→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Mark Salter – ΜέσαΈξω: Σύνορα, μετανάστευση και τα όρια της δημοκρατίας

Το κρατικό σύνορο υπήρξε πάντα η εξαίρεση στην πολιτική, υποστηρίζει ο Mark Salter – η συγκρότηση του εθνικού πληθυσμού γινόταν πάντοτε έξω απ’ το πεδίο της δημοκρατικής πολιτικής. Όλο και περισσότερες κυβερνήσεις δεσμεύονται στη διαδικασία ‘άρσης της εντοπιότητας’ των συνόρων, μέσω της οποίας αυτοί που εκδίδουν τις θεωρήσεις, η υπηρεσία αλλοδαπών, οι συνοριακοί υπάλληλοι στο εξωτερικό, ιδιωτικές αρχές, ακόμη και αερομεταφορείς εκτελούν τα συνοριακά καθήκοντα μακριά από τα φυσικά σύνορα.


Η σύγχρονη μετανάστευση έχει να κάνει με την ταχύτητα- επίσης με την ταχύτητα με την οποία η ‘κινητική ελίτ’ μπορεί να διασχίσει τον πλανήτη χωρίς εμπόδια, και την ταχύτητα με την οποία εκείνοι που ανήκουν στην ‘κατηγορία απέλασης’ στέλνονται πίσω δια αέρος και θαλάσσης. Τυφλωμένοι από το μεγάλα λόγια περί της παγκοσμιοποίησης, γοητευόμαστε συνήθως από τα προηγούμενα και δεν δίνουμε σημασία στα πιο πρόσφατα. Καθώς σεργιανίζουμε στις ζώνες αναμονής, αθέατες αποσκευές, επιβάτες, μαγαζιά, αεροπλάνα, προσωπικό υποστήριξης, όλα κυκλοφορούν σε μια οργανωμένη δίνη γύρω απ’ τα μάτια μας. Όσο σκεπτικοί κι αν είμαστε τώρα για το Gulfstream τζετ που είναι σταθμευμένο στο τέλος του αεροδιάδρομου ή για τους ντυμένους ‘εκτός εποχής, εκτός τόπου’ επιβάτες, η στρατιά των φρουρών, των αστυνομικών, των ελεγκτών και του προσωπικού ασφαλείας, που κυκλοφορούν ελεύθερα σε αυτό το δημόσιο χώρο, έχουν γίνει αόρατοι. Υπάρχει μια διπλή κίνηση στη σύγχρονη διακυβέρνηση της κινητικότητας: πολιτική υψηλής ασφάλειας και ταυτόχρονα α-πολιτικοποίηση της μετανάστευσης.


Η πολιτική της έκτακτης ανάγκης


Σύμφωνα με την πρώτη, η μετανάστευση αποτελεί απειλή στα δήθεν ερμητικά σφραγισμένα σύνορα των κρατών-εθνών και των δημοκρατικών πληθυσμών, προκαλώντας αυτό που ο Pat Buchanan και άλλοι πολύ πιο κριτικοί σχολιαστές αποκαλούν ‘καθεστώς έκτακτης ανάγκης’. Σύμφωνα με τη δεύτερη, η μετανάστευση θεωρείται ένα τεχνικό ζήτημα που έχει να κάνει με τον έλεγχο των σωμάτων καθώς μετακινούνται διαμέσου των συνόρων και εντός της επικράτειας. Επομένως, ο οικονομικά μειονεκτικός, πολιτισμικά διαφορετικός και πολιτικά ύποπτος μετανάστης αποτελεί απειλή για την ειρήνη, την τάξη και την καλή διακυβέρνηση, που απαιτεί μεγαλύτερη αστυνόμευση τόσο των φυσικών συνόρων όσο και των κοινωνικών περιθωρίων. Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι η αντιμετώπιση του μετανάστη έχει καταστεί πλήρως μια διοικητική διαδικασία, αθέατη και εκτός συζήτησης. Αυτό το ‘καθεστώς έκτακτης ανάγκης’ στα σύνορα δεν είναι καινούργιο. Θα έλεγα ότι το κρατικό σύνορο υπήρξε πάντα η εξαίρεση στην πολιτική- η συγκρότηση του εθνικού πληθυσμού γινόταν πάντοτε έξω απ’ το πεδίο της δημοκρατικής πολιτικής, που διαμορφώνεται μέσω διαβουλεύσεων.


