→ Αφιερώματα

όλα τα αφιερώματα

Διάλογοι ←

όλοι οι διάλογοι

→ Δράσεις

όλες οι δράσεις

Re-public στο

John Stewart – Ο Υπεράνθρωπος

Ένα κεντρικό θέμα του βιβλίου του Φρίντριχ Νίτσε Τάδε έφη Ζαρατούστρας είναι ότι η ανθρωπότητα, στη σημερινή μορφή της, είναι προσωρινή. Σημειώνει ότι εάν θέλουμε να πάρουμε την εξέλιξη στα σοβαρά, πρέπει να αποδεχτούμε ότι την ανθρωπότητα θα αντικαταστήσει κάτι που μας υπερβαίνει και πάει πέρα από μας. Αυτό συνέβη σε κάθε είδος της διαδικασίας της ζωής, πριν από μας, και πρέπει ασφαλώς να είναι η μοίρα της ανθρωπότητας.

---


Ο Νίτσε υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να περιβάλλουμε με την υψηλότερη αξία μας αυτό που είμαστε σήμερα. Εάν το κάνουμε είναι σα να αγνοούμε τη φύση της εξελικτικής πραγματικότητας. Λέει ότι εάν είναι να ζήσουμε μια ζωή ταιριαστή με την υφή της οικουμένης, πρέπει να εστιαστούμε στο προς τα πού κατευθύνεται η εξέλιξη και να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να προωθήσουμε αυτή τη διαδικασία. Πρέπει να δώσουμε αξία σε αυτό που χρειάζεται, για να κάνουμε τα επόμενα βήματα της εξέλιξης υπαρκτά. Η σημασία της ανθρωπότητας δεν βρίσκεται σε αυτό που είμαστε, αλλά στο ότι είμαστε ένα βήμα προς κάτι μεγαλύτερο.


Ο Νίτσε κάνει τον Ζαρατούστρα να λέει:



ΣΟΥ ΔΙΔΑΣΚΩ ΤΟΝ ÜBERMENSCH. Ο άνθρωπος είναι κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί.

Τι κάνεις για να ξεπεράσεις τον άνθρωπο;

Όλα τα όντα μέχρι τώρα έχουν δημιουργήσει κάτι πέρα από αυτά: και θέλεις να είσαι η άμπωτις εκείνης της μεγάλης παλίρροιας και θα προτιμούσες να επιστρέψεις στο κτήνος παρά να ξεπεράσεις τον άνθρωπο;

Τι είναι ο πίθηκος για τον άνθρωπο; Ένα ρεντίκολο, ένα πράγμα ντροπής. Και ακριβώς το ίδιο θα είναι ο άνθρωπος για τον Ubermensch: ένα ρεντίκολο,, ένα πράγμα ντροπής.

Από σκουλήκι έγινες άνθρωπος, και είσαι,, κατά πολύ, μέσα σου ακόμα σκουλήκι. Κάποτε ήσουν πίθηκος, κι ακόμα ο άνθρωπος είναι πολύ πιο πίθηκος από οποιονδήποτε απ’ τους πιθήκους.

Ακόμη και ο σοφότερος μεταξύ σας είναι μόνο δυσαρμονία και υβρίδιο φυτού και φάντασμα. Να στοιχηματίσω ότι γίνεσαι φάντασμα ή φυτό;

Δες! Σου διδάσκω τον Übermensch!

*********

Ο άνθρωπος είναι ένα σκοινί τεντωμένο ανάμεσα στο ζώο και τον Übermensch – ένα σκοινί πάνω από μια άβυσσο.

Ένα επικίνδυνο πέρασμα, μια επικίνδυνη πεζοπορία, ένα επικίνδυνο κοίταγμα προς τα πίσω, ένα επικίνδυνο τρεμούλιασμα και σταμάτημα.

Αυτό που είναι σπουδαίο στον άνθρωπο είναι ότι είναι μια γέφυρα και όχι ένα τέρμα.


Η διαίσθηση του Νίτσε ήταν ευφυώς σαφής μέχρι αυτό το σημείο, αλλά δεν προχώρησε για να αποκαλύψει την ακριβή φύση του Ubermensch, το επόμενο μεγάλο βήμα της εξέλιξης στη Γη.


