Misha Glenny – Η γεωγραφία του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος

Ο Misha Glenny, ο οποίος εργάζεται πάνω στη συγγραφή ενός βιβλίου για το θέμα, υποστηρίζει ότι αν δεν αντιμετωπιστεί η διευρυμένη ζήτηση για παράνομα αγαθά και υπηρεσίες η καταπολέμηση του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος δεν θα έχει κανένα αποτελέσμα.

Μία συνέντευξη στον Παύλο Χατζόπουλο για το Re-public

Παύλος Χατζόπουλος: Ποια θεωρείτε ότι είναι τα νέα χαρακτηριστικά του οργανωμένου εγκλήματος, από το τέλος της δεκαετίας του 1980-αρχές της δεκαετίας του 1990 κι ύστερα;

Misha Glenny: Υπάρχουν δύο γεγονότα. Το πρώτο ήταν η εμφάνιση της παγκοσμιοποίησης και η απελευθέρωση των χρηματοοικονομικών αγορών. Το άλλο ήταν η κατάρρευση του κομμουνισμού, ακολουθούμενη από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και η ανάδυση ασταθών μεταβατικών κρατών. Αυτό που συνέβη είναι ότι υπήρξε κατάρρευση της κρατικής εξουσίας σε ευρείες περιοχές του πρώην κομμουνιστικού κόσμου. Αυτή η κατάρρευση δημιούργησε ένα κενό και προκειμένου η νέα οικονομία της αγοράς να λειτουργήσει, έπρεπε να υπάρξει έλεγχος των νομοθετικών συμβάσεων. Το κράτος δεν ήταν σε θέση να εγγυηθεί και το αποτέλεσμα ήταν να εμφανιστούν προστασίες της παρανομίας παντού, στην πρώην Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Ευρώπη. Μια μεγάλη ποσότητα χρήματος συγκεντρώθηκε σε μικρές περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ήθελαν να επεκταθούν, ερευνώντας τις δυνατότητες της αγοράς αλλού.

Και αυτό φέρνει την παγκοσμιοποίηση επί τάπητος. Το χρήμα και τα αγαθά διακινούνταν πιο εύκολα ανά τον κόσμο. Το δι-εθνικό οργανωμένο έγκλημα – που είναι στην πραγματικότητα αποκεντρωμένο και ποικίλο, δεν πρόκειται για ευρείες συνωμοσίες- εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία. Οι ρυθμοί παγκοσμιοποίησης του κόσμου ήταν πολύ γοργοί σε ό, τι αφορά στο εμπόριο, αλλά πολύ πιο αργοί σε ό, τι αφορά στις ρυθμίσεις. Υπάρχουν, λοιπόν, για παράδειγμα, φορολογικές διαφορές ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες εκτός Ε.Ε. Ένα από τα μεγαλύτερα παράνομα εμπόρια ανά τον κόσμο είναι το λαθρεμπόριο καπνού. Αυτό συμβαίνει επειδή πολλές χώρες έχουν πολύ υψηλούς φόρους στα τσιγάρα.

Αυτός ο συνδυασμός γεγονότων επέτρεψε στις εγκληματικές ομάδες να εξερευνήσουν όλες τις ευκαιρίες. Υπάρχει όμως κι ένα άλλο σημαντικό θέμα, που αφορά τη φύση της παγκοσμιοποίησης. Αυτό ισχύει κυρίως για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία που είναι οι μεγαλύτεροι φορείς της παγκοσμιοποίησης και επιδιώκουν να ανοίξουν τις αγορές στον ανεπτυγμένο και ημι-ανεπτυγμένο κόσμο για να πουλήσουν εκεί τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους, να τοποθετήσουν εκεί τα κεφάλαιά τους, να κάνουν επαναπατρισμό των κερδών τους, ελέγχοντας, παράλληλα, πολύ στενά το εργατικό κίνημα. Αυτό δημιούργησε μια ευρύτατη εγκληματική αγορά σε ό, τι αφορά στην παράνομη διακίνηση εργατικών χεριών. Το άλλο είναι ότι διατηρούν πολύ υψηλές τιμές στα αγροτικά προϊόντα τους. Αυτό σημαίνει πως πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες ανά τον κόσμο δεν μπορούν να διεισδύσουν στις αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ιαπωνίας και να πληρώσουν τα αγαθά που εισάγουν – στο όνομα της παγκοσμιοποίησης- από τον ανεπτυγμένο κόσμο. Προσπαθούν λοιπόν να διεισδύσουν στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές αγορές με αγαθά και υπηρεσίες που έχουν μεγάλη ζήτηση και τα οποία παράγουν, όπως ναρκωτικά, γυναίκες, εργατικά χέρια κ.α. Αυτά είναι τα κύρια θέματα που επέφεραν μια δραματική αύξηση στο ποσοστό του οργανωμένου εγκλήματος, όπως αυτό απορρέει από το παγκόσμιο ακαθάριστο εθνικό προϊόν.

