Σε πολλές χώρες τα συστήματα (αρχικής και συνεχιζόμενης) επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης αδυνατούν να προσαρμοστούν έγκαιρα στη ζήτηση για ειδικότητες και δεξιότητες, καθώς αυτή μεταβάλλεται ραγδαία, εξαιτίας της τεχνολογικής εξέλιξης, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πράσινης μετάβασης των επιχειρήσεων. Η αδυναμία αυτή προκαλεί ελλείψεις σε ειδικότητες και δεξιότητες, οι οποίες καλύπτονται, σε ορισμένες περιπτώσεις, από πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα. Πολλές από αυτές είναι ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες, οι οποίες ξεκινούν από τη διάγνωση των αναγκών των επιχειρήσεων, περνούν την ανάπτυξη ήπιων και τεχνικών δεξιοτήτων και την επαγγελματική ανάπτυξη, και καταλήγουν στην απασχόληση. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παραδείγματα ορισμένων τέτοιων πρωτοβουλιών, όπως των Volvo και AstraZeneca στη Σουηδία, των Nestlé, SAP και Sonae στην Πορτογαλία και των Iberdrola, SAP και Telefónica στην Ισπανία.
Στην Ελλάδα το πρόβλημα αυτό είναι ακόμη πιο έντονο, καθώς: α) η αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση αδυνατεί να καλύψει τη ζήτηση σε ορισμένες ειδικότητες, και β) οι δεξιότητες που αποκτούν οι σπουδαστές της δεν ανταποκρίνονται στις τεχνολογικές εξελίξεις και στις ανάγκες των σύγχρονων επιχειρήσεων.
Ο ΣΕΒ ανέλαβε πρόσφατα μια σειρά ολοκληρωμένων πρωτοβουλιών (Skills4Jobs), με στόχο να:
- Διευκολύνει τις επιχειρήσεις-μέλη του στην εύρεση ανθρώπινου δυναμικού με τις κατάλληλες δεξιότητες,
- Διευκολύνει τη μετάβαση των αποφοίτων της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης στην αγορά εργασίας,
- Συμβάλλει στη βελτίωση της ελκυστικότητας της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, προσφέροντας νέες επαγγελματικές προοπτικές στους αποφοίτους της.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΣΕΒ σε συνεργασία με το ReGeneration, υλοποιεί δύο πιλοτικές πρωτοβουλίες στην περιοχή της Αττικής, τη «Skills4Jobs για Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές» και τη «Skills4Jobs για Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής». Οι ειδικότητες αυτές προέκυψαν κατόπιν έρευνας που πραγματοποίησε σε επιχειρήσεις-μέλη του. Πρόκειται για πρωτοβουλίες που απευθύνονται σε νέες και νέους που έχουν αποφοιτήσει πρόσφατα από την τεχνολογική και τεχνική εκπαίδευση σε συναφείς ειδικότητες (Ηλεκτρολόγοι και Τεχνικοί Εφαρμογών Πληροφορικής) και έχουν μικρή προϋπηρεσία. Οι συμμετέχοντες επιλέχθηκαν σε δύο στάδια: ψυχομετρικά τεστ (game based assessment) και συνεντεύξεις με στελέχη επιχειρήσεων.
Πρόκειται για πρωτοβουλίες, οι οποίες περιλαμβάνουν:
- Ανάπτυξη τεχνικών δεξιοτήτων από το Κέντρο Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για τους Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής και από το ΙΒΕΠΕ-ΣΕΒ για τους Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές.
- Ανάπτυξη ήπιων δεξιοτήτων (soft skills),
- Συμβουλευτική & Μentoring,
- Πλήρη απασχόληση στην ειδικότητα για διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών με ανταγωνιστικούς μισθούς σε επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ, και
- Αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των πρωτοβουλιών για την επέκτασή τους σε άλλες ειδικότητες και γεωγραφικές περιοχές.
Οι πρωτοβουλίες Skills4Jobs:
1. Είναι ολοκληρωμένες, καθώς περιλαμβάνουν όλα τα στάδια της αλυσίδας κατάρτιση-απασχόληση. Πάντοτε ξεκινούν από τη διάγνωση των αναγκών σε ειδικότητες των επιχειρήσεων-μελών του ΣΕΒ σε τοπικό επίπεδο. Εκτός από την ανάπτυξη των τεχνικών δεξιοτήτων, με προγράμματα κατάρτισης που είναι προσαρμοσμένα στις ανάγκες των επιχειρήσεων, αναπτύσσονται και ήπιες δεξιότητες (εργασία σε ομάδα, project management, presentation skills κλπ), που είναι πολύ σημαντικές σε ένα σύγχρονο περιβάλλον εργασίας και παραγωγής, αλλά δεν αναπτύσσονται επαρκώς από τα συστήματα τεχνικής και τεχνολογικής κατάρτισης.
