σε πολλά επίπεδα, έχει μια απελευθερωτική δυναμική: μια μικρή ομάδα φορέων μπορεί θεωρητικά να κάνει την ταξινομημένη πληροφόρηση για τις ιμπεριαλιστικές επιχειρήσεις προσβάσιμη σε δισεκατομμύρια σώματα σε όλο τον πλανήτη. Ακόμη πιο σημαντικά, μπορεί να το κάνει παρά την έντονη αντίδραση των ιμπεριαλιστικών ελίτ. Και το γεγονός ότι το Wikileaks επέζησε παρά των πολλών κυβερνοεπιθέσεων μέσω της γρήγορης δημιουργίας ριζωματικών δικτύων αλληλεγγύης (τους ιστότοπους καθρέφτες του Wikileaks) αποκαλύπτει ότι οι εξεγερτικές ταχύτητες στον παγκόσμιο ιστό μπορούν να ξεπεράσουν την ταχύτητα της κρατικής λογοκρισίας. Ωστόσο, οι πρόσφατες συζητήσεις για την πολιτική προβολή του Ίντερνετ παραβλέπουν ότι αυτό που ενισχύει ο παγκόσμιος ιστός είναι η δύναμη κινητοποίησης και συντονίσμού σωμάτων σε πραγματικούς χώρους μέσα από εξίσου ριζωματικές μορφές ταχύτητας.


Στην Αιγυπτιακή Επανάσταση, η σύμπραξη ανάμεσα στις ταχύτητες που γεννήθηκαν σ’ αυτά τα δίκτυα άμεσης επικοινωνίας και στο αστικό έδαφος ήταν αποφασιστική, καθώς επέτρεψε στο πλήθος να ελιχθεί στην κρατική βία και στην κρατική προπαγάνδα. Η επανάσταση έγινε με διαφορετικές αλλά αλληλένδετες ταχύτητες: την ταχύτητα των σωμάτων που συγκρούονταν με την αστυνομία στους δρόμους και την πολύ πιο γρήγορη ταχύτητα των συγκινησιακών αντηχήσεων που γεννήθηκαν από αυτές τις συγκρούσεις και ενισχύθηκαν μέσω του Ίντερνετ και των τηλεοπτικών δικτύων που δεν ελέγχονταν από το αιγυπτιακό κράτος, όπως το Αλ Τζαζίρα. Οι αντηχήσεις αυτές, άϋλες και προβεβλημένες την ίδια στιγμή ως εικόνες, ήχους και κείμενα σε αναρίθμητες οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών και τηλεοράσεων, ενσαρκώθηκαν ξανά καθώς επέδρασαν σε εκατομμύρια σώματα που έβλεπαν, άκουγαν και διάβαζαν. Δεν επέδρασαν σε όλα τα σώματα με τον ίδιο τρόπο. Ωστόσο, εκατομμύρια σώματα αντήχησαν θετικά, και όχι μόνο στην Αίγυπτο.


Ο Nikolai Grozni, που παρακολουθούσε τα νέα από το Παρίσι, έγραψε για τη συγκινησιακή επίδραση που είχε στο σώμα του η αντήχηση που έφτασε άμεσα από την Αίγυπτο. «Απ’ τη στιγμή που άρχισε η εξέγερση στην Αίγυπτο, στις 25 Ιανουαρίου, μετά βίας μετακινήθηκα από την οθόνη της τηλεόρασης. Μπορεί να βρίσκομαι στη Γαλλία, αλλά ο νους μου είναι στην πλατεία Ταχρίρ. Αναπνέω δακρυγόνα. Ανάβω βόμβες Μολότοφ….. Πολεμώ χοντροκέφαλους αστυνομικούς. Βρίζω κάθε σύμβολο του καθεστώτος μέχρι να ραγίσει η φωνή μου». Σε αντίθεση με όσα υποστηρίζει, το σώμα του Grozni (και όχι μόνο ο νους του) βρισκόταν συγκινησιακά σε πλήρη συντονισμό με εκείνα τα σώματα στην πλατεία Ταχρίρ, σε σημείο που η χωρική απόσταση μεταξύ Αιγύπτου και Γαλλίας έμοιαζε να έχει καταργηθεί. Το σώμα του αντηχούσε, μέσω της τηλεόρασής του, μαζί με εκείνα τα σώματα στην πλατεία Ταχρίρ. Αυτή η άμεση επίδραση, διερυμένη μέσα από τα παγκόσμια δίκτυα, ήταν η ίδια που λίγες μέρες νωρίτερα είχε εμπνεύσει εκατομμύρια αιγυπτιακά σώματα που παρακολουθούσαν τα νέα για την εξέγερση στην Τυνησία να βγουν στους δρόμους για να ανατρέψουν τον Μουμπάρακ.


