→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

Saskia Sassen – Η πολιτική της ακινησίας (μέρος δεύτερο)

Στο δεύτερο μέρος της συνέντευξης, η Saskia Sassen συζητά τις θέσεις του καινούργιου της βιβλίου, Επικράτεια, Δικαιοδοσία, Δικαιώματα. Η ανάλυση της επικεντρώνεται στον πολλαπλασιασμό άτυπων πολιτικών και επαναπροσδιορίζει τις σύγχρονες παγκόσμιες εξελίξεις σαν μία πολύπλοκη αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κινητικότητα και την ακινησία.

---


Πάνος Παπούλιας: Στο πρόσφατο βιβλίο σας «Επικράτεια, Δικαιοδοσία, Δικαιώματα: Από τις Μεσαιωνικές στις Παγκόσμιες Συναρμολογήσεις», μελετάτε την παγκοσμιοποίηση σαν μια διαδικασία από-εθνικοποίησης. Ποιες είναι οι πολιτικές επιπτώσεις της ανάλυσής σας σε σχέση με την παγκοσμιοποίηση;


Saskia Sassen: Πιστεύω ότι σήμερα συντελείται μια θεμελιώδης μετατροπή. Η άποψη ότι με τον όρο παγκοσμιοποίηση μπορούμε να συλλάβουμε αυτή την θεμελιώδη μετατροπή μου προκαλεί ανησυχία για δύο λόγους. Πρώτον, διότι βασίζεται στην υπόθεση ότι η παγκοσμιοποίηση καλύπτει όλα όσα συμβαίνουν εκτός του εθνικού. Δεύτερον, διότι όταν αναφερόμαστε σε μια θεμελιώδη μετατροπή τότε αυτή θα πρέπει εν μέρει να εμπίπτει και στην ουσία: να λαμβάνει χώρα και να αλλάζει αυτό που αποτελεί ιστορικά την πιο περίπλοκη κοινωνική αρχιτεκτονική, το έθνος-κράτος. Επομένως το ερώτημα για εμένα είναι «ποιες είναι οι διαφορετικές τοποθεσίες όπου λαμβάνει χώρα αυτή η μετατροπή»; Θεωρώ ότι όλα συμβαίνουν στο εσωτερικό του εθνικού χώρου και σε εξαιρετικές περιπτώσεις στο εσωτερικό του κρατικού μηχανισμού.


Οι επιπτώσεις τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο είναι πολλαπλές. Γενικά, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι όποιος σκοπεύει να κάνει έρευνα για την παγκοσμιοποίηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του αυτό που συμβαίνει εντός του εθνικού. Σημαίνει επίσης ότι δεν μπορεί κάποιος να κάθεται στην πολυθρόνα του στις ΗΠΑ και να νομίζει ότι θα συλλάβει το παγκόσμιο. Χρειαζόμαστε ανθρώπους από διαφορετικές περιοχές για να μας πουν τι συμβαίνει και πως αλλάζουν τα πράγματα εντός του έθνους-κράτους. Επιπλέον, εάν το παγκόσμιο συγκροτείται εντός του εθνικού, αυτό σημαίνει ότι στην πραγματικότητα μπορούμε να είμαστε ενεργοί στην παγκόσμια πολιτική ως πολίτες του έθνους-κράτους. Δεν χρειαζόμαστε ένα παγκόσμιο κράτος. Μπορούμε να κάνουμε πολύ περισσότερα σε μία δια-εθνική πολιτική γεωγραφία από ό,τι νομίζουμε. Σε θεωρητικό επίπεδο, με τον όρο παγκοσμιοποίηση δεν πετυχαίνουμε να συλλάβουμε μια κατάσταση όπου το παγκόσμιο και το εθνικό δεν αλληλοαναιρούνται. Για αυτό τον λόγο χρησιμοποιώ τον όρο «από-εθνικοποίηση», έναν όρο που καλύπτει την τεράστια αλλαγή αυτού που ιστορικά έχει κατασκευαστεί ως εθνικό, που ιστορικά έχει αναπτυχθεί σαν μια τεράστια δύναμη η οποία επέτρεψε στην ταυτότητα, την επικράτεια, την ασφάλεια να υπάρξουν. Η από-εθνικοποίηση δεν αποκλείει, όμως, και την δημιουργία ενός πολύ ισχυρού παγκόσμιου μηχανισμού.