Αυτό το κενό επέτρεψε σε άλλους να πάρουν την εξαιρετική δύναμη του οράματος του Νίτσε για να διδάξουν έναν Υπεράνθρωπο που εξυπηρετούσε τις μυωπικές και εγωκεντρικές πολιτικές ανάγκες τους. Το αποτέλεσμα ήταν διάφορα κακέκτυπα του Υπεράνθρωπου που αποτελούν μάλλον ένα παραπάτημα προς τα πίσω παρά ένα άλμα προς τα μπρος.


Έχουμε καταφέρει, όμως, να μάθουμε κάτι για τον πραγματικό Υπεράνθρωπο; Σε ποιο βαθμό η αυξανόμενη αντίληψή μας για την εξέλιξη μας επιτρέπει να δούμε πιο καθαρά τη φύση του Υπεράνθρωπου; Τι μπορούν να μας διδάξουν οι πρόσφατες πρόοδοι στην επιστήμη της εξέλιξης για το επόμενο μεγάλο βήμα της εξέλιξης στη Γη;


Μολονότι δεν είναι ακόμα κυρίαρχη, υπάρχει αυξανόμενη υποστήριξη στο πλαίσιο της επιστήμης της εξέλιξης σε ό, τι αφορά στην άποψη ότι η εξέλιξη έχει κατεύθυνση- έχει τροχιά. Κι έχει σημασία για τα θέματα που εξετάζουμε εδώ, ότι είναι δυνατόν να χρησιμοποιήσουμε αυτή την τροχιά για να δούμε προς τα πού κατευθύνεται η εξέλιξη στον πλανήτη.


Η κυρίαρχη τάση στην εξέλιξη της ζωής στη Γη είναι η εμφάνιση συνεργατικών οργανώσεων ολοένα μεγαλύτερης κλίμακας. Η πρόοδος της εξέλιξης σφραγίζεται από την εμφάνιση μεγαλύτερης αλληλεξάρτησης και συνεργασίας ανάμεσα στις διαδικασίες ζωής.


Καθώς αυτή η τροχιά ξεδιπλωνόταν, αυτό-αντιγραφόμενες μοριακές διαδικασίες άρχισαν να οργανώνονται στα πρώτα απλά κύτταρα, κοινότητες από απλά κύτταρα σχημάτισαν το πιο περίπλοκο ευκαριωτικό κύτταρο, οργανώσεις αυτών των κυττάρων σχημάτισαν πολυκυτταρικούς οργανισμούς και οργανισμοί άρχισαν να οργανώνονται σε συνεργατικές εταιρίες.


Μια παρόμοια αλληλουχία ξεδιπλώθηκε στην ανθρώπινη εξέλιξη: από οικογενειακές ομάδες σε ομάδες, σε φυλές, σε αγροτικές κοινότητες, σε κράτη πόλεις, σε έθνη και λοιπά.


Σε κάθε βήμα αυτής της τροχιάς, ιδιοτελείς οντότητες οργανώθηκαν σε ενοποιημένους συνεταιρισμούς ευρύτερης κλίμακας. Κάθε βήμα εξουδετέρωνε σε μεγάλο βαθμό τον καταστροφικό ανταγωνισμό στο κατώτερο επίπεδο. Αρχικά, απλά κύτταρα ανταγωνίζονταν μεταξύ τους με καταστροφικό τρόπο. Αυτό σπάνια συμβαίνει τώρα εκεί που ενσωματώθηκαν σε πολύπλοκα, σύγχρονα κύτταρα. Κάποτε, αυτά τα πολύπλοκα κύτταρα αλληλεπιδρούσαν καταστροφικά. Μέσα στα σώματά μας τώρα το κάνουν σπάνια (ο καρκίνος δεν είναι συνήθης). Μερικές χιλιάδες χρόνια πριν, οι πόλεις ανταγωνίζονταν μεταξύ τους καταστροφικά και κήρυτταν τον πόλεμο η μια στην άλλη. Στα κράτη έθνη δεν το κάνουν πια.


