→ Αφιερώματα

Διάλογοι ←

→ Δράσεις

Re-public στο

Ο Justice De Thézier υποστηρίζει ότι η συζήτηση για τις αναδυόμενες τεχνολογιες και τη βελτίωσης του ανθρώπου τείνει να κυριαρχείται από δυο οργανωμένες ομάδες: από τη μια πλευρά, τις βιοτεχνολογικές εταιρίες και, από την άλλη, τους ‘βιοσυντηρητικούς’ που μας ζητούν να αντισταθούμε στην πρόοδο στο όνομα του ‘Θεού’ ή του ‘φυσικού’ ή της ‘ανθρώπινης αξιοπρέπειας’.

‘Δεν θα κατανοήσουμε ποτέ εντελώς τις υποσυνείδητες επιδράσεις της τεχνολογίας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να αυξήσουμε τη νοημοσύνη, τη δημιουργικότητα και την ελευθερία μας, αν πρώτα δεν συνειδητοποιήσουμε τη διπλή ενέργεια της τεχνολογικής εμπειρίας’ – όλες οι τεχνολογίες είναι, ταυτόχρονα, επεκτάσεις και αυτοακρωτηριασμοί κάποιας ανθρώπινης διανοητικής ή φυσικής ικανότητας’ – Amo Ruthofer


Θεραπεία σοκ για το μέλλον


Το 2002, στο πλαίσιο μιας έρευνας για το σενάριο μιας ταινίας υπερσύνδεσης με postcyberpunk θεματολογία, διαβάζοντας μεγάλες ποσότητες μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας και εκλαϊκευμένων επιστημονικών βιβλίων, έπεσα κατά τύχη πάνω στη λέξη ‘μετανθρωπιστής’ σε ένα από τα βιβλία αναφοράς του εξεζητημένου παιχνιδιού με ρόλους, Mage: The Ascension ( Ο Μάγος: Η Άνοδος).


Έχοντας περάσει μια δεκαετία στον κόσμο των τεχνών και του πολιτισμού ως δημιουργικός επαγγελματίας, αποφάσισα να επιστρέψω στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσω Επιστήμη και Τεχνολογία, προκειμένου να αποκτήσω μια πιο φωτισμένη και κριτική άποψη σε ό, τι αφορά στην ανάπτυξη της τεχνοεπιστήμης, καθώς και μια πιο οξυδερκή αντίληψη για τα κοινωνικά και πολιτικά θέματα που διαμορφώνουν την έρευνα, την ανάπτυξη και τη χρήση των νέων τεχνολογιών και για το πώς, με τη σειρά τους, οι τεχνολογίες αυτές διαμορφώνουν την κοινωνία και την πολιτική.


Όντας ένας αρκετά αισιόδοξος, επικεντρωμένος στην τεχνοεπιστήμη, κοσμικός προοδευτικός απέρριψα τα δυο άκρα του βιοσυντηρητισμού και του ‘ελευθεριακού μετανθρωπισμού’ και κατευθύνθηκα προς τον ‘δημοκρατικό μετανθρωπισμό’, έναν τρίτο δρόμο που διατύπωσε ο ριζοσπάστης κοινωνιολόγος James Hughes, ο οποίος υποστηρίζει ότι το καλύτερο δυνατόν ‘μετανθρώπινο μέλλον’ μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν εξασφαλίσουμε ότι οι τεχνολογίες που σχετίζονται με τη βελτίωση του ανθρώπου (human enablement) είναι ασφαλείς, εάν τις κάνουμε προσιτές σε όλους κι αν σεβαστούμε το δικαίωμα του ατόμου να ελέγχει το σώμα του.


Ανεξάρτητα από τον θλιβερό τρόπο που η επαγγελματική και προσωπική μας σχέση έληξε, θα είμαι πάντοτε ευγνώμων στον Hughes που με έκανε να συνειδητοποιήσω, να καταλάβω και να ενδιαφερθώ για ένα ευρύ φάσμα βιοπολιτικών θεμάτων που ενδέχεται να ταρακουνήσει τη συμβατική, κοινωνική, πολιτική και οικονομική σκέψη τον 21ο αιώνα.