Π.Π.: Με ποιο τρόπο η εμφάνιση αυτών των καινούργιων πολιτικών πρακτικών επηρεάζει τον ρόλο των ΜΚΟ και της κοινωνίας των πολιτών στην παγκόσμια πολιτική;


S.S.: Ένα από τα ζητήματα που με έχουν απασχολήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, αλλά δεν είχα καταφέρει να διατυπώσω τόσο ξεκάθαρα όσο στο τελευταίο μου βιβλίο, είναι το ερώτημα της ακινησίας. Η διαφορά σήμερα είναι ότι τονίζουμε την κινητικότητα με την έννοια ότι το παγκόσμιο διαπερνά τα σύνορα. Όπως λένε, οι άνθρωποι που είναι παγκόσμιοι έχουν την ταξική συνείδηση αυτών που ταξιδεύουν συχνά. Εκείνο που πιστεύω εγώ, όμως, είναι ότι εξαιτίας της από-εθνικοποίησης, εν μέρει λόγω των παγκόσμιων φαντασιώσεων, οι άνθρωποι μπορεί να εντάσσονται στα παγκόσμια δίκτυα και τις παγκόσμιες πρωτοβουλίες ακόμα και όταν είναι ακίνητοι.


Για παράδειγμα, οι ακτιβιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν έχουν στο μυαλό τους αφηρημένους κανόνες, αλλά τα βασανιστήρια που συμβαίνουν εκείνη την ώρα μέσα στις φυλακές, στην πόλη τους ή στην πατρίδα τους. Ή οι ακτιβιστές που ασχολούνται με το περιβάλλον έχουν στο μυαλό τους το νερό που μολύνεται εκεί ακριβώς, στην ίδια τους την πόλη. Επομένως πιστεύω ότι τα ζητήματα της τοπικής πολιτικής γίνονται παγκόσμια διότι συμβαίνουν σε μια χώρα μετά την άλλη, σε μια τοποθεσία μετά την άλλη. Ως αποτέλεσμα έχουμε τον συνδυασμό κάποιου που είναι ακίνητος στο όριο, είναι φτωχός, δεν έχει την δυνατότητα να ταξιδεύει, αλλά ταυτόχρονα έχει πάθος με ένα συγκεκριμένο τοπικό ζήτημα. Οι περισσότεροι ακτιβιστές που γνωρίζω δεν γράφουν σαν τον David Held. Έχουν πραγματική εμμονή με ένα πολύ συγκεκριμένο εχθρό. Η διαφορά, όμως, είναι ότι σήμερα η επανάληψη αυτών των φαινομένων συντελεί στην παγκοσμιοποίηση. Και αυτό εγώ το ονομάζω, εν μέρει σαν πρόκληση, αλλά και σαν περιγραφή, «μη-κοσμοπολιτικές παγκοσμιότητες». Γιατί υπάρχει μια αίσθηση του παγκόσμιου (παγκοσμιότητα) για εκείνους τους τύπους ανθρώπων που δεν είναι παγκόσμιοι χρηματιστές με κοσμοπολίτικα γούστα στο φαγητό και τα ρούχα. Η κατάσταση εκείνη που τους καθιστά παγκόσμιους είναι αντίθετα, το πάθος τους για ένα πολύ τοπικό ζήτημα. Επομένως πιστεύω ότι δεν θα πρέπει να μπερδεύουμε το παγκόσμιο με το κοσμοπολίτικο. Εκείνο που πραγματικά με ενδιαφέρει είναι να δώσουμε σε αυτούς τους ανθρώπους την ευκαιρία να συμμετέχουν στην παγκόσμια πολιτική, στις παγκόσμιες υποκειμενικότητες, ακόμα και αν δεν ταξιδεύουν.