Π.Χ.: Πιστεύετε ότι το κυβερνο-έγκλημα αποτελεί το μέλλον του οργανωμένου εγκλήματος;

M.G.: Πιστεύω ότι το οργανωμένο έγκλημα έχει μέλλον σε όλους τους τομείς. Το κυβερνο-έγκλημα θα αποτελέσει έναν από τους μεγάλους τομείς ανάπτυξης τα επόμενα 15 χρόνια. Όσο περισσότερο δουλεύουμε με υπολογιστές και ηλεκτρονικά συστήματα, τόσο περισσότερες ευκαιρίες θα έχουν οι εγκληματίες να τα εκμεταλλεύονται. Όταν υπήρχαν μόνο οι υπολογιστές και το διαδίκτυο, οι δυνατότητες ήταν περιορισμένες. Τώρα υπάρχουν όλων των ειδών οι καθημερινές λειτουργίες που γίνονται από υπολογιστές. Εάν πάρετε το παράδειγμα του VOIP (Voice Over the Internet Protocol), μπορεί εύκολα να βρεθεί ένας χάκερ που θα ακούει όλες τις συζητήσεις μιας εταιρίας που χρησιμοποιεί VOIP.

Π.X.: Είναι σωστό να θεωρήσουμε το οργανωμένο έγκλημα ως δίκτυο; Εάν ναι, πώς μπορούμε να αντιπαλέψουμε ένα δίκτυο;

M.G.: Όχι, δεν είναι ένα ευρύ δίκτυο. Είναι πολλά μικρά δίκτυα. Όποτε βλέπετε ένα αφεντικό του εγκλήματος να αναπτύσσει μονοπώλιο ή μερικό μονοπώλιο σε ένα εμπόριο, όπως για παράδειγμα, τα καρτέλ του Medellin και του Cali στην Κολομβία, στη δεκαετία του 1980 και του 1990, απλώς ενοποιεί πολλές μικρές ομάδες. Από την ώρα που τσακίσεις τον αρχηγό, τον Πάμπλο Εσκομπάρ ή τον Ροντρίγκεζ Γκάσα, ανακαλύπτεις πως οι περισσότερες από αυτές τις ομάδες είχαν μια σχετική αυτονομία και μπήκαν απλώς για να γεμίσουν το κενό. Το μεγαλύτερο μέρος του οργανωμένου εγκλήματος γίνεται από πολύ μικρές ομάδες. Η κοκαϊνη αποτελεί εμπόρευμα όταν υπάρχουν μεγάλες ομάδες οργανωμένου εγκλήματος. Στην πράξη, τα εμπορεύματα επιδρούν στο είδος των ομάδων, ανάλογα με το πού γεωγραφικά παράγεται το αγαθό, πού πουλιέται κλπ

Γενικά, είναι όπως η έλλειψη επίδρασης που ο θάνατος του Ζάρκάουι είχε στο Ιράκ. Τα ίδιο συνέβη με τον Εσκομπάρ – δεν είχε καμιά επίδραση. Υπήρξε κάποια επίδραση στην παραγωγή του κακάο και την πώλησή του στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην τιμή του στις Ηνωμένες Πολιτείες; Απολύτως καμία.

Π.Χ.: Σε σχέση με την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, πώς αποτιμάτε τις υπάρχουσες παραδοσιακές μεθόδους;

M.G.: Δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα γι’ αυτό. Ένα μεγάλο μέρος των πόρων πάνε αλλού. Για παράδειγμα, σε σχέση με τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Στη δεκαετία του 1990, ο πρόεδρος Κλίντον αναγνώρισε ότι το οργανωμένο έγκλημα είναι ισάξιο της τρομοκρατίας- το αποκάλεσε σκοτεινή πλευρά της παγκοσμιοποίησης- τώρα όμως έχει υποβαθμιστεί. Η παραδοσιακή αστυνόμευση, πρώτον, δεν έχει πόρους και δεύτερον δεν οδηγεί στη ρίζα του προβλήματος. Είναι σα να προσπαθείς να κάνεις φράγμα με το δάχτυλό σου.

Η παραδοσιακή αστυνόμευση είναι σημαντική και μπορεί να βελτιωθεί, αλλά δεν θα έχει αποτέλεσμα αν δεν αντιμετωπιστούν τα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα σε ό, τι αφορά στην πλευρά της προσφοράς, όπως για παράδειγμα, στο Αφγανιστάν, και σε ό, τι αφορά στην πλευρά της ζήτησης- για παράδειγμα, γιατί οι άνθρωποι μεταφέρουν τόσα πολλά από αυτά τα παράνομα αγαθά και υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες; Επειδή, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για παράδειγμα, σε έναν πληθυσμό που ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια ανθρώπων, ένα μεγάλο ποσοστό αυτών των πολιτών έχουν την ακόρεστη επιθυμία να κοιμούνται με πόρνες, να καπνίζουν αφορολόγητα τσιγάρα, να μπήγουν χαρτονομίσματα των 1ο λιρών ή των 50 ευρώ στη μύτη τους. Μέχρι να αντιμετωπιστεί η πλευρά της ζήτησης, δεν πρόκειται να οδηγηθούμε πουθενά. Αυτός είναι ο καπιταλισμός: ο προμηθευτής αναζητά μια αγορά και υπάρχει μεγάλη αγορά εκεί. Εάν κοιτάξετε τις στατιστικές, που η βρετανική κυβέρνηση απρόσεκτα δημοσιοποιεί, ένα ποσοστό 18-20% της ηρωίνης που εισέρχεται στο Ηνωμένο Βασίλειο κατάσχεται. Εκτιμούν πως μόνο αν κατάσχουν γύρω στο 60-70% των ναρκωτικών που εισέρχονται στο Ηνωμένο Βασίλειο θα υπάρξει επίδραση στο οικονομικό κίνητρο των προμηθευτών.