Κλήθηκα να συνεισφέρω στο Cyborg Democracy, ένα συνεργατικό μπλογκ που απευθύνεται σε δημοκρατικούς μετανθρωπιστές, διανοητές και ακτιβιστές. Ίδρυσα την Quebec Transhumanist Association ( QTA -μετανθρωπιστική Ένωση του Κεμπέκ ), ένα εκκολαπτόμενο δίκτυο ακτιβιστών και καλλιτεχνών αφιερωμένων στην προώθηση προγραμμάτων που συνδυάζουν τις τέχνες, τις επιστήμες, τις τεχνολογίες και την πολιτική. Μέσω του QTA, εργάστηκα για να προωθήσω τη συνειδητοποίηση των κοινοτικών προοπτικών σε σχέση με το δικαίωμα στο human enablement στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, με εμφανίσεις στο γραπτό τύπο, το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Και, το 2006, είχα την τιμή να εκλεγώ στο διοικητικό συμβούλιο της WTA.


Πέρα από το να είμαι ο ντε φάκτο γαλλόφωνος εκπρόσωπος της WTA, ο στόχος μου ήταν να αναπτύξω έναν ηθικό κώδικα οικονομικής υπευθυνότητας, όπως και σε σχέση με τη συγκέντρωση κεφαλαίων (ο οποίος υιοθετήθηκε τον Φεβρουάριο του 2007). Και, πολύ πιο σημαντικό, να προωθήσω και να υποστηρίξω τις προσπάθειες του Hughes για την επέκταση των προγραμμάτων δραστηριότητας της WTA, συμπεριλαμβάνοντας προγράμματα πιο εστιασμένα και προσανατολισμένα στη δράση, κάνοντας μια παγκόσμια εκστρατεία για μια πρωτοβουλία που αφορούσε την χρηματοδοτούμενη από το κράτος αντιγηραντική έρευνα.


Το όραμά μου για το μετανθρωπιστικό κίνημα ήταν να επικεντρωθούν οι οργανώσεις που το αποτελούσαν, όπως η WTA, στην κινητοποίηση των ανθρώπων στις αντίστοιχες χώρες τους, έτσι ώστε να εισαγάγουν σημαντικές βιοπολιτικές εκστρατείες. Όπως, επίσης, οι δεξαμενές σκέψης σαν το Institute for Ethics and Emerging Technologies να δώσουν στους διαμορφωτές πολιτικής τις καλύτερες αξιολογήσεις για τα κοινωνικά οφέλη και τους κινδύνους των νέων εξελίξεων στην τεχνολογία, από μια δημοκρατική μετανθρωπιστική σκοπιά.


Ωστόσο, όσο περνούσαν οι μήνες, επιβεβαιωνόταν η ανησυχία μου ότι η ετικέτα ‘μετανθρωπιστής’ αποτελούσε μια ταυτότητα που επιδρούσε αρνητικά στην επίτευξη των στόχων μου. Έβλεπα επίσης ότι ξόδευα πολύ περισσότερο χρόνο στην προσπάθειά μου να διαδώσω τη μετανθρωπιστική ιδεολογία και να την υπερασπιστώ έναντι υστερικών επιθέσεων αλλά και εύστοχων και σωστών κριτικών, παρά σε μια ουσιαστική συνεισφορά στον κοινωνικό αγώνα που κάναμε για να εκδημοκρατίσουμε τα κόστη, τους κινδύνους και τα οφέλη των νέων τεχνολογιών.