Π.Π.: Αυτό όμως καλύπτει μόνο ένα μέρος των λειτουργιών της κοινωνίας των πολιτών. Τι διαφορά υπάρχει όταν αυτοί οι άνθρωποι συμμετέχουν στην παγκόσμια πολιτική;


S.S.: Η ανάλυση μου είναι πιο συγκεκριμένη. Από την μια πλευρά, υπάρχουν οι φτωχοί, οι κολλημένοι με την λάσπη, που είναι ακίνητοι. Αλλά από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και εκείνοι που είναι ενεργοί στις τοπικές πολιτικές του παγκόσμιου. Και θα σας δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: έγινε μια δίκη στο εθνικό δικαστήριο στην Ουάσιγκτον εναντίον εννιά πολυεθνικών, μόνο τρεις εκ των οποίων ήταν Αμερικάνικες (οι υπόλοιπες ήταν Ολλανδικές, Αγγλικές και Γαλλικές) που κατηγορούνταν όχι για όσα έκαναν στα στρατηγία τους αλλά για όσα έκαναν παράκτια. Αυτό είναι να κάνει κανείς παγκόσμια πολιτική. Οι πολίτες δεν είναι ανάγκη να ταξιδεύουν, ούτε να πάνε στο παγκόσμιο δικαστήριο. Και φυσικά αυτή είναι μόνο μια επίσημη μορφή πολιτικής.


Π.Π.: Πιστεύετε ότι η καινούργια αυτή μορφή πολιτικών γίνεται κεντρικής σημασίας για την παγκόσμια πολιτική ή πιστεύετε ότι θα είναι πάντα συμπληρωματικές της πολιτικής παλαιού τύπου;


S.S.: Η πολιτική παλαιού τύπου, ο «επίσημος πολιτικός μηχανισμός», τυπική έκφραση του φιλελεύθερου δημοκρατικού κράτους, έχει δύο πολιτικές εργαλειακές λειτουργίες: το εκλογικό σύστημα και το θεσμικό δικαίωμα να δικαστεί ένα κράτος. Θεωρώ ότι αυτοί οι μηχανισμοί υποφέρουν από κούραση. Στην ανάλυση που κάνω στο καινούργιο μου βιβλίο, αυτό που κυριαρχεί είναι η διάδοση των ανεπίσημων πολιτικών.


Με αυτό δεν εννοώ ότι είναι παράνομες, ούτε ότι υπάρχουν χωρίς επίσημη έγκριση. Στη σφαίρα των άτυπων πολιτικών συμπεριλαμβάνω επίσης και τις πολυεθνικές εταιρείες, των οποίων η νομική προσωπικότητα είναι ιδιωτική, αλλά κάνουν και αυτές πολιτική με άτυπο τρόπο. Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν ενεργοποιηθεί ιδιαίτερα στην πολιτική εντός του κράτους, πιέζοντας πάνω από εκατόν είκοσι χώρες να αλλάξουν στοιχεία της νομοθεσίας τους. Μια άλλη μορφή άτυπων πολιτικών είναι και αυτή των Μητέρων της Plaza de Mayo που στεκόντουσαν καθημερινά σιωπηλές ενάντια στην δικτατορία. Δεν ενεργούσαν σαν πολίτες., αλλά σαν άτυποι πολιτικοί παράγοντες. Ενεργούσαν σαν μητέρες. Η μητέρα δεν είναι επίσημος πολιτικός παράγων. Οι παρελάσεις στο Λονδίνο και την Νέα Υόρκη είναι άλλη μια μορφή άτυπων πολιτικών. Το Capoeira είναι ο χορός των σκλάβων αλλά είναι και μια πολεμική τέχνη. Και υπάρχουν και πολλά άλλα παραδείγματα.


Το θέμα δεν είναι απλά η κούραση με την πολιτική παλαιού τύπου, ή η ανάγκη μίας νέας μορφής ηγεσίας. Νομίζω ότι η ο μεγάλος συνασπισμός στην Γερμανία, που υποτίθεται ότι λειτουργεί περίφημα γιατί δεν ενέχει πια ιδεολογικές διαμάχες, είναι ένα σημάδι αποτυχίας. Δεν ξέρω αν η επίσημη πολιτική θα εξαφανιστεί. Αυτό που ξέρω είναι ότι ο επίσημος πολιτικός μηχανισμός καλύπτει όλο και λιγότερο το πολιτικό (le politique) σε σχέση με τις δεκαετίες αμέσως μετά τον πόλεμο. Και θεωρώ ότι αυτό ξεπερνά την πολιτική των κομμάτων.