Το Τόξο της εξέλιξης δείχνει το επόμενο μεγάλο βήμα της εξέλιξης στη Γη. Σε συμφωνία με την τροχιά της παρελθούσας εξέλιξης, ένας ενοποιημένος και βιώσιμος παγκόσμιος πολιτισμός θα αναδυθεί. Αυτό σημαίνει ότι έθνη, συνεταιρισμοί και πολίτες του κόσμου θα οργανωθούν σε μια συνεργατική παγκόσμια κοινωνία.


Οι παγκόσμιες κρίσεις που αρχίζουν να πλήττουν τον πλανήτη θα βοηθήσουν να οδηγηθεί η ανθρωπότητα στο επόμενο επίπεδο εξέλιξης. Οι κρίσεις αυτές δείχνουν την ανάγκη μετακίνησης σε ένα νέο επίπεδο παγκόσμιας οργάνωσης που περιορίζει τον καταστροφικό ανταγωνισμό ανά τον πλανήτη.


Ένα παγκόσμιο σύστημα είναι αναγκαίο επειδή οι καταστροφικές δραστηριότητες που επεκτείνονται πέρα από τα σύνορα των εθνών δεν μπορούν να ελεγχθούν από οποιοδήποτε κράτος που ενεργεί μόνο του. Για παράδειγμα, οι ρυθμίσεις που ένα κράτος μπορεί να κάνει εντός των συνόρων του, δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι δεν θα δεχτεί επίθεση απέξω. Ακόμη περισσότερο, η ρύθμιση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα σε ένα έθνος δεν θα αποτρέψει την υπερθέρμανση του πλανήτη που παράγεται από τις εκπομπές άλλων εθνών. Και σε μια αλληλεξαρτώμενη παγκόσμια οικονομία, αυτό που συμβαίνει σε μια χώρα μπορεί να επιδράσει σε όλες τις άλλες, ανεξάρτητα από το πώς ρυθμίζουν την οικονομία τους. Αυτή τη φορά η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείας, την επόμενη φορά μπορεί να ξεκινήσει στην Κίνα.


Μόνο ένα παγκόσμιο σύστημα μπορεί να συντονίσει ρυθμίσεις σε όλα τα έθνη. Η υπερθέρμανση του πλανήτη και άλλες διεθνείς κρίσεις απαιτούν συνεπώς την ανάδυση ενός παγκόσμιου συστήματος.


Η εξέλιξη του παρελθόντος μας διδάσκει πώς να οργανώσουμε μια ενοποιημένη αλλά διαφοροποιημένη παγκόσμια κοινωνία, Έχει επανειλημμένα οργανώσει ομάδες ιδιοτελών οντοτήτων σε ενοποιημένους συνεταιρισμούς. Και κάθε φορά που το έκανε αύξησε τη διαφοροποίηση και την ποικιλία των μελών του συνεταιρισμού ( τα κύτταρα στα σώματά μας είναι ποικίλα).


Η εξέλιξη οργανώνει πολεμοχαρή άτομα σε αρμονικούς συνεταιρισμούς ευθυγραμμίζοντας τα συμφέροντα του ατόμου με τα συμφέροντα της οργάνωσης. Αυτό εξασφαλίζει ότι όταν οι πράξεις ενός ατόμου προωθούν την οργάνωση, το άτομο προωθείται επίσης. Κι όταν οι πράξεις κάνουν κακό στην οργάνωση, κάνουν κακό και στο άτομο.


Ως αποτέλεσμα, η συνεργασία στο πλαίσιο της οργάνωσης αποφέρει. Και τα μέλη που ακολουθούν τα δικά τους ατομικά συμφέροντα ακολουθούν επίσης τα συμφέροντα της οργάνωσης, σα να κατευθύνονται από ένα αόρατο χέρι.


Ενδεικτικά, η εμφάνιση των συνεταιρισμών δεν εξαρτάται από την συνθηκολόγηση της ιδιοτέλειας.


Οι διευθετήσεις που η εξέλιξη χρησιμοποιεί για την οργάνωση των συνεταιρισμών είναι αυτό που ξέρουμε ως διακυβέρνηση στις ανθρώπινες κοινωνίες. Η αποτελεσματική διακυβέρνηση περιορίζει τις πράξεις που διαφορετικά θα υπονόμευαν τη συνεργασία ( για παράδειγμα, απάτη, κλεψιά και υπαναχώρηση στις συναλλαγές). Και διασφαλίζει ότι οι συνεταιριστικές πράξεις που ωφελούν το σύνολο χρηματοδοτούνται και επιβραβεύονται..