Στο βάθος, όμως, συνειδητοποίησα ότι, κατά παράδοξο τρόπο, ενώ είχα επενδύσει τόσο πολύ χρόνο και ενέργεια στην προώθηση του μετανθρωπισμού, δεν είχα αφιερώσει χρόνο για να γνωρίσω τους συντρόφους μου μετανθρωπιστές, να καταλάβω τι πραγματικά πίστευαν παρά τη λογική ρητορική τους, όπως και τα αρνητικά στοιχεία της μετανθρωπιστικής νοοτροπίας που ποτέ δεν ασπάστηκα και που, όπως συνειδητοποιούσα όλο και περισσότερο, αποτελούν εγγενή χαρακτηριστικά που υπονομεύουν την ποικιλία των απόψεων ή την ‘αριστερή αφύπνιση’ στους μετανθρωπιστές:



1. Μια άκριτη υποστήριξη της τεχνολογίας γενικά και της ‘περιθωριακής επιστήμης‘ ειδικά

2. Μια διαστρεβλωτική νοοτροπία και ταυτότητα που θυμίζει φυλή και που έχει να κάνει με το ‘εμείς έναντι αυτών’, και

3. Μια ευπάθεια σε μια μη-ρεαλιστική ουτοπική και δυσουτοπική ‘απάτη για το μέλλον’


Αφού πέρασα ένα χρόνο ως αυτόκλητος, με μισή καρδιά βέβαια, ‘δικηγόρος του διαβόλου’ της WTA, έφτασα στο συμπέρασμα ότι είναι πολύ ιδεαλιστικό να πιστεύω ότι εγώ ή οποιοδήποτε μεμονωμένο άτομο μπορεί να κάνει οτιδήποτε για να αλλάξει ορισμένα πράγματα, που τόσο για τους εξέχοντες μετανθρωπιστές όσο και για τους ‘αντι-μετανθρωπιστές’ αποτελούν τα ελάχιστα συστατικά στοιχεία χωρίς τα οποία η ιδεολογία αυτή δεν θα ήταν αυτή που είναι, και χωρίς να κατηγορηθεί αδίκως ότι προσπαθεί να ‘περιορίσει τις διαφοροποιήσεις’ ή ακόμη χειρότερα να ‘αστυνομεύσει τη σκέψη’. Την 1η Ιανουαρίου 2008, αποφάσισα, λοιπόν, να εγκαταλείψω τον μετανθρωπισμό.


Μολονότι έγινα persona non grata στους κύκλους του μετανθρωπισμού, θεωρώ ακόμα τον εαυτό μου έναν φιλικό κριτή που ζητά από τον μετανθρωπισμός να εκπληρώσει τους στόχους του για σεβασμό στη λογική και την επιστήμη και δέσμευση στην πρόοδο.


Είναι αυτή η θρησκεία της νέας εποχής αρκετά καλή για σας;


Με ρωτούν συχνά αν ο μετανθρωπισμός είναι ή δεν αίρεση. Η απάντησή μου, ειλικρινά και βάσει της εμπειρίας μου στο κίνημα, είναι Όχι.


Μια αίρεση είναι μια ομάδα ή κίνημα που επιδεικνύει μια μεγάλη ή υπερβολική αφοσίωση σε ένα πρόσωπο, μια ιδέα ή ένα πράγμα και χρησιμοποιεί με ανήθικο τρόπο τεχνικές χειραγώγησης, επιχειρώντας να πείσει και να ελέγξει (δηλαδή, απομόνωση από πρώην φίλους και οικογένεια, εξασθένηση, χρήση ειδικών μεθόδων που αυξάνουν την υποβολή και την υποταγή, ισχυρές πιέσεις από την ομάδα, προώθηση πλήρους εξάρτησης από την ομάδα και φόβο για τις συνέπειες σε περίπτωση εγκατάλειψής της κ.α.) που αποσκοπούν στην προώθηση των στόχων των ηγετών της ομάδας, ενδεχομένως εις βάρος των μελών, των οικογενειών τους ή της κοινότητας.