Η σύμπραξη μεταξύ των δρόμων και των κοινωνικών δικτύων ήταν στην πραγματικότητα αυτό που αποτέλεσε το έναυσμα για την ομοβροντία της Αιγυπτιακής Επανάστασης στις 25 Ιανουαρίου. Όπως ανέλυσε ο Charles Hirschkind, τους προηγούμενους μήνες τα κοινωνικά δίκτυα έγιναν μια ισχυρή μηχανή αντήχησης διευρύνοντας αυτό που τα αιγυπτιακά ΜΜΕ έκαναν αόρατο: σώματα τρομοκρατημένα από το κράτος. Η συγκινησιακή δύναμη ενσαρκώθηκε τον Ιούνιο του 2010 με την ευρεία κυκλοφορία της φωτογραφίας του παραμορφωμένου, βασανισμένου προσώπου του Khalel Said, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου από δυο αστυνομικούς. Η αντήχηση που δημιουργήθηκε από την εικόνα της σωρού οδήγησε στη δημιουργία μιας ομάδας στο Facebook (Είμαστε όλοι ο Khalel Said) που επρόκειτο να παίξει κεντρικό ρόλο στην οργάνωση των διαδηλώσεων της 25ης Ιανουαρίου. Η εικόνα αυτή έφτασε σε μυριάδες οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών και επέδρασε σε εκατομμύρθα σώματα, όπως θα έλεγε ο Jon Beasley-Murray, σε ένα μη διανοητικό, μη ιδεολογικό επίπεδο. «Αυτό ήταν το σημείο καμπής», είπε στην εφημερίδα Guardian ο Heba Morayef, υπέρμαχος του Human Rights Watch στην Αίγυπτο. «Πριν απ’ αυτό, οι διαδηλώσεις υπέρ της πολιτικής μεταρρύθμισης ήταν για τον μέσο Αιγύπτιο κάτι αφηρημένο». Το παραμορφωμένο από τα βασανιστήρια πρόσωπο ενός 28χρονου άντρα διέλυσε την αφηρημένη σκέψη κι έκανε πολλά σώματα να αντηχούν συναισθηματικά ταυτισμένα προς έναν νέο άντρα που βασανίστηκε και δολοφονήθηκε από κρατικούς υπαλλήλους. Οι ακτιβιστές του Facebook μετέτρεψαν αυτό το σωματικό στοιχείο τρομοκρατίας σε απεδαφικοποιημένο όπλο για την επέκταση της αντήχησης.


Οι σωροί ανοίγουν ισχυρά εδάφη στην επιτάχυνση της αντήχησης. Μια σωρός είναι ένα σώμα που δεν μπορεί πια να δεχτεί επιδράσεις από άλλα σώματα. Είναι ένα σώμα που δεν μπορεί να αντηχήσει. Ωστόσο, είναι ένα σώμα που ακόμη μπορεί να επιδράσει ισχυρά σε άλλα σώματα, περισσότερο τώρα που είναι νεκρό παρά όταν ήταν ζωντανό. Ο Σπινόζα δεν εξερεύνησε τις μονοκατευθυντήριες επιδράσεις που έχουν να κάνουν με το νεκρό σώμα, αλλά ο ανθρωπολόγος Alan Klima το έκανε. Στο βιβλίο του, The Funeral Casino, μια συναρπαστική διερεύνηση για την δύναμη που έχουν οι σωροί στην κρατική τρομοκρατία και τον βουδιστικό διαλογισμό στην Ταϋλάνδη, ο Klima δείχνει πως τα νεκρά σώματα, ιδίως εκείνα που δολοφονήθηκαν από το κράτος, δημιουργούν επιδράσεις απλήρωτου χρέους σε σχέση με τις προηγούμενες ζωές αυτών των σωρών. Παρομοίως, το παραμορφωμένο πρόσωπο του άψυχου Khalel Said δημιούργησε συναισθηματική ταύτιση μέσω Facebook (Είμαστε όλοι ο Khalel Said) και ενέπνευσε πολλούς για το χρέος τιμής τους στα πολλά θύματα της κρατικής τρομοκρατίας, ερχόμενοι σε αντιπαράθεση με το κράτος στους δρόμους.