Το κράτος διατηρεί πάντοτε το δικαίωμα να απορρίπτει, να απαγορεύει, να εξορίζει έναν ταξιδιώτη στην πύλη. Δεν υπάρχει οικουμενικό δικαίωμα εισόδου, ούτε άνευ όρων δικαίωμα φιλοξενίας. Ακόμη και οι sans papiers οφείλουν να αποδείξουν στο συνοριακό φρουρό ότι ο φόβος τους είναι ‘λογικός’ – βασισμένος σε αποδεικτικά κριτήρια που, από τη φύση τους, είναι ξένα στον πρόσφυγα. Ούτε μπορεί κάθε μετανάστης να φτάσει στην πύλη. Όλο και περισσότερες κυβερνήσεις δεσμεύονται στη διαδικασία ‘άρσης της εντοπιότητας’ των συνόρων, μέσω της οποίας αυτοί που εκδίδουν τις θεωρήσεις, η υπηρεσία αλλοδαπών, οι συνοριακοί υπάλληλοι στο εξωτερικό, ιδιωτικές αρχές, ακόμη και αερομεταφορείς εκτελούν τα συνοριακά καθήκοντα μακριά από τα φυσικά σύνορα. Όλα τα σύνορα είναι αντιδημοκρατικά, ανεξάρτητα αν είναι ο συνοριακός φρουρός ή ο πράκτορας εισιτηρίων που παρεμποδίζει την κινητικότητα κάποιου. Ο συνοριακός φρουρός δεν υπήρξε ποτέ ένας μικρός τύραννος, αλλά ένας γιγάντιος κολοσσός που στέκεται με ανοικτά τα πόδια πάνω από την πύλη της πόλης επιτρέποντας την είσοδο ή εξορίζοντας κατά βούληση.


Η εξέταση στα σύνορα είναι πάντα χωρίς περιορισμούς: ποιος είσαι; Πού είχες πάει; Γιατί; Τι αγόρασες; Τι έφερες; Ποιες είναι οι ικανότητές σου; Ποιες είναι οι αμαρτίες σου; Παρά την προδιάθεση για εξομολόγηση στους κρατικούς λειτουργούς, η ιστορία που λέμε για τον εαυτό μας στον αξιωματούχο των συνόρων είναι η ιστορία που νομίζουμε πως αυτός θέλει να ακούσει. Τα γεγονότα της μετανάστευσης και της επιθυμίας, της γέννησης, της ζωής, των σχέσεων, της δουλειάς, του θανάτου, είναι πολύ περίπλοκα για τα 15-30 δευτερόλεπτα στα οποία ο φρουρός παίρνει την πρώτη του απόφαση. Και παρ’ όλο που πολλές χώρες έχουν διαδικασίες έφεσης, δικαστήρια και εξεταστικές επιτροπές, πρέπει να αποδεχτούμε ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις επιδιώκουν να εκτοπίσουν αυτές τις ενοχλητικές περιπτώσεις πέρα απ’ τα σύνορα, σε μια ‘ασφαλή τρίτη χώρα’ ή σε καμιά απολύτως χώρα. Η ουσία της δημοκρατικής διακυβέρνησης πρέπει να είναι η διαφάνεια, η κυριαρχία του νόμου και η υπευθυνότητα. Αλλά τα αντικείμενα της απόφασης- η εξορία, αυτός που εκτοπίζεται και αυτός που απελαύνεται- συγκροτούνται πάντα εκτός πολιτικής κοινότητας. Είναι το επιπλέον, το συμπλήρωμα, το πλεόνασμα που ορίζει τι ‘εμείς’ δεν είμαστε.