Βασικά, αυτό που κάνουμε είναι αναποτελεσματικό: βάζουμε κάποιους κακούς στη φυλακή, αλλά αυτό δεν σταματά το εμπόριο.

Π.Χ.: Βλέπετε κάποιες θετικές πτυχές ή θετικές επιδράσεις στις πολλαπλές επιχειρήσεις του οργανωμένου εγκλήματος ανά τον κόσμο;

M.G.: Υπάρχουν σε ορισμένα μεταβατικά κράτη, όπου το οργανωμένο έγκλημα παρέχει ένα είδος τάξης. Εάν πάρετε το κλασικό παράδειγμα του Πάμπλο Εσκομπάρ, έκτισε σχολεία και εκκλησίες στο Μέντελιν. Ο Πάμπλο ήταν σεβαστό πρόσωπο σε πολλά μέρη του Μέντελιν και ειδικότερα στις φτωχογειτονιές. Χύθηκε πολύ αίμα στους δρόμους της Μόσχας, και παρ’ όλο που το ποσοστό εγκληματικότητας έφτασε σε μεγάλα ύψη στη Ρωσία, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, οι περισσότεροι άνθρωποι που σκοτώθηκαν ήταν στη μαφία ή επιχειρηματίες. Το κοινό δεν υπέφερε. Εάν πάρετε, για παράδειγμα, την περιοχή Σόλντσεβο, που φιλοξένησε τη μεγαλύτερη ομάδα οργανωμένου εγκλήματος στη Μόσχα, τη Σολντσέβσκαγια, φρόντισαν να διατηρούν τους δρόμους της περιοχής τους ασφαλείς. Οι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος αποτελούσαν, σε πολλές περιπτώσεις ανά τον κόσμο, υποκατάστατα για τα κράτη και είχαν κρατικές ευθύνες, φέρνοντας σε πέρας λειτουργίες που το κράτος δεν ήταν τότε σε θέση να επιτελέσει.

Πέραν αυτού, δεν υπάρχει μέθοδος ανεξάρτητης ρύθμισης τέτοιων οργανώσεων και, επομένως, αυτό που συμβαίνει είναι ότι όλο το χρήμα διοχετεύεται σε μια μικρή ομάδα στην κορυφή. Η παρακρατική λειτουργία τείνει να είναι πολύ αυθαίρετη. Μια μέρα ξυπνούν και λένε πως η εκκλησία χρειάζεται καινούρια καμπάνα- θα τους δώσω 400 δολάρια γι’ αυτό. Δεν υπάρχει ισοζύγιο σ’ αυτό. Εάν ο τύπος στην κορυφή είναι πολύ βρώμικος, τότε αυτό είναι κακό για τους ντόπιους.

Διαβάστε ακόμα

Η κυριαρχία του όχλου (στα Αγγλικά)

Τα ναρκωτικά και η τρομοκρατία: Ο ρόλος της Βρετανίας (στα Αγγλικά)

Editors - Re-public / ιστοσελίδα

Αφιέρωμα: μετανάστευση, πρόσφατα άρθρα
Ετικέτες: misha glenny , εγκληματικότητα , παγκοσμιότητα

1 σχόλιο »

1 σχόλιο

Ο/Η διεθνολόγος! :
May 31st, 2010 at 10:12
Αξίζει κανείς να διαβάσει βιβλία του Misha Glenny.Ειδικότερα, το τελευταίο δίνει μια αληθινή διάσταση στο φαινόμενο του οργανωμένου εγκλήματος και στα ταξίδια του στον κόσμο..σε κάνει να γνωρίζεις το έγκλημα μέσα απο τα καθημερινά γεγονότα και σε φέρνει αντιμέτωπο με την καθημερινότητα της παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας..αξίζει για όσους μάχονται και κοπιάζουν για μια σύχρονη διεθνή πολιτική..αλλά και για όσους δεν είχαν την πολυτέλεια να ασχοληθούν μέχρι τώρα..

→ Αφιερώματα

Διάλογοι ←

→ Δράσεις

ετικέτες

Re-public στο

Misha Glenny – Η γεωγραφία του διεθνικού οργανωμένου εγκλήματος

1 σχόλιο

σχολίασε