Π.Π.: Θεωρείτε ότι η εμφάνιση αυτού του νέου είδους πολιτικών είναι μια επιτάχυνση ενός φαινόμενου που προ-υπήρχε ή ότι είναι κάτι εντελώς καινούργιο;


S.S.: Δεν θα έλεγα εντελώς καινούργιο. Στο βιβλίο αναπτύσσω το επιχείρημα ότι η δυνατότητες πρώτα διαμορφώνονται και έπειτα χρησιμοποιούνται για να μορφοποιήσουν ξανά αυτή την κατάσταση. Είναι πολύ πολύπλοκο. Αλλά θεωρώ ότι αυτό που βλέπουμε είναι ο πολλαπλασιασμός των τόπων όπου συμβαίνει. Για παράδειγμα, δύο όροι χρησιμοποιούνται για να εξηγήσουν αυτό που συμβαίνει στο Λονδίνο: ο ένας είναι η επιστροφή στον εθνικισμό παλαιού τύπου, και ο άλλος η επιστροφή σε ένα ισχυρό εθνικιστικό κράτος. Θεωρώ ότι η έννοια της επιστροφής είναι παραπλανητική: πρόκειται για τον εθνικισμό των ιθαγενών που προβάλουν διεκδικήσεις. Αυτός είναι διαφορετικός από τον ευρωπαϊκό εθνικισμό. Η υποτιθέμενη επιστροφή σε ένα εθνικιστικό κράτος είναι επίσης παραπλανητική. Αυτό που θέλουν οι Άγγλοι εθνικιστές είναι ένα κράτος νέου τύπου.


Επομένως πιστεύω ότι οι πιθανότητες της φιλελεύθερης δημοκρατίας εξαντλούνται με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και δημιουργούν χώρο για ποικιλόμορφες άτυπες πρωτοβουλίες. Μερικοί πληθυσμοί ιθαγενών βρίσκονταν εκεί εδώ και πολύ καιρό. Διαμαρτύρονται εδώ και καιρό. Κάνουν πολιτική εδώ και πολύ καιρό. Αλλά τώρα υπάρχει ένας συνδυασμός συνθηκών που τους επιτρέπει να τοποθετηθούν με συγκεκριμένο τρόπο. Δεν είναι καινούργιος. Διαχέεται και χαρακτηρίζεται από τον πολλαπλασιασμό των λέξεων, και τον πολλαπλασιασμό των τόπων. Με αυτήν την έννοια, δημιουργείται μια παγκοσμιότητα που δεν έχει σχέση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).


Π.Π.: Η απο-εθνικοποίηση στην οποία αναφέρεστε κατ’ επανάληψη είναι απλά μια πολιτική διαδικασία; Ή θα λέγατε ότι είναι μια διαδικασία με κανονιστικές και ηθικές διαστάσεις? Αυτό που συνδέει τους «πρώην πολίτες» μεταξύ τους είναι οι κοινές ανάγκες και πόθοι για το πώς τα πράγματα πρέπει να γίνουν. Θεωρείτε ότι υπάρχει μια ηθική πλευρά στην απο-εθνικοποίηση;


S.S.: Νομίζω ότι διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο κόσμος δεν έχει ούτε καν συναίσθηση αυτού που συμβαίνει. Μεταξύ των ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής σίγουρα υπάρχει εθνικισμός, αλλά για τους ίδιους δεν πρόκειται για εθνικισμό. Σε άλλα σημεία του κόσμου, έχεi ενδιαφέρον πώς η απώλεια της πρόνοιας αλλάζει τις σχέσεις των πολιτών με το κράτος. Φαίνεται ότι όλο και περισσότερο έχουμε το δικαίωμα να μηνύσουμε το κράτος. Σήμερα μπορούμε να έχουμε παραπάνω από μια εθνικότητες. Αλλά για πόσα έθνη μπορεί να πεθάνει κάποιος; Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα, όπως το γεγονός ότι τόσοι νέοι άνθρωποι νοιώθουν ότι μπορούν να έχουν ταξιδιωτική βίζα. Παλιότερα απλά δεν ένοιωθες ότι μπορούσες να το κάνεις. Για μένα αυτές είναι διαφορετικές στιγμές που δείχνουν πώς αλλάζουν τα πράγματα. Σήμερα υπάρχουν πολυποίκιλα στοιχεία που συνδυάζονται δημιουργώντας μία απόσταση μεταξύ πολιτών και κράτους.