Η πολιτική του σώματος


Η πολιτική υψηλής ασφάλειας έναντι της μετανάστευσης έχει εισχωρήσει σε πολλαπλές μορφές κινητικότητας: αστική διέλευση, διεθνής εκπαίδευση, οικονομικές και φιλανθρωπικές δωρεές και τηλεπικοινωνίες. Και σε καθεμιά από αυτές τις περιπτώσεις κρατικές κυβερνήσεις και ιδιωτικές εταιρείες υποστηρίζουν πως για να καταπολεμήσουν την ‘κακή’ κινητικότητα ατόμων, κεφαλαίων ή ιδεών πρέπει να ενισχύσουν την εποπτεία του γενικού πληθυσμού και να στοχεύσουν ειδικότερα τις ομάδες ‘ σε κίνδυνο’. Τα χαρακτηριστικά τους ορίζονται συχνά από φυλετικά και πολιτισμικά στερεότυπα και ενδυναμώνονται από τη στατιστική και τη ρητορική, ενώ η προσθήκη του ‘διεθνούς’ είναι πολύ ανησυχητική. Θέλοντας να αποφύγουμε το απλοϊκό φιλελεύθερο επιχείρημα ότι τα ταξίδια και η εμπειρία διαφορετικών πολιτισμών καθιστούν κάποιον πιο ανοιχτό και ανεκτικό, πρέπει να δεχτούμε το εμπειρικό επιχείρημα ότι οι παγκόσμιες ζωές είναι πιο αλληλεξαρτώμενες, διασυνδεόμενες και διεθνείς παρά σε οποιαδήποτε άλλη εποχή στην ιστορία. Ανεξάρτητα με το αν οι διασυνδέσεις αυτές είναι τόσο σαφείς όσο οι δραματικές αλλαγές στις νομοθεσίες για την υπηκοότητα και τις ρυθμίσεις για τα εμβάσματα που αναγνωρίζουν τις εκπατρισμένες κοινότητες ή τόσο απόλυτες σε ό, τι αφορά στην ενσωμάτωση των παγκόσμιων αλυσίδων εμπορευμάτων, η εύκολη διάκριση ανάμεσα σε εμάς/αυτούς και εδώ/εκεί είναι πολύ πιο περίπλοκη.


Ομάδες όπως η No One Is Illegal (Κανείς Δεν Είναι Παράνομος) και Solidarity Across Borders (Αλληλεγγύη Διαμέσου Συνόρων) πέτυχαν να επανεισαγάγουν τις διοικητικές διαδικασίες εισόδου, εξορίας και κράτησης στον δημόσιο λόγο. Ενάντια στην τάση των φιλελεύθερων κυβερνήσεων να μεταχειρίζονται τα άτομα που διασχίζουν τα σύνορα ως απλά σώματα προς διαχείριση, ταξινόμηση και απομάκρυνση, υπήρξε μια δραματική αναδιάρθρωση αυτής της σωματικής πολιτικής από τους κρατούμενους μέσω απεργιών πείνας και ραψίματος χειλιών και ματιών. Αυτές οι αντιστάσεις δείχνουν ότι οι πολιτικοί χώροι μπορούν να ανοίξουν σε μια πιο συζήτηση για τη μετανάστευση, τα σύνορα και τον πληθυσμό που να μη βασίζεται στην πολιτική του φόβου, της έκτακτης ανάγκης και της αστυνομίας.


Διαβάστε ακόμα


Διαβατήρια, κινητικότητα, ασφάλεια (στα Αγγλικά)


Για το καθεστώς έκτακτης ανάγκης: Μία συνέντευξη με τον Giorgio Agamben

Αφιέρωμα: μετανάστευση
Ετικέτες: mark salter , ασφάλεια , μετανάστες , σύνορα , ταχύτητα

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website