Από το κατάλληλο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης, μπορεί να προκύψει ένας ενοποιημένος και βιώσιμος παγκόσμιος πολιτισμός. Ένα τέτοιο σύστημα πρέπει να είναι δομημένο έτσι ώστε να διασφαλίζει ότι τα έθνη και οι πολυεθνικές εταιρίες ωφελούνται ανάλογα με τις θετικές συνεισφορές τους στην παγκόσμια κοινωνία και υποφέρουν ανάλογα με τις βλαβερές επιδράσεις τους στους άλλους.


Ως αποτέλεσμα, οι συνεταιρισμοί που κατευθύνονται αποκλειστικά από το κίνητρο του κέρδους αναζητούν τρόπους να προωθήσουν τα συμφέροντα της κοινωνίας. Σε αντίθεση, το σημερινό σύστημα επιβραβεύει τις εταιρίες επειδή πετάνε διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα-πράγμα που τις κάνει πιο κερδοφόρες και ανταγωνιστικές.


Η εξέλιξη μας διδάσκει επίσης πώς να οργανώνουμε αποτελεσματική διακυβέρνηση που υπηρετεί τις ανάγκες των πολιτών και διατηρεί την ποικιλία και τη δημιουργικότητα της κοινωνίας. Η εξέλιξη επιτυγχάνει την αποτελεσματική διακυβέρνηση ευθυγραμμίζοντας τα συμφέροντα των κυβερνώντων του συνεταιρισμού με τα συμφέροντα του συνεταιρισμού συνολικά. Ως αποτέλεσμα, ο μόνος τρόπος που οι κυβερνώντες μπορούν να προωθήσουν τα συμφέροντά τους είναι με την προώθηση των συμφερόντων του συνόλου. Αυτό απομονώνει τη διακυβέρνηση από τη διαφθορά που ευνοεί παραταξιακά συμφέροντα ή υπονομεύει την ελευθερία.


Είναι σημαντικό ότι η ανάδυση μιας συνεργατικής, βιώσιμης παγκόσμιας κοινωνίας δεν απαιτεί μια ριζική αλλαγή στην ανθρώπινη φύση. Δεν απαιτεί από όλους τους ανθρώπους να γίνουν άγιοι. Η εξέλιξη του παρελθόντος έχει δείξει επανειλημμένα πώς μπορούμε να οργανώσουμε ιδιοτελή άτομα σε συνεταιρισμούς μέσω του θεσμού της αποτελεσματικής διακυβέρνησης. Μια κοινωνία με ένα υψηλό ποσοστό συνετών, συμπονετικών και ανιδιοτελών πολιτών θα ήταν πολύ ευκολότερο να κυβερνηθεί , αλλά η εξέλιξη δείχνει ότι η επίτευξη μιας συνεργατικής και βιώσιμης κοινωνίας δε ν εξαρτάται απ’ αυτό.


Η παγκόσμια κοινωνία μπορεί να διαχειριστεί τις διαδικασίες ζωής, την τεχνολογία, την ύλη και την ενέργεια του πλανήτη σε μια συνεργατική οργάνωση. Όλο και περισσότερο, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη λήψη αποφάσεων που έχουν να κάνουν τη διοίκηση της παγκόσμιας οργάνωσης. Καθώς η ικανότητα Τεχνητής Νοημοσύνης βελτιώνεται, θα μπορεί τελικά να λαμβάνει και να εφαρμόζει αποφάσεις χωρίς ανθρώπινη εμπλοκή. Τα ανθρώπινα όντα μπορεί να μην ξέρουν γιατί ελήφθησαν οι αποφάσεις ( όπως δεν ξέρουμε την αιτία πολλών προσαρμοστικών αποφάσεων που ελήφθησαν μέσα στο σώμα μας, και τις προσαρμοστικές αποφάσεις που ελήφθησαν από τα οικονομικά μας συστήματα).