Ο οργανωμένος μετανθρωπισμός ποτέ δεν είχε και θέλω να ελπίζω ότι ποτέ δεν θα έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Είναι, όμως, ο μετανθρωπισμός μια θρησκεία ή, έστω, μια ψευδο-θρησκεία; Θα έλεγα Ναι.


Όπως εξηγεί διεξοδικά ο τεχνοκριτικός Dale Carrico στο μπλογκ του Amor Mundi, ο μετανθρωπισμός είναι μια μορφή θρησκευτικής τεχνοφιλίας και τεχνοουτοπισμού, όπου η μεγάλη πλειονότητα των οπαδών δεν έχουν μόνο υιοθετήσει ένα είδος θρησκευτικής πίστης στην τεχνολογική πρόοδο, αλλά έχουν προσδοκίες που θυμίζουν ανησυχητικά εκείνες των παραδοσιακών θρησκευόμενων όπως παντογνωσία και αθανασία.


Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να πιστεύουν ό, τι θέλουν αλλά τέτοιες δονκιχωτικές πεποιθήσεις δεν θα έπρεπε να έχουν θέση στις ορθολογικές συζητήσεις μεταξύ διανοουμένων και ακτιβιστών που προσπαθούν να καταλάβουν πώς οι αναδυόμενες τεχνολογίες μας αναγκάζουν να επινοήσουμε ξανά τη δημοκρατία.


Κοίτα, αν είσαι τίμιος με τον εαυτό σου και παραδέχεσαι ότι αυτό που αναζητάς είναι ένα νόημα στη ζωή και ένας σκοπό στον κόσμο ‘…..σε μια θάλασσα μεταμοντέρνου κυνισμού και ανομίας’, θα έπρεπε ίσως να ακούσεις τα λόγια του Άλμπερτ Αϊνστάιν:



‘ Η θρησκεία του μέλλοντος θα είναι μια κοσμική θρησκεία. Θα υπερβαίνει τον προσωπικό Θεό και θα αποφεύγει το δόγμα και τη θεολογία. Καλύπτοντας τόσο το φυσικό όσο και το πνευματικό, θα πρέπει να βασίζεται σε μια θρησκευτική αίσθηση που γεννάται από την εμπειρία όλων των πραγμάτων, φυσικών και πνευματικών, ως μια εποικοδομητική ενότητα. Ο βουδισμός ανταποκρίνεται σ’ αυτή την περιγραφή. Εάν υπάρχει μια θρησκεία που μπορεί να χειριστεί τις σύγχρονες επιστημονικές ανάγκες, αυτή είναι ο βουδισμός’.


Η αναδυόμενη τεχνολογία και η εκ νέου επινόηση της δημοκρατίας


Οι δυο οργανωμένες ομάδες που είναι ήδη ενεργές σε σχέση με το θέμα των αναδυόμενων τεχνολογιών και της βελτίωσης του ανθρώπου είναι, από τη μια πλευρά, οι βιοτεχνολογικές εταιρίες και, από την άλλη, οι ‘βιοσυντηρητικοί’ ( δεξιοί και αριστεροί διανοούμενοι και ακτιβιστές που μας ζητούν να αντισταθούμε στην πρόοδο στο όνομα του ‘Θεού’ ή του ‘φυσικού’ ή της ‘ανθρώπινης αξιοπρέπειας’).


Η τραγική συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι ότι αν αυτές οι δυο πολωτικές ομάδες συμφερόντων και απόψεις παραμείνουν η μόνη επιλογή για τους πολιτικούς μας, τότε αυτοί θα λάβουν αποφάσεις που θα είναι σε βάρος των δικαιωμάτων και της ευημερίας των πολιτών.


Είναι, λοιπόν, καίριο μια τρίτη φωνή να μπει στη συζήτηση. Μια φωνή που δεν αντιτίθεται στις αναδυόμενες τεχνολογίες ή τη βελτίωση του ανθρώπου αλλά που προβληματίζεται για τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές πτυχές αυτών των τεχνολογιών, και που οπωσδήποτε δεν θέλει να αφήσει το μέλλον μας στα χέρια εταιριών που δίνουν αξία στο κέρδος έναντι της κοινωνικής ευθύνης ή να διακοπεί η τεχνολογική πρόοδος από συντηρητικούς που ονειρεύονται ένα μόνιμο στάτους-κβο!