Π.Π.: Το έργο σας χαρακτηρίζεται από την αίσθηση ότι το φιλελεύθερο κράτος βρίσκεται σε παρακμή. Που την αποδίδεται;


S.S.: Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα, εκτός ίσως από την Καθολική εκκλησία. Αν θα ήθελα να γίνω ιδιαίτερα δραματική θα έλεγα ότι ζούμε τις απαρχές του μέλλοντος, ότι σήμερα ζούμε σε ένα αλλαγμένο κόσμο. Όχι, αυτό δεν είναι το μέλλον. Δεν νομίζω ότι ο κρατικός μηχανισμός θα μετακινηθεί, αλλά το λειτουργικό κράτος. Σήμερα, μόνον 15 κράτη στον κόσμο είναι πλουσιότερα από τις πιο πλούσιες πολυεθνικές εταιρίες. Αλλά ακόμα και αυτές οι πολυεθνικές δεν διαθέτουν την πολύπλοκη διοικητική οργάνωση και τις δυνατότητες διακυβέρνησης που έχουν τα περισσότερα έθνη-κράτη. Θα περιλάμβανα σε αυτά ακόμα και όσα θεωρούνται δυσλειτουργικά, όπως την Αργεντινή και την Ιταλία. Δεν μιλώ απλώς για ένα τέλεια οργανωμένο κράτος, όπως η Σουηδία.


Σύμφωνα με δική μου ανάγνωση, ο εθνικός κρατικός μηχανισμός από-εθνικοποιείται. Αυτό δεν αποκλείει το γεγονός ότι ο εθνικιστικός λόγος μπορεί να γίνει ακόμα πιο ισχυρός. Όντως, είναι ιδιαίτερα ισχυρός σήμερα. Πρώτον, κάνω το διαχωρισμό μεταξύ των πράξεων λόγου (speech acts) του πολιτικού συστήματος και των πραγματικών του επιδόσεων. Δεύτερον, (και ο Νίκος Πουλαντζάς -τον οποίο θαύμαζα ενώ παρακολούθησα μερικά μαθήματά του όταν ήμουν πολύ μικρή για να καταλάβω- το έχει ξεκαθαρίσει) υπάρχουν εσωτερικές διαφοροποιήσεις εντός του κράτους. Ο εκτελεστικός κλάδος της κυβέρνησης δεν έχει απλώς αποκτήσει περισσότερη δύναμη: πρώτον, έχει ιδιωτικοποιηθεί, καταλύοντας το διαχωρισμό μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου, και δεύτερον ευθυγραμμίζεται όλο και περισσότερο με το παγκόσμιο.


Όταν το ΔΝΤ καταρτίζει ένα πρόγραμμα για μία συγκεκριμένη χώρα, δεν διαπραγματεύεται με την νομοθετική εξουσία, παρά μόνον με την εκτελεστική. Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ζητά από τη νομοθετικό σώμα να τοποθετήσει τη χώρα σε ταχεία πορεία (fast track), αυτό σημαίνει ότι θα κάνει εκείνος κουμάντο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ): μιλά μόνον με την εκτελεστικό κλάδο. Μπορούμε να πολλαπλασιάσουμε το παράδειγμα. Όποιες και αν είναι οι πράξεις λόγου του εθνικισμού, η νομοθετική εξουσία γίνεται περισσότερο κούφια σε εθνικό επίπεδο. Και υπάρχει μία εξήγηση για το πώς όταν την ίδια στιγμή κυριαρχεί η ιδιωτικοποίηση, η απορύθμιση, και η φιλελευθεροποίηση, ενώ ορισμένες κρατικές λειτουργίες εξαλείφονται, άλλοι τομείς ρυθμίζονται περισσότερο και μεταφέρονται στην δικαιοδοσία της εκτελεστικής εξουσίας. Οι ΗΠΑ είναι το πιο ακραίο παράδειγμα, όπου η δημόσια διοίκηση νουθετείται από την εκτελεστική εξουσία. Και αυτό δεν είναι σύννομο. Όταν μελετούμε το εντός του εθνικού, δεν είναι δυνατόν να περιορίσουμε τα πολιτικά ζητήματα σε αυτή την επίσημη σφαίρα. Αυτό που φαίνεται ξεκάθαρα είναι ότι, ανάλογα με τις χρονικότητες, η ιστορία φτιάχνεται συχνά από τους αποκλεισμένους, τους άτυπους , γιατί σε αυτό το σημείο συντελείται η δημιουργία του καινούργιου. Οι άτυποι δράστες δημιουργούν το πολιτικό. Οι δημιουργοί των μεσαιωνικών πόλεων δεν σκέφτονταν για τα θέματα υπηκοότητας, αλλά για το δικαίωμα προστασίας της ιδιοκτησίας τους. Με αυτή την έννοια, το πώς σκέφτονται οι δράστες σχετικά με το τι πράττουν δεν είναι απαραίτητα ο καλύτερος τρόπος για να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Μπορεί να υπάρχει μία συστημική τάση την οποία οι δράστες δεν γνωρίζουν.