Αυτός είναι ο λόγος που το καθεστώς Μουμπάρακ προσπάθησε να διακόψει την λειτουργία των ριζωματικών δικτύων άμεσης επικοινωνίας (Ίντερνετ, τηλεφωνικά συστήματα) που μετέδιδαν αυτές τις αντηχήσεις, κλείνοντας το περίφημο «Internet switch» σε σημαντικά κτίρια στο Κάιρο (ειδικά στο Telecom Egypt Building) και να κυνηγήσει τα σώματα των online ακτιβιστών. Ο Khalel Said, σε τελική ανάλυση, δολοφονήθηκε επειδή ήταν ένας μπλόγκερ που εξέθετε τη διαφθορά στην αστυνομία και ο Wael Ghonim συνελήφθη στο δρόμο και κρατήθηκε επί δώδεκα μέρες εξαιτίας του ακτιβισμού του στο Facebook. Είναι η ίδια κρατική τακτική επανεδαφοποίησης που υπήρχε στις ιμπεριαλιστικές προσπάθειες να φυλακίσουν το σώμα του Τζούλιαν Ασσάνζ, πράγμα που δείχνει ότι οι κρατικές ταχύτητες αναζητούν την σύμπραξη των κατασταλτικών ενεργειών τους στα δίκτυα επικοινωνίας και των πραγματικών σωμάτων στους δρόμους.


Απ’ τη στιγμή που τα σώματα που είναι μαζί στο χώρο αποτελούν την κύρια πηγή επαναστατικής αντήχησης, πρωταρχικός σκοπός του κράτους, σε όλες τις περιπτώσεις, είναι να διαλύει αυτά τα σώματα και να τα αποσύρει από τους δρόμους. Η επακόλουθη σύγκρουση ανάμεσα στις δενδροειδείς και τις ριζωματικές ταχύτητες υπήρξε ιδιαίτερα δραματική στην Αίγυπτο. Προγραμματίζοντας διαμαρτυρίες για την 25η Ιανουαρίου, οι ακτιβιστές αποφάσισαν να καταλάβουν τους δρόμους μέσα από πρότυπα υψηλής κινητικότητας και διασκόρπισης με σκοπό να αποφύγουν να μείνουν καρφωμένοι στο χώρο (με τη “στρατηγική του κλοιού” [kettle]) από την αστυνομία όπως είχε συμβεί σε προηγούμενες συγκεντρώσεις, μια στρατηγική του πλήθους την οποία έχουν υιοθετήσει και οι ακτιβιστές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ένας Αιγύπτιος ακτιβιστής είπε στην εφημερίδα The Guardian, «αυτή τη φορά ήμασταν αποφασισμένοι να κάνουμε κάτι διαφορετικό- να είμαστε πολυπολικοί, υπερκινητικοί και πιο ευκίνητοι από την amin markazi (δυνάμεις κεντρικής ασφάλειας)». Και ήταν πράγματι υπερβολικά γρήγοροι, ευκίνητοι και πολυπολικοί για το κράτος, καθώς επιβλήθηκαν στις δυνάμεις αποκατάστασης της έννομης τάξης για πολλές μέρες. Κάποια στιγμή, η αστυνομία τα παράτησε και αποσύρθηκε από τους δρόμους της Αιγύπτου. Σε αυτό το αστικό έδαφος, όπως θα έλεγε το Invisible Committee, η κεντρόφυγος δύναμη του πλήθους υπερίσχυσε της κεντρομόλου αστυνομικής δύναμης. Τα ίχνη της επικής, πολύωρης μάχης για τον έλεγχο της γέφυρας Qasr El Nile, στις 28 Ιανουαρίου, η οποία φαίνεται εδώ, δείχνουν πώς μέσα σε σύννεφα δακρυγόνων αυτό το ευκίνητο πλήθος έφτασε μαζί, διαλύθηκε όταν δέχτηκε επίθεση κι έσπρωξε την αστυνομία σε έναν τόσο στενό χώρο όπως μια γέφυρα. Η επιτυχής κατάληψη της γέφυρας προηγήθηκε της κατάληψης της πλατείας Ταχρίρ και λίγες μέρες αργότερα της ανατροπής του Μουμπάρακ.