Παράλληλα, οι συμμετέχοντες παρακολουθούν προγράμματα σχετικά με τη διαχείριση της επαγγελματικής σταδιοδρομίας τους (όπως η σύνταξη βιογραφικού σημειώματος, προφίλ στο LinkedIn, συνεντεύξεις κλπ), ενώ παράλληλα στελέχη επιχειρήσεων στο επάγγελμα προσφέρουν συμβουλές επαγγελματικής καθοδήγησης και ενημέρωση σχετικά με το επάγγελμα στο οποίο θα σταδιοδρομήσουν οι συμμετέχοντες (προοπτικές, λειτουργίες, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα επαγγέλματος κλπ).
Επίσης, κατά τη διάρκεια της κατάρτισης πραγματοποιούνται επισκέψεις σε επιχειρήσεις με σκοπό να έρθουν οι συμμετέχοντες σε επαφή με την παραγωγή και τον εργασιακό χώρο των σύγχρονων επιχειρήσεων, αλλά και να δουν την πρακτική εφαρμογή των γνώσεων που αποκτούν.
Τέλος, οι πρωτοβουλίες αυτές καταλήγουν σε απασχόληση των συμμετεχόντων σε ποιοτικές και πλήρους απασχόλησης θέσεις εργασίας στο αντικείμενό τους.
2. Λειτουργούν ως σύνδεσμος μεταξύ της τεχνικής και τεχνολογικής κατάρτισης με την αγορά εργασίας. Οι συμμετέχοντες που θα ολοκληρώσουν επιτυχώς τα προγράμματα Skills4Jobs θα έχουν αναπτύξει γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζονται οι σύγχρονες επιχειρήσεις, οι οποίες, όμως, δεν προσφέρονται από το σύστημα τεχνικής και τεχνολογικής κατάρτισης. Ειδικότερα, τα προγράμματα κατάρτισης Skills4Jobs τόσο για τους Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής, όσο και για τους Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές σχεδιάστηκαν μέσα από μία διαδικασία, κατά την οποία: α) λήφθηκαν υπόψη οι γνώσεις των συμμετεχόντων, βάσει του προγράμματος σπουδών της ειδικότητάς τους και β) οι πάροχοι κατάρτισης (ΙΒΕΠΕ/ΣΕΒ για τους Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές και ΚΕΔΙΒΙΜ/ΟΠΑ για τους Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής) συνδιαμόρφωσαν με στελέχη επιχειρήσεων των ειδικοτήτων αυτών, τα προγράμματα κατάρτισης έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης παραγωγής (βλ. εδώ για το πρόγραμμα κατάρτισης για Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής και εδώ για το πρόγραμμα κατάρτισης για τους Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές). Έτσι, οι πρωτοβουλίες Skills4Jobs ήρθαν να καλύψουν το κενό μεταξύ των γνώσεων που παρέχει το σύστημα τεχνικής και τεχνολογικής κατάρτισης και αυτών που χρειάζονται οι σύγχρονες επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτόν, συμβάλλουν στην αναβάθμιση των τεχνικών δεξιοτήτων (upskilling) και στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων (ήπιες δεξιότητες κλπ), λειτουργώντας ως ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της τεχνικής και τεχνολογικής κατάρτισης και της αγοράς εργασίας.
3. Είναι εστιασμένες γεωγραφικά, προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό τους τόσο οι ανάγκες των επιχειρήσεων σε ειδικότητες, όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσφοράς του ανθρώπινου δυναμικού στις ειδικότητες αυτές σε τοπικό επίπεδο. Οι πρώτες πιλοτικές πρωτοβουλίες υλοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, ενώ σχεδιάζονται ανάλογες πρωτοβουλίες και σε άλλες περιφέρειες.
4. Σχεδιάζονται, υλοποιούνται και χρηματοδοτούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, που έχουν κομβικό ρόλο:
4.1 Στον σχεδιασμό των πρωτοβουλιών:
- Συμμετέχουν στην επιλογή της ομάδας στόχου και των ειδικοτήτων
- Σχεδιάζουν μαζί με τους φορείς κατάρτισης, τα προγράμματα κατάρτισης, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες τους
4.2 Στην υλοποίηση των πρωτοβουλιών, καθώς:
- Συμμετέχουν στη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής των συμμετεχόντων
- Δέχονται τους συμμετέχοντες στις εγκαταστάσεις τους, προκειμένου να τους φέρουν σε επαφή με την παραγωγή και το εργασιακό περιβάλλον
- Παρουσιάζουν παραδείγματα εφαρμογών στην εργασία
- Παρέχουν συμβουλές επαγγελματικής σταδιοδρομίας
- Προσφέρουν θέσεις εργασίας κατά το τελικό στάδιο των πρωτοβουλιών Skills4Jobs
4.3 Στη χρηματοδότηση των πιλοτικών πρωτοβουλιών
Οι πιλοτικές πρωτοβουλίες χρηματοδοτούνται από τον ΣΕΒ, χορηγούς και επιχειρήσεις-μέλη του.