Π.Π.: Αφού πιστεύετε ότι η ιστορία φτιάχνεται από τους αποκλεισμένους, τους λιγότερο προνομιούχους, αλλά και από ισχυρούς άτυπους παίκτες όπως οι πολυεθνικές, πως βλέπετε το ρóλο των κεντροαριστερών πολιτικών κομμάτων σε σχέση με αυτές τις νέες μορφές πολιτικής;


S.S.: Πρώτα από όλα νομίζω ότι οι πολιτικοί οργανισμοί είναι απαραίτητοι. Αλλά δύο στοιχεία πρέπει να ληφθούν υπόψη. Αν πάρουμε το παράδειγμα της Βολιβίας με τον Έβο Μοράλες ή της Βενεζουέλας με τον Τσάβες βλέπετε το συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο αναφέρομαι. Τα δύο στοιχεία αναφέρονται λοιπόν πρώτον στην ενσωμάτωση των αποκλεισμένων. Αυτή είναι συχνά η απάντηση του μηχανισμού του έθνους-κράτους όταν αντιμετωπίζει τα αιτήματα των άτυπων δραστών. Στο σχολείο μαθαίνουμε ότι μία μέρα οι πατέρες του έθνους αποφάσισαν να δώσουν το δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες και τους μαύρους. Αλλά δεν είναι έτσι: υπάρχουν χρόνια άτυπων αγώνων πίσω από μία τέτοια απόφαση. Και δεν αναφέρομαι στον κομμουνισμό, γιατί είμαι σοσιαλίστρια. Χρειάζεται όλοι αυτοί οι αγώνες να γίνουν ορατοί. Άρα μάθημα πρώτο για όλα αυτά τα κόμματα είναι ότι χρειαζόμαστε ένα ισχυρό κόμμα το οποίο όμως θα αφουγκράζεται αυτό που συμβαίνει. Το θέμα δεν είναι απλά να μαζευτούν πολιτικά στελέχη με εξαιρετικά μυαλά σε ένα δωμάτιο και να εφεύρουν κάτι. Η ιστορία δεν συμβαίνει με αυτό τον τρόπο.


Το δεύτερο θέμα είναι η παγκόσμια πόλη. Η πολυεθνική εταιρία δεν θέλει μία πόλη, αλλά ένα δίκτυο. Οι πόλεις είναι σήμερα κοντόφθαλμες. Αυτό είναι ριζικά λανθασμένο – πρέπει να αναπτύξουν τη δυνατότητα να κάνουν μία πολιτική των δικτύων. Δεν μιλάω για έναν Οργανισμό Ηνωμένων Πόλεων. Εννοώ την δημιουργία πολλών στρατηγικών συνεργασιών. Αν μία εταιρία εδρεύει σε 20 διαφορετικές πόλεις, μπορούν οι πόλεις να συγκροτήσουν ένα αντίστοιχο δίκτυο. Νομίζω ότι ο διεθνισμός βρίσκεται πολύ ψηλά στην ατζέντα. Δεν σημαίνει μία επιστροφή στο παρελθόν, αλλά την δημιουργία νέων δημόσιων φορέων.


Διαβάστε ακόμα


Επικράτεια, δικαιοδοσία, δικαιώματα: Εισαγωγή (στα Αγγλικά)


Μεταναστευτικές πολιτικές: Από τον έλεγχο στην διακυβέρνηση (στα Αγγλικά)

Αφιέρωμα: μετανάστευση, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: saskia sassen , άτυπες πολιτικές , εθνικισμός , κοινωνία πολιτών , παγκοσμιότητα

0 σχόλια »

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website