Λίγα γεγονότα ενσάρκωσαν την Αιγυπτιακή Επανάσταση πιο δραματικά από εκείνα της 11ης Φεβρουαρίου, της ημέρας που έπεσε ο Μουμπάρακ, όταν το πλήθος περικύκλωσε το κτίριο της κρατικής τηλεόρασης στο Κάιρο, στο Νείλο, ενώ αποφασισμένες μάζες έπαιρναν τον έλεγχο της υπόλοιπης πόλης και του έθνος για να ανατρέψουν το καθεστώς μια για πάντα. Αυτή η επικίνδυνα αντηχητική σωματική διαπότιση ήταν αρκετά ισχυρή, παρά τον προστατευτικό κλοιό των στρατιωτών, για να κάνει τα σώματα μέσα στο κτίριο να αλλάξουν τον τόνο της μεταβολής που εξέπεμπε ο δενδροειδής κρατικός κόμβος. Αντί να μεταδώσει φόβο, η κρατική τηλεόραση άρχισε να υποστηρίζει τις επαναστατικές αντηχήσεις που έφταναν από την πλατεία Ταχρίρ. Στην Αίγυπτο, οι ριζωματικές ταχύτητες υπερείχαν εξαιτίας του διαποτισμού όχι μόνο στις συγκρούσεις με την αστυνομία αλλά και στην μετατροπή των αντηχήσεων σε δενδροειδή δίκτυα μαζικής επικοινωνίας.


Αυτές οι κινητικότητες ήταν πολιτικά αποτελεσματικές όχι τόσο λόγω της ταχύτητας των σωμάτων ατομικά, που τα περισσότερα περπατούσαν ή έτρεχαν, αλλά λόγω της πολυπολικής φύσης τους, που ήταν ικανή να διαποτίσει το αστικό έδαφος και να ξεπεράσει το κράτος. Η συστημική ταχύτητα του ανθρώπινου πλήθους ενισχύθηκε από τους μύριους παλμούς του, την ευρύτατη χωρική διασπορά του και τη σωματική πυκνότητά του. Ένα παράδειγμα είναι τα βίντεο που αναρτήθηκαν στο YouTube (εδώ και εδώ) και δείχνουν αστυνομικά αυτοκίνητα και οχήματα χωρίς σήμα να τρέχουν με μεγάλη ταχύτητα μέσα στο πλήθος χωρίς να προσπαθούν καν να το αποφύγουν. Από την άλλη πλευρά, αυτή ήταν μια απεγνωσμένη ταχύτητα απόδρασης από έναν εχθρικό χώρο που ελέγχεται από απηχητικά σώματα. Κι ενώ τα βίντεο αναρτήθηκαν για να αναδείξουν την κρατική βαναυσότητα, σηματοδοτούν, επίσης, τη γρήγορη υποχώρηση του κράτους από τους δρόμους που είχαν πλημμυρίσει απ’ το πλήθος.


Αυτές οι ριζωματικές ταχύτητες αποτελούν μέρος μιας εξέγερσης χωρίς ηγέτες, ιεραρχικές οργανώσεις ή κόμματα (τα περισσότερα από τα οποία εξουδετερώθηκαν ή αποκεφαλίστηκαν από το καθεστώς). Αυτή η μη ιεραρχική σωματική μορφή είναι το πλήθος ως πολλαπλότητα. Και όπως παρατήρησε ο Στάθης Γουργουρής, αυτό το πλήθος δεν γύρεψε ποτέ κάποια υπερβατική ή ανώτερη εξουσιοδότηση. Ούτε ηγέτη, ούτε πρωτοπορία ούτε επαναστατικό κόμμα, μόνο αντηχητικά σώματα στους δρόμους. Το πιο δημοφιλές σύνθημα στην Αίγυπτο, την Υεμένη, το Μπαχρέιν ή τη Λιβύη ήταν και είναι, «Ο λαός θέλει να ρίξει το καθεστώς». Προερχόμενα από σήματα κι απ’ τις σελίδες του Facebook στην Τυνησία, αυτά τα συνθήματα από μυριάδες αντηχητικά σώματα υλοποιούν την συστατική, μη κατευθυνόμενη δύναμη του πλήθους.