Αλλά η ανθρωπότητα θα εγκαταστήσει διευθετήσεις που περιορίζουν την αυτονομία αυτών των συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης, για να διασφαλίσει ότι τα συμφέροντα και οι στόχοι τους θα ευθυγραμμίζονται με τους στόχους της παγκόσμιας οργάνωσης ως σύνολο. Τελικά, μεγάλο μέρος αυτής της διακυβέρνησης μπορεί να εφαρμοστεί και να υιοθετηθεί από την Τεχνητή Νοημοσύνη.


Όποτε, στο παρελθόν, συνεταιρισμοί ευρύτερης κλίμακας εμφανίστηκαν στην εξέλιξη, πέρασαν από μια διαδικασία εξατομίκευσης. Κάθε συνεταιρισμός γίνεται πιο ενσωματωμένος, συντονισμένος και ικανός να ενεργεί ως συνεκτικό άτομο. Η ενοποιημένη παγκόσμια κοινωνία αναμένεται να ακολουθήσει μια παρόμοια εξελικτική οδό. Θα αναπτύξει προοδευτικά εσωτερικές διαδικασίες που θα της επιτρέπουν να δρα, να προσαρμόζεται και να σχετίζεται ως συνεκτική ολότητα- τελικά ο πλανήτης θα μπορεί να μιλάει με μια φωνή. Για πρώτη φορά, θα υπάρχει μια οντότητα με την οποία οι άλλες πλανητικές κοινωνίες θα μπορούν να σχετίζονται και να συνεργάζονται. Θα υπάρχει μια οντότητα στο ίδιο επίπεδο με άλλες πλανητικές κοινωνίες. Εάν η ζωή στη Γη μπορεί να φτάσει σ’ αυτό το επίπεδο, θα ανοίξει ένας νέος κόσμος δυνατοτήτων κι ευκαιριών.


Ο καθένας από μας προέρχεται από την αλληλεπίδραση και την οργάνωση τρισεκατομμυρίων κυττάρων. Από την αλληλεπίδραση και την οργάνωση τρισεκατομμυρίων ανθρώπινων και άλλων έξυπνων διαδικασιών θα γεννηθεί το επόμενο μεγάλο βήμα στην εξέλιξη της ζωής σ’ αυτόν τον πλανήτη, ο Übermensch (ο Υπεράνθρωπος).

Αφιέρωμα: read also, μετανθρωπισμός
Ετικέτες: Friedrich Nietzsche , John Stewart , μετανθρωπισμός

2 Σχόλια »

2 σχόλια

1. Ο/Η Thomas Ginis :
   June 25th, 2009 at 16:33

   Fisika kai tha weltiothi o Anthropos, den tha mporesi omos na kseperasi tin fisi apo tin opoia proilthe.Sto terma pou pou tha fthasi o anthropos, tha akolouthisi i gennisi enos allou planiti me agnosta gia simera dedomena. An enooume ayton Yperanthropo tote isos h theoria tou Nitse na dikeothi.

   
   
2. Ο/Η ion karakostas :
   November 18th, 2009 at 12:08

   Αγαπητέ φίλε John Stewart,
   Ο Φρίντριχ Νίτσε με το “Τάδε έφη Ζαρατούστρας” μάς δίδαξε τον “Υπεράνθρωπο”. Πάνω σε αυτή τη σκέψη του έγραψα το βιβλίο μου: ” Ο ΥΠΕΡΑΝΘΡΩΠΟΣ”, εκδόσεις “ΔΡΟΜΩΝ”, Αθήνα 2006.Στο βιβλίο μου αυτό αναπτύσσω την εξελικτική πορεία του ανθρώπου, ήτοι πως θα γίνει η μετάβαση του ανθρώπου από το ένθάδε “Είναι”, στο εκείσε “Συνείναι” και εκείθεν στο “επέκεινα” “Υπερείναι”, ήτοι από την ύπαρξη στη συνύπαρξη και στην παραπέρα υπεραξιακή ύπαρξη, υπερύπαρξη. Σας παραπέμπω αντί άλλου σχολίου. Ευχαριστώ. Ion karakostas

   
   

σχολίασε

όνομα *

email * (not published)

Website