Συνεπώς, πρέπει να υπάρξουν νέες πρωτοβουλίες από τις υπάρχουσες οργανώσεις και πρέπει να δημιουργηθούν νέες οργανώσεις που θα συνεισφέρουν στην ανανέωση των ιδεών και τη διεξαγωγή μιας δημόσιας συζήτησης γύρω απ’ αυτά τα θέματα με σοβαρό αλλά πραγματικά φουτουριστικό τρόπο. Τόσο στις αντίστοιχες χώρες μας όσο και σε διεθνές επίπεδο, χρειαζόμαστε νέα επίπεδα συνειδητοποίησης και δέσμευσης- με δυο λόγια, ένα νέο κοινωνικό κίνημα- για να διασφαλίσουμε ότι οι τεχνολογίες για την ανθρώπινη ικανότητα θα στηρίξουν και δεν θα υπονομεύσουν τις δεσμεύσεις μας στις βασικές αξίες για τις οποίες δώσαμε σκληρές μάχες- την ελευθερία, την ισότητα και την αλληλεγγύη. Ανεξάρτητα από το πώς ονομάζεται αυτό το κίνημα, ελπίζω ότι όσοι, όπως εσείς, προσπαθούν να επινοήσουν εκ νέου τη δημοκρατία θα αποτελέσουν την πρωτοπορία του.


Ωστόσο, παρά τα όσα είπα, υποψιάζομαι ότι κάποιοι από σας έχετε ακόμα τον πειρασμό να μπείτε στο μετανθρωπιστικό κίνημα ή, έστω, να υιοθετήσετε μια μετανθρωπιστική προοπτική. Προφανώς, είστε ελεύθεροι να το κάνετε, ελπίζω όμως ότι όχι, γιατί νομίζω ότι είστε πιο έξυπνοι από τόσο.

Αφιέρωμα: right-front, μετανθρωπισμός
Ετικέτες: Justice De Thezier , ανθρωπισμός , βιοτεχνολογία , μετανθρωπισμός

1 σχόλιο

1. Ο/Η Αντώνης Χατζηθωμάς :
   May 23rd, 2009 at 12:57

   Την καλημέρα μου, πέρα για πέρα!!
   Κάνει(ς) εδώ μια παραδοχή:
   – [Οι δυο οργανωμένες ομάδες που είναι ήδη ενεργές σε σχέση με το θέμα των αναδυόμενων τεχνολογιών και της βελτίωσης του ανθρώπου είναι, από τη μια πλευρά, οι βιοτεχνολογικές εταιρίες και, από την άλλη, οι ‘βιοσυντηρητικοί’ ( δεξιοί και αριστεροί διανοούμενοι και ακτιβιστές που μας ζητούν να αντισταθούμε στην πρόοδο στο όνομα του ‘Θεού’ ή του ‘φυσικού’ ή της ‘ανθρώπινης αξιοπρέπειας’)]- ??
   Και ξεχνά μια τρίτη που είναι η Πράσινη Τεχνολογία (Ανεώσιμες πηγές ενέργειας, Βιοποικιλότητα, Βιοενεργειακή Καλλιέργεια, Βιολογικά προϊόντα, Ανακύκλωση, Εξοικονόμιση Ενέργειας, Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική, Ήπια Οργανική Χημεία για περιορισμό της Μόλυνσης), που αν πραγματικά κάτσουμε σοβαρά να εστιαστούμε σε όλα αυτά θα φέρουμε μια νέα επανάσταση στο χώρο αυτό, αλλά και στις αξίες μας.

   Καλή φώτιση
   Αντώνης Χατζηθωμάς από το http://www.spitia.gr

   
   

σχολίασε