Αυτό το κύμα επαναστατικής επέκτασης έχει συγκριθεί με εκείνο του 1989, το οποίο έφτασε στην κορύφωσή του μεταξύ Ιουνίου (πλατεία Τιανανμέν, εκλογική ήττα των Πολωνών κομμουνιστών) και Δεκεμβρίου (πτώση του Τσαουσέσκου στη Ρουμανία). Συγκρίνοντας αυτά τα δυο, σε μια δημόσια συζήτηση που οργάνωσε το Αλ Τζαζίρα, η Emily Bell σημείωσε: «Βλέπουμε τώρα ένα πολύ πιο συμπιεσμένο χρονοδιάγραμμα. Έξι βδομάδες αντί για έξι μήνες». Εκτός του ότι διαδίδονται πιο γρήγορα, οι επαναστάσεις αυτές, σε αντίθεση με εκείνες του 1989, ανοίγονται επεκτεινόμενοι ορίζοντες ρωγμής της παγκόσμιας αυτοκρατορικής εξουσίας. Οι παγκόσμιες ελίτ φοβούνται την ταχύτητα αυτών των επαναστάσεων, η οποία ξεπερνά την ικανότητά τους να τις συγκρατήσουν και να τις κατανοήσουν. Από την Τυνησία, αυτές οι ελίτ έχουν οπισθοχωρήσει, αντιφάσκοντας, κάνοντας διαφανή την υποκρισία τους. Τη μια μέρα είναι ασαφείς και καλούν σε «πειθαρχημένες αλλαγές» όταν οι διαδηλωτές δολοφονούνται από κράτη που έιναι υποχείρια των Ηνωμένων Πολιτειών (Τυνησία, Αίγυπτο, Μπαχρέιν, Υεμένη) και την επόμενη μέρα, καταδικάζοντας ρητά τη βία όταν το καθεστώς είναι πιο εχθρικό ή ανεξάρτητο από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια (Ιράν, Λιβύη). Παρόμοιες ανησυχίες έχουν ανακύψει στις φιλοκανταφικές παρεμβάσεις που έκαναν κάποιοι αυτοαποκαλούμενοι επαναστάτες ηγέτες όπως ο Ντανιέλ Ορτέγκα και ο Ούγκο Τσάβες, που τώρα μοιάζουν να φοβούνται τις επαναστάσεις. Στις διαφορετικές εκφράσεις τους, όλες αυτές είναι ανησυχίες για τη δύναμη του αντηχητικού πλήθους να διαλύει γεωπολιτικά σχήματα που κάποτε έμοιαζαν στέρεα.


Το κράτος στηρίζεται, επίσης, σε ισχυρά οπλικά συστήματα που του επιτρέπουν να καταστρέφει αντηχητικά σώματα με απαράμιλλη ταχύτητα. Η ικανότητα του κράτους στη Λιβύη να εξαπολύει βία γρήγορα είναι, σε τοπική και υποτυπώδη κλίμακα, εκείνη μιας παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής μηχανής, που μπορεί να σκοτώνει ή να απαγάγει σώματα σε όλο τον πλανήτη, όπως κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε καθημερινή βάση. Αλλά οι επαναστάσεις του 2011 μας διδάσκουν ότι η συνεργία ανάμεσα στο άοπλο πλήθος στους δρόμους και στα παγκόσμια δίκτυα επικοινωνίας μπορεί να ξεπεράσει τις κρατικές ταχύτητες. Αυτή είναι βασική αρχή για την επιτυχία των επαναστάσεων, όπως η Αιγυπτιακή, που δεσμεύονται στο να μην χρησιμοποιούν βία. Είναι η πρώτη φορά μετά την εφεύρεση του τηλέγραφου που τα μη κρατικά σύνολα σωμάτων έχουν τόση επίδραση στις άμεσες μορφές επικοινωνίες. Εξού και η κοσμοϊστορική φύση αυτών των επαναστάσεων, που προχωρούν με αποφασιστικότητα μέσω συγκινησιακών επαφών στους δρόμους αλλά οπουδήποτε αλλού επεκτείνονται με απαράμιλλη ταχύτητα. Και επηρεάζουν, όπως υποστηρίζουν οι Deleuze και Guattari, «όπως οι σφαίρες τα όπλα».


Το σώμα είναι ο μόνος κατασκευαστής και αγωγός αυτού του συγκινησιακού όπλου. Στην Ηθική, ο Σπινόζα έγραψε: «Κανείς δεν έχει ορίσει ακόμη τα όρια των δυνατοτήτων του σώματος: δηλαδή, κανείς ακόμη δεν έχει μάθει εμπειρικά τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει το σώμα» (ΙΙΙ,2). Στο βιβλίο του για τον Σπινόζα, ο Deleuze ορθώς υποστηρίζει ότι αυτό αποτελεί μια πρόκληση, ένα κίνητρο για μας να πάμε παρακάτω για το ότι «χρειαζόμαστε να ανακαλύψουμε περισσότερα για το σώμα απ’ όσα ξέρουμε». Αυτό που μας διδάσκουν οι επαναστάσεις, και το οποίο τείνουμε να ξεχάσουμε, είναι ότι τα αντηχητικά σώματα ανατρέπουν κράτη.


To άρθρο του Gastón R. Gordillo “The Speed of Revolutionary Resonance ” δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο μπλογκ του.

Αφιέρωμα: δικτυωμένες εξεγέρσεις
Ετικέτες: felix guattari , Gastón Gordillo , gilles deleuze , paul virilio , αίγυπτος , αραβικές εξεγέρσεις , Λιβύη , νέα μέσα , ταχύτητα

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website